Tại hội thảo, các chuyên gia tâm thần Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ các dấu hiệu nhận biết bệnh trầm cảm.

TS.BS Dương Minh Tâm, Trưởng phòng Điều trị các rối loạn liên quan đến stress, cho biết, trường hợp bệnh nhân nữ nói trên chỉ là một trong số nhiều bệnh nhân trầm cảm mà Khoa từng tiếp nhận. Tại Khoa hiện có 3 - 4 bệnh nhân trầm cảm điều trị do nhịn ăn, tự cứa tay, cứa chân hoặc cuốn dây điện vào cổ tay, chân và cắm điện để… tự tử.

Theo TS Tâm, bệnh nhân nữ nói trên có tiền sử khỏe mạnh, tính cách sống vui vẻ hòa đồng. Nhưng khoảng 6 tuần nay, sau khi chia tay người yêu cùng với áp lực ở trường học, bệnh nhân không thể ngủ hơn 3- 4 tiếng một tối. Bệnh nhân chán ăn, và gày sút 4kg chỉ trong vòng 6 tuần.

Hậu quả, bệnh nhân thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, không muốn đi học và cũng không muốn làm việc gì. Cô hay ngồi khóc và cảm giác cuộc sống của mình không còn có ý nghĩa, nhiều lần nói với mẹ muốn chết để không phải đau khổ như hiện tại. Rất may, bệnh nhân được gia đình đưa đến khám và điều trị tại Viện Sức khỏe tâm thần trước khi có hành vi tìm đến cái chết.

“Một bệnh nhân khác là bệnh nhân nam có tiền sử về trầm cảm nhiều lần. Cách đây 3 tuần, bệnh nhân thường xuyên khóc, ngủ ít, mệt mỏi nhiều. Trước khi vào viện 3 ngày, bệnh nhân buồn chán nói với người nhà về cái chết, xin lỗi người nhà vì đã làm khổ họ, bệnh nhân khóc nhiều. Sau đó, bệnh nhân im lặng và không chịu ăn bất cứ thứ gì kể cả việc uống nước để… được chết”, TS Dương Minh Tâm cho biết.

Theo các chuyên gia tâm thần, bệnh nhân trầm cảm đang có xu hướng gia tăng, tập trung nhiều ở lứa tuổi trẻ (16 - 27 tuổi) và người già (60 - 65 tuổi). Đáng nói, nhiều người trong số này luôn bị tái phát và thường tìm mọi cách để... chết.

“Tại Việt Nam, hiện có khoảng 30% dân số bị rối loạn tâm thần, trong đó tỷ lệ trầm cảm chiếm khoảng 25%”, TS Nguyễn Doãn Phương, Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần” cho biết tại Hội thảo “Trầm cảm - Hãy cũng trò chuyện” tổ chức chiều 4/4, nhằm hưởng ứng Ngày Sức khỏe Thế giới (7/4).

Theo TS Nguyễn Doãn Phương, trong năm 2016, riêng Viện Sức khỏe tâm thần đã khám và điều trị ngoại trú trên 18.400 lượt bệnh nhân trầm cảm (chiếm 30% số bệnh nhân), điều trị nội trú 446 lượt bệnh nhân (chiếm 13%). Tính trung bình mỗi ngày, tại đây có 50 bệnh nhân đến khám và điều trị về trầm cảm.

Đáng lưu ý, mỗi năm, Việt Nam có tới 36.000 - 40.000 người tự sát do trầm cảm. Nghiên cứu mới nhất tại Viện Sức khỏe tâm thần năm 2016 cho thấy, 36,5% bệnh nhân từ 45 tuổi trở lên bị trầm cảm có ý tưởng hoặc hành vi tự sát. Phần lớn bệnh nhân này tự tử do cảm thấy vô dụng, tội lỗi, không đáng sống. Trong khi đó, đa số bệnh nhân trầm cảm có khuynh hướng trở thành mạn tính, tái diễn.

Quá trình điều trị thực tế cho thấy có nhiều yếu tố nguy cơ dễ dẫn tới trầm cảm: Mất mát người thân, thiếu sự hỗ trợ chăm sóc từ xã hội, cộng đồng, gia đình có người bị trầm cảm, lạm dụng rượu và các chất ma túy, thay đổi công việc, thất nghiệp, hoặc có các bệnh cơ thể mạn tính…Đặc biệt, phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm nhiều hơn nam giới 2 lần. Bên cạnh đó, sự thay đổi hormon ở lứa tuổi dậy thì, giai đoạn mang thai, bị sảy thai, giai đoạn mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ trầm cảmở phụ nữ.

Hiện tại, việc điều trị trầm cảm gặp rất nhiều các thách thức. Đa số bệnh nhân trầm cảm đều không được nhận biết về bệnh để được điều trị sớm, nhiều bệnh nhân trầm cảm đến khám tại các chuyên khoa khác trước khi đến khám tại chuyên khoa tâm thần. Mặt khác, điều trị trầm cảm cần phải kéo dài, việc dùng liệu pháp hóa dược đôi khi có thể có tác dụng không mong muốn nên không ít bệnhnhân và gia đình người bệnh không tuân thủ, bỏ điều trị.

"Rối loạn trầm cảm có thể chữa được để bệnh nhân ổn định và tái hòa nhập với xã hội, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời với sự hợp tác tốt của người bệnh, gia đình và cộng đồng", TS Nguyễn Doãn Phương nhấn mạnh.

Khi thấy có các dấu hiệu của bệnh trầm cảm (mệt mỏi, không muốn làm việc gì, cảm giác vô dụng, mất ngủ kéo dài trên 2 tuần…), người bệnh cần đi khám và hãy chủ động trò chuyện với những người thân để được chia sẻ, hỗ trợ. Đây cũng chính là khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới nhân Ngày Sức khoẻ thế giới năm 2017 với chủ để “Trầm cảm, hãy cùng trò chuyện”.