Trong suốt sự nghiệp của mình, với tư cách một chính trị gia và một chiến binh, Caesar đã lưu danh lịch sử khi chiến đấu chống lại hoặc cùng chiến tuyến với những nhà lãnh đạo quan trọng bậc nhất mà thế giới từng thấy: bao gồm Antony, Pompey Đại đế và Cleopatra.

Nhưng trước khi ông đạt đến quyền lực độc tôn, Ceasar đã bao vây xứ Gaul (ngày nay là Pháp) cùng một phần của Bỉ và Thụy Sĩ. Ở đó, một chiến binh dũng cảm tên là Vercingetorix đã tổ chức các bộ lạc đứng lên bảo vệ quê hương chống lại Caesar. Vercingetorix tập hợp những người Gaul dưới ngọn cờ của mình và trở thành một trong số ít những chiến binh suýt đánh bại được một trong những lãnh tụ quân sự của thế giới, Julius Caesar.

Hầu hết những gì chúng ta biết về Vercingetorix lại xuất hiện trong cuốn hồi ký nổi tiếng của Caesar. Trên thực tế, có lẽ Vercingetorix thậm chí không phải là tên khai sinh của ông. Các học giả tin rằng, trong một loại ngôn ngữ tiền-Celtic, “Vercingetorix” có nghĩa là “vua của các chiến binh vĩ đại nhất”. Vì vậy, biệt danh này có thể là một danh hiệu dành cho một nhà lãnh đạo bách chiến bách thắng chứ không chắc là tên của chính người đó.

Những mô tả trong lịch sử thường nhắc đến Vercingetorix với vẻ ngoài cao lớn, đẹp trai và lôi cuốn. Ông cũng là một diễn giả được kính trọng, được biết đến với khả năng tập hợp quân đội và người dân bằng những bài phát biểu đầy cảm hứng. Vì nỗ lực bảo vệ vùng đất của mình chống lại quân xâm lược La Mã, ông được nhớ đến như là vị anh hùng dân tộc đầu tiên của Pháp.

Xứ Gall và cuộc đối đầu với Ceasar

Vercingetorix lớn lên như một chiến binh trong bộ tộc Arverni. Trong cuộc Chiến tranh xứ Gaul, Caesar ghi lại rằng cha của Vercingetorix là Celtillus từng nắm quyền lãnh đạo toàn bộ xứ Gaul. Celtilus là người thống nhất, tập hợp các bộ tộc nhỏ hơn dưới quyền, ông khuyến khích hoà bình nhưng cũng sử dụng chiến thuật quân sự để chống lại các bộ tộc đối địch khi cần thiết

Do thường có sự hỗn loạn giữa các bộ tộc Gall hung dữ, họ trở thành mục tiêu chính cho chiến thuật chia rẽ và chinh phục của Caesar.

Năm 58 trước Công nguyên (TCN), Caesar kết thúc nhiệm kỳ quan chấp chính tại Rome, mang theo những khoản nợ nặng nề. Việc chinh phục những khu vực độc lập còn lại của xứ Gaul sẽ mang lại tiền bạc và uy danh cho ông. Lấy cớ giúp các bộ lạc xứ Gaul liên minh với Rome chống lại các bộ lạc đối thủ, Ceasar đưa quân xâm chiếm vùng đất nay là nước Pháp, và nhanh chóng đối mặt với Vercingetorix hùng mạnh.

Các bộ tộc Gallic đã tự quản lý cộng đồng suốt hàng trăm năm qua, họ không coi trọng tin tức về một chiến binh La Mã đang tới phía bắc để chinh phục vùng đất của mình. Một bộ tộc tên là Eburones đã nổi dậy chống lại các lực lượng La Mã đang đến gần. Nhưng vào năm 57 trước CN, trong trận chiến Sabis, Caesar đã quét sạch gần như toàn bộ bộ tộc. Ông bán những người sống sót làm nô lệ và cướp lấy đất của họ.

Trong 5 năm tiếp theo, Caesar tiếp tục đàn áp hết bộ lạc Gall này đến bộ lạc khác. Và không có gì  ngạc nhiên khi những người trẻ ở Gaul vô cùng căm ghét kẻ chinh phục.

Trong khi đó, Vercingetorix đã chứng kiến Eburones và các bộ tộc khác bị xóa sổ. Mặc dù mong muốn chiến đấu không được Hội đồng trưởng lão Arverni ủng hộ, Vercingetorix vẫn tìm cách tập hợp những người đàn ông, kêu gọi họ cầm vũ khí. Tự xưng là vua, Vercingetorix sau đó hợp nhất nhiều bộ tộc Gall khác nhau dưới sự chỉ huy của ông.

Khi được tin các đối thủ liên minh chống lại mình, Ceasar nhanh chóng từ Rome quay lại Gaul. Trong khi đó, Vercingetorix bắt đầu giành lại những vùng đất đai đang bị Ceasar gián tiếp kiểm soát. Những cuộc đột kích do chiến binh của ông thực hiện thắng lợi không chỉ thúc đẩy tinh thần binh sĩ mà còn cổ vũ nhiều bộ lạc khác tham gia chính nghĩa.

Chiến thắng dũng cảm

Chiến binh của Ceasar chỉ quen đánh trận kiểu truyền thống, không kịp trở tay với lối đánh du kích mà Vercingetorix đang lãnh đạo. Thay vì tấn công trực tiếp vào những người lính La Mã, Vercingetorix và bộ lạc của ông tấn công vào nguồn hậu cần và nơi trú ẩn của họ, rồi biến mất trong màn đêm. 

Các lực lượng của Vercingetorix biết cách sống sót ở địa hình quen thuộc của họ, trong khi người La Mã dựa vào nguồn hậu cần mang theo. Vercingetorix đã áp dụng chiến thuật “đốt sạch”, từ các thị trấn, làng mạc, đến lương thực, bất cứ thứ gì có thể giúp người La Mã. Không có nguồn cung cấp, quân La Mã chịu thua liểng xiểng trong trận chiến Gergovia. 

Nhưng thật không may cho Vercingetorix, đội quân của ông bắt đầu thua trận trước Ceasar, rõ nhất là từ cuộc bao vây Avaricum. Càng ngày, chiến binh của Vercingetorix càng phải rút lui, cuối cùng co cụm lại ở pháo đài Alesia vào tháng 9 năm 52 trước CN. 

Sự 

Trong cuốn "Cuộc đời Ceasar", nhà sử học cổ đại Plutarch kể lại rằng tất cả những gì hùng mạnh nhất của các bộ tộc xứ Gaul đã tập hợp lại và đổ tới Alesia. Bị kẹp giữa kẻ thù, Caesar vẫn tìm cách chinh phục các lực lượng và giành chiến thắng.

Đến lúc này, câu chuyện lịch sử không còn thống nhất. Một số cho rằng người dân của Vercingetorix đổ lỗi cho ông vì đã đẩy họ vào 'chân tường', do đó đã bắt và giao nộp ông cho Ceasar. Tích khác cho rằng Vercingetorix nhận ra sai lầm của mình và tự đầu hàng.

Vercingetorix tự phi ngựa đến trại của Ceasar và tới ngôi lều nơi ông ở. Dưới chân Ceasar, Vercingetorix cởi bỏ áo giáp và quỳ xuống đầu hàng. Nhưng Ceasar không tha cho Vercingetorix, ông đã thực hiện điều mà ông luôn làm tốt nhất, là đưa kẻ chiến bại về Rome để bêu gương. Sáu năm sau, vào năm 46 trước CN, người hùng xứ Gall qua đời trong nhà tù La Mã, dường như đã bị siết cổ. Với cái chết đó, mặc dù thua trận, uy danh của Vercingetorix vẫn vang xa. Những lời kêu gọi của ông về chủ nghĩa anh hùng và chiến thắng vẫn lan rộng và ông mãi được nhớ đến như một chiến binh tự do anh hùng, cho đến tận ngày nay.