Trước đây, gia đình anh Ly cũng như bao gia đình khác ở trên núi, chỉ quen với nương rẫy, ngô sẵn, trồng cấy theo tập quán cũ, sản lượng thấp, thu nhập bấp bênh. Thanh niên trẻ như Ly nhiều khi loay hoay không biết hướng đi nào để lập nghiệp, để vươn lên.

Nhờ vào Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ năm 2021 -2025 (Chương trình 1719) nhờ những chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, phát triển sinh kế cho thanh niên dân tộc thiểu số trong khuôn khổ Dự án 3 của chương trình, hiện nay, cuộc sống của anh Ly và cả bản làng đã thực sự đổi thay.

Anh Vừ A Ly cho biết, năm 2021, anh may mắn được tham gia lớp tập huấn về khởi nghiệp do Ủy ban Dân tộc (nay là Bộ Dân tộc và Tôn giáo) phối hợp Ngân hàng Thế giới tổ chức. Tại đây, lần đầu tiên anh Ly biết đến khái niệm sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ và nhu cầu rau sạch tại các thành phố lớn. Anh Ly được hướng dẫn kỹ thuật canh tác rau theo tiêu chuẩn VietGAP, kết nối với hợp tác xã, được hỗ trợ vay vốn ưu đãi theo Nghị định 28 của Chính phủ để xây dựng nhà, hệ thống tưới nước nhỏ giọt từ nguồn vốn Chương trình 1719.

Từ hai bàn tay trắng, chỉ với khoảng hơn 5.000 m² đất đồi ban đầu, anh Vừ A Ly mạnh dạn trồng thử nghiệm các loại rau như: Cần tây, cải bó xôi, xà lách, rau gia vị theo mô hình hữu cơ. Thời gian đầu, tuy có gặp nhiều khó khăn do chưa có kinh nghiệm, chưa có đầu ra ổn định, thậm chí nhiều vụ thu không đủ chi, có năm mất trắng do thiên tai, bão lũ, mưa đá... nhưng được sự đồng hành của cán bộ khuyến nông, Hội Nông dân xã và đặc biệt là Trung tâm Hỗ trợ thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp của Đại học Tây Bắc và Ủy ban Dân tộc, anh Vừ A Ly đã từng bước vượt qua khó khăn.

Anh Ly đã được hỗ trợ đưa sản phẩm giới thiệu tại các hội chợ kết nối cung cầu nông sản an toàn tại Hà Nội. Hiện nay, anh Vừ A Ly đã tìm được đối tác tiêu thụ ổn định, mở rộng sản xuất lên tổng số 30 ha và thành lập Tổ hợp tác sản xuất rau hữu cơ bản Hang Chùng, với sự tham gia liên kết của 20 hộ dân ở Mộc Châu, Mai Sơn và Vân Hồ, Sơn La.

Mô hình của anh Vừ A Ly đã tạo việc làm thường xuyên cho hơn 20 lao động địa phương, thu nhập bình quân 7 - 10 triệu đồng/tháng/người. Gia đình anh Ly không chỉ thoát nghèo, mà còn vươn lên làm giàu. Mỗi năm, gia đình anh cung cấp khoảng 100 tấn rau hữu cơ cho các siêu thị mini và cửa hàng nông sản sạch tại Hà Nội, từng bước xây dựng thương hiệu “Pat Ly Organics" trên chính mảnh đất quê hương.

Nhìn lại chặng đường đã qua, anh Vừ A Ly biết ơn Đảng, Nhà nước, đặc biệt là Chương trình 1719 đã hỗ trợ khởi nghiệp để mở đường, truyền cảm hứng và chắp cánh ước mơ khởi nghiệp cho những thanh niên dân tộc thiểu số. Những chính sách đúng đắn, thiết thực, từ hạ tầng điện - đường - trường - trạm, đến hỗ trợ giáo dục, đào tạo nghề, tín dụng ưu đãi, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm… đã làm thay đổi đời sống người dân miền núi. Anh Vừ A Ly khẳng định: “Tôi và bà con vùng cao Vân Hồ cảm thấy thật may mắn khi được các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước quan tâm, dành riêng một Chương trình mục tiêu quốc gia cho đồng bào dân tộc thiểu số, hỗ trợ bà con miền núi vượt khó vươn lên”.

Anh Vừ A Ly cho rằng, khi nói về khởi nghiệp, có thể nhiều người nghĩ rằng phải có những dự án hàng tỷ đồng hay những mô hình trị giá triệu đô la. Nhưng với thanh niên dân tộc thiểu số, chỉ cần dám nghĩ, dám mạnh dạn làm ăn, tự tạo ra việc làm và có sinh kế bền vững để chăm lo cho gia đình, họ hàng, làng bản thoát nghèo, vươn lên ổn định cuộc sống là đã thành công.

Từ thực tiễn mô hình của bản thân, anh Vừ A Ly cũng đề xuất một số kiến nghị, mong Đảng và Nhà nước tiếp tục duy trì, nhân rộng các mô hình hỗ trợ từ Chương trình 1719, ban hành các chính sách hỗ trợ thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp, lập nghiệp; có chính sách kết nối và hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp vùng đồng bào dân tộc thiểu số và hỗ trợ thêm về hạ tầng giao thông, kho lạnh, đóng gói, vận chuyển... Anh Vừ A Ly cho rằng, nếu có các hỗ trợ đó, người dân vùng cao sẽ phát triển sinh kế tốt từ những cánh rừng, nương lúa địa phương.

Anh Vừ A Ly cũng mong muốn Bộ Dân tộc và Tôn giáo tiếp tục hỗ trợ cho cộng đồng thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp, tạo cộng đồng chia sẻ thông tin, giao lưu học hỏi lẫn nhau và nếu có Quỹ khởi nghiệp riêng cho thanh niên dân tộc thiểu số để các bạn trẻ người dân tộc mạnh dạn đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.

Anh Vừ A Ly cảm thấy mình không chỉ đại diện cho thanh niên dân tộc Mông nói riêng, mà còn đại diện cho những ước mơ đổi đời của thế hệ trẻ dân tộc thiểu số nói chung. Anh Ly cho rằng, mình không muốn mãi là “đối tượng thụ hưởng chính sách của Nhà nước”, mà muốn trở thành lực lượng chủ lực trong phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc và bảo vệ quê hương, Tổ quốc.