Sau khi ông Donald Trump thắng cử tổng thống Mỹ và trở lại Nhà Trắng trong nhiệm kỳ thứ hai, ông đã tiếp tục leo thang chiến tranh thương mại với nhiều quốc gia.
Tháng 11/2024
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Washington, D.C., Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo kênh CBC News, sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, ông Trump tiếp tục cam kết sẽ tăng mạnh thuế quan trong những tuần và tháng trước khi chính thức nhậm chức.
Ngày 20/1
Ông Trump tuyên thệ nhậm chức. Trong bài phát biểu nhậm chức, ông một lần nữa cam kết sẽ áp thuế và đánh thuế các nước để làm giàu cho công dân Mỹ. Ông cũng nhắc lại kế hoạch thành lập một cơ quan mới có tên Sở Thuế vụ Nước ngoài, nhưng cơ quan này vẫn chưa được thành lập.
Trong ngày đầu tiên tại nhiệm, ông Trump tuyên bố áp thuế 25% đối với Canada và Mexico từ ngày 1/2, trong khi từ chối cung cấp ngay lập tức chi tiết về kế hoạch đánh thuế hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Ngày 26/1
Ông Trump cảnh báo áp thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Colombia và thực hiện các biện pháp trả đũa khác sau khi Tổng thống Colombia Gustavo Petro từ chối tiếp nhận hai máy bay quân sự Mỹ chở người di cư bị trục xuất về nước này. Ông Petro cáo buộc ông Trump không đối xử với người nhập cư một cách nhân đạo trong quá trình trục xuất.
Đáp lại, ông Petro tuyên bố tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Mỹ thêm 25%. Tuy nhiên, sau đó Colombia đã rút lại quyết định và chấp nhận các chuyến bay chở người di cư. Hai nước nhanh chóng ra tín hiệu ngừng cuộc tranh cãi thương mại.
Ngày 1/2
Ông Trump ký sắc lệnh hành pháp áp thuế nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc, cụ thể là 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và 25% đối với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada, có hiệu lực từ ngày 4/2. Ông Trump viện dẫn quyền hạn này bằng cách tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để giải quyết vấn đề nhập cư trái phép và buôn lậu ma túy.
Các mức thuế đối với Canada và Mexico đe dọa phá vỡ chính thỏa thuận thương mại USMCA mà ông Trump từng ký kết, vốn cho phép nhiều sản phẩm lưu thông miễn thuế trong khu vực Bắc Mỹ.
Hành động này vấp phải sự phản đối gay gắt từ cả ba nước, kèm theo những cam kết trả đũa.
Ngày 3/2
Tổng thống Trump đồng ý hoãn áp thuế đối với Mexico và Canada 30 ngày, với điều kiện hai nước này thực hiện các bước nhằm xoa dịu lo ngại của ông về an ninh biên giới và buôn lậu ma túy.
Ngày 4/2
Thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn có hiệu lực. Trung Quốc ngay lập tức đáp trả bằng loạt biện pháp đối phó, bao gồm các mức thuế mới đối với nhiều mặt hàng của Mỹ và một cuộc điều tra chống độc quyền nhắm vào Google.
Trung Quốc áp thuế 15% đối với than đá và khí tự nhiên hóa lỏng, đồng thời áp thuế 10% đối với dầu thô, máy móc nông nghiệp và ô tô động cơ lớn nhập khẩu từ Mỹ, có hiệu lực từ ngày 10/2.
Ngày 10/2
Ông Trump tuyên bố tăng thuế đối với thép và nhôm. Ông gỡ bỏ các miễn trừ thuế thép năm 2018, khiến mọi mặt hàng thép nhập khẩu phải chịu thuế tối thiểu 25%, đồng thời tăng thuế nhôm từ 10% lên 25%. Các mức thuế này có hiệu lực từ ngày 12/3.
Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Larry Summers nói rằng việc Tổng thống Trump đe dọa áp thuế 50% đối với nhôm và thép của Canada là gây hại cho người lao động Mỹ, người tiêu dùng Mỹ và tệ hại đối với an ninh quốc gia Mỹ.
Ngày 13/2
Ông Trump công bố kế hoạch áp thuế đối xứng, tăng thuế của Mỹ lên mức tương ứng với thuế suất mà các nước khác áp lên hàng hóa nhập khẩu của Mỹ để đảm bảo công bằng. Các nhà kinh tế cảnh báo rằng chính sách này có thể làm đảo lộn nhiều thập kỷ chính sách thương mại và gây hỗn loạn cho các doanh nghiệp toàn cầu.
Ngoài Trung Quốc, Canada và Mexico, ông Trump cũng ngụ ý rằng các nước khác như Ấn Độ sẽ không được miễn trừ khỏi chính sách thuế cao hơn. Ông còn đề xuất mức thuế 25% đối với hàng hóa từ châu Âu.
Ngày 25/2
Ông Trump ký sắc lệnh hành pháp yêu cầu Bộ Thương mại Mỹ xem xét liệu có cần áp thuế nhập khẩu đối với đồng để bảo vệ an ninh quốc gia hay không. Ông viện dẫn tầm quan trọng của đồng trong quốc phòng, cơ sở hạ tầng và công nghệ tiên tiến của Mỹ.
Ngày 1/3
Ông Trump ký thêm sắc lệnh yêu cầu xem xét áp thuế nhập khẩu đối với gỗ và các sản phẩm gỗ, với lập luận rằng ngành xây dựng và quân đội Mỹ phụ thuộc vào nguồn cung gỗ mạnh mẽ trong nước.
Ngày 4/3
Thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico chính thức có hiệu lực, nhưng ông Trump giới hạn mức thuế đối với năng lượng nhập khẩu từ Canada xuống còn 10%. Ông cũng tăng gấp đôi thuế đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên 20%.
Cả ba nước cam kết trả đũa. Thủ tướng Canada Justin Trudeau công bố áp thuế quan đối với hàng hóa Mỹ trị giá hơn 100 tỷ USD trong vòng 21 ngày. Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum tuyên bố sẽ đáp trả bằng thuế quan riêng nhưng không tiết lộ ngay danh sách sản phẩm bị ảnh hưởng, thể hiện nỗ lực giảm căng thẳng.
Trung Quốc áp thuế lên đến 15% đối với nhiều mặt hàng nông sản chủ chốt của Mỹ và mở rộng danh sách các công ty Mỹ bị hạn chế xuất khẩu.
Ngày 5/3
Ông Trump tạm miễn một tháng thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada liên quan đến ngành ô tô sau khi đàm phán với các lãnh đạo của Ford, General Motors và Stellantis.
Ngày 6/3
Ông Trump hoãn áp thuế 25% đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Mexico và một số mặt hàng từ Canada thêm một tháng. Tuy nhiên, ông vẫn dự định áp thuế đối xứng từ ngày 2/4.
Ông Trump ghi nhận bà Sheinbaum đã đạt tiến bộ trong vấn đề an ninh biên giới và chống buôn lậu ma túy, coi đây là một lý do để tiếp tục tạm hoãn áp thuế. Tổng thống Mexico cho biết trên mạng X: “Tôi và ông Trump đã có một cuộc trao đổi tuyệt vời và đầy tôn trọng, trong đó chúng tôi đồng ý rằng những nỗ lực và hợp tác giữa hai bên đã mang lại kết quả chưa từng có”.
Sau khi áp thuế trả đũa ban đầu trị giá 21 tỷ USD lên hàng hóa Mỹ, chính phủ Canada cho biết đã tạm hoãn đợt thuế trả đũa thứ hai trị giá 87 tỷ USD.
Ngày 10/3
Trung Quốc tiếp tục trả đũa bằng cách áp thêm thuế 15% đối với các mặt hàng nông sản Mỹ như thịt gà, thịt lợn, đậu nành và thịt bò. Thị trường chứng khoán lao dốc khi giới đầu tư lo ngại tác động tiêu cực của cuộc chiến thương mại đối với nền kinh tế Mỹ.
Các mức thuế của Trung Quốc là động thái phản ứng trước quyết định của ông Trump tăng gấp đôi thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên 20% vào ngày 4/3. Bộ Thương mại Trung Quốc trước đó cho biết những hàng hóa đang trong quá trình vận chuyển sẽ được miễn thuế trả đũa đến ngày 12/4.
Ngày 12/3
Một đợt thuế mới đối với thép và nhôm của Canada có hiệu lực sau một ngày căng thẳng, trong đó ông Trump cảnh báo tăng gấp đôi mức thuế ban đầu 25% và cuối cùng quay lại kế hoạch trước đó.
Liên minh châu Âu (EU) đáp trả bằng cách áp thuế mới đối với các sản phẩm công nghiệp và nông nghiệp của Mỹ, chỉ vài giờ sau khi chính quyền ông Trump tăng thuế đối với tất cả các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu lên 25%.
Các biện pháp của EU sẽ ảnh hưởng đến hàng hóa Mỹ trị giá 28 tỷ USD, không chỉ bao gồm thép và nhôm mà còn dệt may, đồ gia dụng và nông sản. Xe máy, rượu bourbon, bơ đậu phộng và quần jean cũng sẽ chịu thuế, tương tự giai đoạn ông Trump làm tổng thống nhiệm kỳ đầu.
Cũng trong ngày 12/3, Tổng thống Trump nói rằng ông đã thể hiện linh hoạt trong chính sách thuế quan, đồng thời bác bỏ các cáo buộc cho rằng mình thiếu nhất quán trong thực thi chính sách.
Ngày 13/3
Trong tuyên bố mới nhất ngày 13/3, Tổng thống Trump cảnh báo sẽ áp thuế 200% đối với rượu vang, sâm panh và các sản phẩm rượu khác nhập khẩu từ Pháp và các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU), nếu như khối này không dỡ bỏ mức thuế đánh vào rượu whisky của Mỹ.