Đặc phái viên Mỹ về vấn đề Afghanistan Zalmay Khalilzad cho biết Chính phủ Afghanistan và lực lượng Taliban ngày 22/3 đã tiến hành cuộc thảo luận đầu tiên về việc sắp xếp trao đổi tù nhân - một bước then chốt trong nỗ lực thúc đẩy hòa bình tại quốc gia Tây Nam Á này.
Lực lượng an ninh quốc gia Afghanistan áp giải phiến quân Taliban đầu hàng Chính phủ. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Trên mạng xã hội Twitter, ông Zalmay Khalilzad viết: "Hôm nay, Mỹ và Qatar đã tạo điều kiện cho cuộc thảo luận kỹ thuật đầu tiên giữa Chính phủ Afghanistan và Taliban về việc phóng thích tù nhân, qua hội nghị trực tuyến sử dụng ứng dụng Skype".
Tuần trước, ông Khalilzad đã nhấn mạnh việc hoàn thành kế hoạch trao đổi tù nhân theo nội dung thỏa thuận lịch sử mà Mỹ và Taliban đã ký kết hồi tháng 2 vừa qua là vấn đề "cấp thiết", trong bối cảnh dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 làm phức tạp các cuộc tiếp xúc ngoại giao.
Theo thỏa thuận ký ngày 29/2 vừa qua giữa Mỹ và Taliban tại Doha (Qatar), Chính phủ Afghanistan phóng thích 5.000 tay súng Taliban đang bị chính quyền Kabul giam giữ và phía Taliban thả 1.000 thành viên lực lượng chính phủ đang bị lực lượng phiến quân này giam giữ. Việc trao đổi tù nhân này sẽ mở đường cho các cuộc hòa đàm giữa Chính phủ Afghanistan và Taliban.
Thỏa thuận nói trên giữa Mỹ và Taliban thiết lập một khuôn khổ cho việc chấm dứt cuộc chiến dài nhất của Mỹ - bắt đầu sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001. Chính phủ Afghanistan không tham gia các cuộc đàm phán dẫn tới thỏa thuận này.
Ngày 11/3, người phát ngôn của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani cho biết chính phủ sẽ phóng thích tù nhân Taliban nếu lực lượng phiến quân hạn chế đáng kể bạo lực. Theo đó, chính phủ sẽ phóng thích 1.500 tù nhân Taliban như một cử chỉ "thiện chí" bắt đầu từ ngày 14/3, và tiếp theo phóng thích 3.500 tù nhân sau khi đàm phán bắt đầu. Chính phủ Afghanistan nêu rõ việc phóng thích tù nhân này sẽ tùy thuộc Taliban có sẵn sàng hạn chế đáng kể các vụ tấn công hay không.
Tuy nhiên, sau đó, cùng ngày, Taliban đã khước từ điều kiện do Chính phủ Afghanistan đưa ra về việc phóng thích tù nhân, cho rằng điều này đi ngược lại thỏa thuận giữa Mỹ và Taliban ký tại Doha.
Người phát nguôn của Taliban nhấn mạnh, theo thỏa thuận, đàm phán giữa Taliban và Chính phủ Afghanistan sẽ bắt đầu sau khi chính quyền Kabul trả tự do cho 5.000 tù nhân Taliban, vì vậy, Taliban không chấp nhận bất kỳ điều kiện nào liên quan điều khoản phóng thích tù nhân.