Theo Giáo sư Robert Farley, các đồng minh có ủng hộ Mỹ trong cuộc chiến chống lại Trung Quốc hay không phụ thuộc vào cách cuộc chiến bắt đầu. Nếu cuộc chiến nổ ra liên quan đến bán đảo Triều Tiên, Mỹ có thể hy vọng vào sự hỗ trợ của Hàn Quốc và Nhật Bản. Nếu chiến tranh liên quan đến biển Hoa Đông, chắc chắn sẽ có sự tham gia của Tokyo. Nếu các sự kiện ở Biển Đông dẫn đến xung đột, Mỹ có thể dựa vào một số đồng minh của mình ở Đông Nam Á, cũng như Nhật Bản. Ausralia có thể cũng hỗ trợ cho Mỹ trong những tình huống cụ thể.

Có lẽ khoảnh khắc lưu ý thứ nhất là khi quân đội Trung Quốc (PLA) tiến hành tấn công tàu sân bay Mỹ. Bắc Kinh thực hiện điều này nhằm chống lại một cuộc tấn công hạt nhân chớp nhoáng của Washington. Nếu Trung Quốc quyết định tấn công tàu sân bay Mỹ có nghĩa là cuộc xung đột sẽ không còn liên quan gì tới việc gửi đi các thông điệp, mà là sự vận dụng tất cả các hình thức và thủ đoạn để đánh bại và phá hủy lực lượng quân sự đối phương.


Một cuộc tấn công được phát động từ tàu chiến hay tàu ngầm của Mỹ sẽ nhận được sự đáp trả từ Trung Quốc. Tình huống nguy hiểm nhất có lẽ là khi tên lửa đạn đạo Trung Quốc tấn công tàu sân bay Mỹ. Điều này không đơn giản bởi vì các tên lửa đó khó bị đánh chặn, mà còn bởi những tên lửa như thế có thể mang đầu đạn hạt nhân. Một viễn cảnh về một quốc gia hạt nhân sử dụng tên lửa đạn đạo thông thường chống lại một quốc gia hạt nhân khác, đặc biệt một nước có lợi thế về hạt nhân, thì vấn đề sẽ trở nên vô cùng nguy hiểm và phức tạp.

Khoảnh khắc "nín thở" tiếp theo sẽ là khi tên lửa đầu tiên của Mỹ tấn công những mục tiêu Trung Quốc. Trong bất cứ một kịch bản chiến tranh cường độ cao nào, hải quân và không quân Mỹ sẽ coi các tàu chiến Trung Quốc như là mục tiêu đáng để tiêu diệt và sẽ tấn công bằng những phương tiện trên không và trên biển. Trên thực tế, dù có ẩn náu trong cảng thì cũng không ngăn cản được những cuộc tấn công nhằm vào những tàu lớn nhất của PLA, bao gồm tàu sân biên Liêu Ninh và các bến cảng đổ bộ mới.

Theo hầu hết các kịch bản chiến tranh, Trung Quốc cần chiến đấu cho một số mục tiêu tiên quyết, không đơn giản chỉ là tiêu diệt lực lượng quân sự của Mỹ hay Nhật Bản. Nghĩa là PLA phải tiến hành can thiệp, bảo đảm và phòng vệ một số mục tiêu địa lý, như là Đài Loan hoặc một tiền đồn ngoài Biển Đông hay biển Hoa Đông. PLA cần phải tạo ra những điều kiện để có thể tiển hành các nhiệm vụ hỗ trợ trên biển.

Ai sẽ là người chiến thắng?

Vấn đề khó khăn nhất đối với các học giả là “ai là người chiến thắng” trong kịch bản trên. Bởi vì vấn đề đó quyết định một loạt vấn đề khác có liên quan. Không ai biết tên lửa đạn đạo chống tàu của Trung Quốc hoạt động như thế nào, không biết những cuộc tấn công mạng đối với PLA sẽ phát huy hiệu quả ra sao, máy bay F-22 sẽ gây nguy hiểm thế nào với những binh sĩ Trung Quốc hay những nhân tố khác nhau của PLA sẽ phát huy hiệu quả thế nào khi kết hợp trong một cuộc chiến thực sự. Cuối cùng, không ai biết khi nào cuộc chiến bắt đầu, cả quân đội Mỹ và PLA sẽ khác đi rất nhiều vào năm 2020 so với những gì họ có trong năm 2014.

Tuy nhiên, xét về mặt hình thức thì cuộc chiến tranh có thể được biểu hiện trên một số lĩnh vực:

1. Tác chiến điện tử

Làm thế nào mà Mỹ có thể phá hủy nặng nề hệ thống thông tin liên lạc Trung Quốc, các thiết bị điện tử và khả năng do thám? Cuộc tấn công của các lực lượng Mỹ phụ thuộc vào sự liên lạc giữa người đi săn và người quan sát. Nếu Mỹ có thể làm gián đoạn mạng lưới thông tin của Trung Quốc, nó có thể làm suy yếu PLA. Ngược lại cuộc chiến tranh mạng của Trung Quốc nhằm vào Mỹ có thể gia tăng sự đe dọa đối với các nhà hoạch định chính sách Mỹ.

2. Tên lửa và hệ thống phòng thủ

Làm thế nào để hải quân và không quân Mỹ có thể đánh chặn được tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình của Trung Quốc? Khả năng sống sót của Mỹ sau sự tấn công dữ dội phụ thuộc một phần vào hiệu quả phòng vệ chống lại tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình, cũng như khả năng tấn công và tiêu diệt các bệ phóng trong và quanh Trung Quốc.

3. Các hoạt động phối hợp

 Làm thế nào để các thành phần khác nhau của PLA có thể kết hợp cùng nhau trong bối cảnh những hoạt động quân sự bị phân tán và ở cường độ cao? Không giống như quân đội Mỹ, PLA có ít kinh nghiệm chiến đấu trong 3 thập kỷ qua. Như vậy, Chiến lược Tác chiến không-biển của Mỹ phải triển khai như thế nào để hải quân và không quân Trung Quốc khó có thể phối hợp tốt được với nhau.

4. Chất lượng với số lượng

Quân đội Trung Quốc có vẻ như là có được ưu thế về số lượng trong một số lĩnh vực như tàu ngầm và máy bay. Khoảng cách công nghệ và huấn luyện giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ quyết định bên nào có thể sống sót và chiến thắng trong những tình huống đối đầu trực tiếp.


Chiến tranh kết thúc thế nào?

Cuộc chiến này sẽ không kết thúc nếu chỉ có các tàu chiến bị phá hủy. Thay vào đó, nó kết thúc khi một bên bị đánh bại, cay đắng và có vẻ như đang chuẩn bị cho cuộc chiến tiếp theo. Kịch bản tốt nhất cho một chiến thắng của Mỹ có thể là một kết quả tương tự như sự sụp đổ của chính phủ hoàng gia Đức khi kết thúc Chiến tranh thế giới I hoặc sự sụp đổ của chính phủ quân sự Leopoldo Galtier sau cuộc xung đột Falkland giữa Anh và Argentina năm 1982. Tuy nhiên, đây là một điều không chắc chắn và Mỹ không nên hy vọng vào một chiến thắng dễ dàng.

Vậy điều gì xảy ra nếu Trung Quốc giành chiến thắng? Trung Quốc có thể tuyên bố chiến thắng bằng cách buộc Mỹ phải điều chỉnh những mục tiêu của mình hoặc rời bỏ những cấu trúc liên minh mà Washington đã thúc đẩy và hợp pháp hóa các hành động của Mỹ. Mỹ không thể tiếp tục cuộc chiến nếu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan và Philippines không còn lợi ích trong cuộc chiến. Cả hai điều trên đều gây thiệt hại nghiêm trọng tới quân đội và tiềm năng nền kinh tế Mỹ.

Tác động của sự thất bại đối với nền chính trị trong nước Mỹ thì rất khó đoán. Mỹ đã từng thất bại trong một số cuộc chiến tranh trong quá khứ. Làm sao để có thể giải thích cho người dân Mỹ khi quân đội của họ đã để chiến thắng rơi vào tay một đối thủ cạnh tranh ngang tầm, đặc biệt nữa là đối thủ cạnh tranh đó lại tiếp tục phát triển cả về sức mạnh kinh tế và quân sự. Tổng thống và đảng chính trị đưa Mỹ vào cuộc chiến sẽ phải chịu chỉ trích nặng nề từ các cử tri.

Tuy nhiên, thách thức về chính trị và ngoại giao lớn nhất mà cả hai nước phải đối mặt sẽ là việc tìm cách cho phía đối phương từ bỏ trong khi vẫn bảo đảm danh dự cho họ. Không nước nào có lợi nếu cuộc chiến này trở thành một cuộc đấu tranh cho sự tồn tại của chính quyền hay cho uy tín của quốc gia.


Công Thuận (Còn tiếp)

Xem kỳ 1: Cuộc chiến bắt đầu thế nào