10:12 20/10/2025

ChainTracer - công cụ hỗ trợ điều tra trong các vụ án liên quan đến tiền ảo

Theo Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, từ các nguồn uy tín toàn cầu như TripleA (Công ty tài chính công nghệ có trụ sở tại Singapore, chuyên cung cấp các giải pháp thanh toán bằng tiền số và tài sản kỹ thuật số cho doanh nghiệp trên toàn cầu được cấp phép bởi Cơ quan Tiền tệ Singapore), Chainalysis (Công ty phân tích blockchain của Mỹ có trụ sở tại New York) cho thấy Việt Nam ghi nhận dòng vốn tài sản mã hóa vượt 220 tỷ USD trong năm 2025, tăng 55% so với năm trước đó.

Chú thích ảnh
Đồng tiền kỹ thuật số Bitcoin. Ảnh: AFP/TTXVN

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam nhận định, những con số này không chỉ phản ánh tốc độ tiếp nhận công nghệ vượt trội mà còn cho thấy sự tồn tại của một khu vực kinh tế quy mô lớn đang vận hành bên ngoài hành lang pháp lý và sự giám sát của Nhà nước. Tuy nhiên, phần lớn hoạt động diễn ra chưa có cơ chế giám sát rõ ràng, tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, thất thu ngân sách, đặc biệt là lừa đảo nhà đầu tư. 

Xuất phát từ thực tế đó, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam phối hợp với đối tác xây dựng dự án ChainTracer cảnh báo, truy vết và trung gian hỗ trợ điều tra các vụ việc lừa đảo, gian lận hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật trên mạng lưới blockchain và tài sản số. “ChainTracer không đơn thuần là một công cụ hay phần mềm, mà là một chương trình trọng điểm, một kế hoạch hành động mở của Hiệp hội với mục tiêu cốt lõi là hỗ trợ những người bị hại trong môi trường pháp lý còn chưa hoàn thiện, bằng cách cung cấp thông tin kỹ thuật chuyên sâu để họ hiểu rõ cơ chế bị lừa đảo”, ông Phan Đức Trung nhấn mạnh. 

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Chủ nhiệm dự án ChainTracer, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam chia sẻ, ChainTracer chỉ thực hiện truy vết kỹ thuật, không can thiệp vào pháp lý. Trên thị trường quốc tế, các công ty truy vết tiền mã hóa thường thu phí rất cao, tối thiểu từ 50.000 USD, còn ChainTracer hoạt động phi lợi nhuận. Từ mục đích ban đầu là hỗ trợ nạn nhân bị lừa đảo trong lĩnh vực tài sản số, hiện ChainTracer là công cụ hỗ trợ chuyên môn về mặt kỹ thuật, giúp các điều tra viên "nhìn thấy" và "hiểu được" dòng tiền đang di chuyển như thế nào trên môi trường blockchain.

Đến thời điểm hiện tại, ChainTracer đã tiếp nhận và hỗ trợ truy vết 65 sự vụ với tổng thiệt hại ước tính lên tới 10 triệu USD. Gần đây nhất, ChainTracer hỗ trợ cơ quan chức năng truy vết dòng tiền trong dự án tiền ảo AntEx của Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình).

Đội ngũ chuyên gia của ChainTracer tiến hành phân tích, truy vết và mô hình hóa toàn bộ dòng tiền trên blockchain, giúp cơ quan chức năng nhận diện được các luồng di chuyển của token giữa các ví, các sàn giao dịch, và các địa chỉ có liên quan. Nhờ đặc thù của công nghệ blockchain, mọi giao dịch đều được lưu trữ công khai, minh bạch và không thể chỉnh sửa hoặc xóa bỏ, giúp việc phân tích và truy vết dòng tiền được thực hiện chính xác và nhanh chóng dù vụ việc đã diễn ra hơn 3 năm. Với mô hình lừa đảo truyền thống các cá nhân có thể xóa bỏ chứng cứ hoặc các nhà cung cấp dịch vụ không còn lưu trữ thông tin. "Bất kỳ địa chỉ ví nào cũng có điểm bắt đầu - nơi tiền được nạp vào và điểm kết thúc - khi họ bán hoặc rút ra tiền thật. Phân tích 'hai đầu' giúp mô hình hóa hành trình của dòng tiền để xác định người đứng sau", ông Trần Huyền Dinh cho biết thêm. Thời gian trung bình để ChainTracer truy vết và mô hình hóa toàn bộ dòng tiền trong các dự án tiền số khoảng 2 ngày. Riêng vụ AntEx của Shark Bình mất chưa tới 36 tiếng để làm việc và chia sẻ với cơ quan chức năng.

Trước đó, ChainTracer đã hỗ trợ cơ quan chức năng triệt phá thành công đường dây lừa đảo đầu tư tiền ảo “WorldMall.app”. Trên cơ sở tiếp nhận các thông tin, báo cáo về vụ việc, ChainTracer cung cấp các phân tích liên quan đến WorldMall.app, qua đó giúp cơ quan công an tham khảo thêm khi rà soát các ví điện tử có dấu hiệu bất thường và mối liên hệ giữa các tài khoản. Những dữ liệu này được coi là nguồn thông tin bổ sung, góp phần củng cố quá trình dựng lại sơ đồ hoạt động của đường dây.

Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa ChainTracer và cơ quan điều tra, mô hình hoạt động của WorldMall.app nhanh chóng được làm rõ, từ đó truy vết và xác định danh tính các đối tượng liên quan. Các nghi phạm chính được khoanh vùng chỉ trong thời gian ngắn kể từ khi tiếp nhận báo cáo. Cơ quan điều tra đã khởi tố 5 bị can, làm rõ hàng chục tỷ đồng bị chiếm đoạt, giúp hàng nghìn nhà đầu tư tránh được nguy cơ tiếp tục bị lôi kéo. Kết quả này khẳng định hiệu quả của cơ chế hợp tác giữa cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức nghề nghiệp trong việc phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm trên không gian số. 

Ông Trần Huyền Dinh chia sẻ, dự án ChainTracer muốn trao cho nạn nhân một "vũ khí" là những bản báo cáo truy vết chi tiết để họ làm việc trực tiếp với cơ quan chức năng, trở thành bằng chứng điều tra với hy vọng tìm lại tài sản hoặc ít nhất là đưa tội phạm ra ánh sáng. Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam sẽ phát triển ChainTracer thành một công cụ tự động hóa "Made in Vietnam", dành riêng cho thị trường Việt Nam. Hiệp hội sẽ chuyển giao công nghệ, đào tạo để chính các cơ quan chức năng có thể tự sử dụng công cụ này truy vết ban đầu, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả điều tra.

Hoàng Vân (TTXVN)