Chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ được ví như cuộc trưng cầu ý dân về uy tín Tổng thống Donald Trump, một đoàn 7.000 người di cư Trung Mỹ đang rầm rộ tiến về biên giới Mỹ.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng chính quyền Tổng thống Trump có thể không coi đây là điều gây áp lực, mà là cơ hội mang đến lợi ích chính trị cho phe Cộng hòa trong cuộc chạy đua nước rút tới ngày bầu cử 6/11 tới. Và sự kiện này có thể là "viên đạn bạc" của ông Trump trong cuộc bầu cử giữa nhiệm năm nay.

Các cố vấn của Tổng thống Trump được cho là đã thúc giục ông kêu gọi sự chú ý của người dân Mỹ tới dòng người nhập cư, với niềm tin rằng vấn đề này sẽ tập hợp được các cử tri bảo thủ về vấn đề nhập cư bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa.

Cuộc bầu cử quan trọng với Tổng thống Trump

Cuộc bầu cử giữa kỳ tại Mỹ sẽ quyết định 35/100 ghế tại Thượng viện và toàn bộ 435 ghế Hạ viện. Thắng lợi hay thất bại của đảng Cộng hòa tại cuộc bầu cử này sẽ ảnh hưởng lớn tới chương trình nghị sự hành pháp của Tổng thống Trump.

Trong số 35/100 ghế Thượng viện bầu lại lần này, 26 ghế hiện do phe Dân chủ nắm (tính cả 2 ghế độc lập thân Dân chủ) và 9 ghế của phe Cộng hòa. Tại Thượng viện, Đảng Cộng hòa đang kiểm soát 51 ghế, Dân chủ kiểm soát 47 ghế Dân chủ và 2 ghế độc lập. Điều này có nghĩa, để giành quyền kiểm soát Thượng viện sau cuộc bầu cử giữa nhiệm, phe Dân chủ phải bảo toàn số ghế đang có và giành thêm ít nhất 2 ghế từ tay đối thủ Cộng hòa.

Tại Hạ viện, những người Dân chủ cần thêm 23 ghế để giành quyền kiểm soát. Nếu viễn cảnh này xảy ra, một quốc hội do phe Dân chủ kiểm soát sẽ bác kinh phí cho dự án xây bức tường biên giới với Mexico, ngăn cản chính phủ cắt giảm thêm thuế và chặn đứng nỗ lực hủy bỏ đạo luật sức khỏe hợp túi tiền (Obamacare) của Tổng thống Trump. Thậm chí, nếu kiểm soát Hạ viện, phe Dân chủ có thể tìm cách kích hoạt các điều khoản về luận tội hòng "lật đổ" Tổng thống.

Khuấy động mối lo lắng về người nhập cư

Giữa tháng 10, trong khi Nhà Trắng bận rộn với các chuyến đi vận động bầu cử của Tổng thống Trump cũng như xử lý cuộc khủng hoảng liên quan tới cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi, một đoàn với khoảng 200 người bắt đầu tập hợp từ San Pedro Sula, miền bắc Honduras, với mục tiêu tìm cách nhập cư vào Mỹ. Sau khi vượt qua biên giới Guatemala, số người tham gia dòng người di cư tăng lên 1.000 người, rồi trên 8.000 người, theo các hướng khác nhau tiến về phía biên giới Mỹ - Mexico.

Trong một động thái được nhìn nhận là mang động cơ chính trị, tuần trước Tổng thống Trump đã ra lệnh cho quân đội điều 800 binh sĩ tới tăng cường cho biên giới với Mexico. Ông tuyên bố đây là tình trạng khẩn cấp quốc gia và đang xem xét dự thảo sắc lệnh cấm người nhập cư xin tị nạn tại Mỹ. Tiếp đó, ngày 29/10, ông Trump ra lệnh điều thêm 5.200 binh sĩ tới biên giới phía Nam.

Theo giới phân tích, sự kiện đoàn người nhập cư rầm rập tiến về biên giới Mỹ đã trao cho Tổng thống Trump một ưu thế chính trị trước thềm cuộc bầu cử giữa kỳ mà ông đang ra sức vận động cho các nhân vật phe Cộng hòa.

“Chiêu” khuấy động nỗi lo lắng của cử tri Mỹ về nạn nhập cư từng phát huy hiệu quả rõ rệt, đóng vai trò như một “hòn đá tảng” trong chiến dịch tranh cử Tổng thống năm 2016 của ông Trump. Có nguồn tin cho hay các cố vấn hàng đầu của tổng thống, trong đó có Bộ trưởng An ninh Nội địa Kirstjen Nielsen và Chánh văn phòng Nhà Trắng John F. Kelly, đã báo cáo Tổng thống Trump về lộ trình của đoàn xe nhập cư từ tuần trước. Và chỉ trong vòng vài ngày, nhà lãnh đạo Mỹ bắt đầu sử dụng Twitter để tấn công người nhập cư, đổ lỗi cho phe Dân chủ và đe dọa cắt viện trợ cho các chính phủ ở Trung Mỹ. “Chúng ta là một quốc gia toàn vẹn vĩ đại. Chúng ta có đường biên giới vững chắc và sẽ không bao giờ chấp nhận những người vào đất nước ta trái phép!”, ông Trump tuyên bố trên trang Twitter cá nhân.

"Mỗi khi các bạn thấy một người nhập cư trái phép hoặc âm mưu xâm nhập đất nước chúng ta trái phép, hãy nghĩ tới và đổ lỗi cho đảng Dân chủ vì đã không trao cho chúng ta những lá phiếu thay đổi Luật nhập cư đầy nhân văn của chúng ta", ông Trump chỉ trích phe Dân chủ trước đám đông người ủng hộ.

"Caravan nhập cư"

Caravan là thuật ngữ chỉ những đoàn xe hội tụ người đam mê xe, hoặc có chung sở thích, cùng thực hiện những chuyến hành trình dài, thậm chí xuyên quốc gia. Tuy nhiên, "Caravan nhập cư" lại là một khái niệm rất mới mẻ. Đoàn "caravan nhập cư" có thể tích tụ lên đến con số tham gia rất lớn, họ có người lãnh đạo, vạch đường hướng quy củ, chứ không như những nhóm người di cư nhỏ lẻ.

Cuộc chiến chống nhập cư vốn gắn liền với hình ảnh của Tổng thống Mỹ thứ 45. Ông Donald Trump từng mong muốn xây dựng bức tường bao bọc biên giới Mexico nhưng phải dừng lại vì không đủ ngân sách. Mặc dù hứng chịu không ít chỉ trích về chính sách "bàn tay sắt" với người nhập cư, nỗ lực của ông cũng đã được đền đáp. Trong năm 2017, tỷ lệ nhập cư bất hợp pháp tại Mỹ thấp kỷ lục trong vòng 40 năm trở lại đây.

Theo luật pháp Mỹ và quốc tế, những người tìm kiếm tị nạn từ Trung Mỹ được phép nộp đơn xin tị nạn hoặc tại Mexico hoặc tại Mỹ. Người di cư sẽ được trao cơ hội nộp hồ sơ xin tị nạn ngay khi họ đặt chân lên lãnh thổ Mỹ. Những người có giấy tờ hợp lệ và thị thực sẽ được phép vào Mỹ, còn những người tìm cách nhập cảnh bất hợp pháp sẽ bị giam giữ và trục xuất. Tuy nhiên, để ngăn chặn áp lực từ dòng người nhập cư, các lực lượng chức năng Mỹ đã tìm cách ngăn cản họ từ trước khi họ vượt được qua biên giới.

Việc hàng nghìn người nhập cư tụ tập tại biên giới phía Nam của Mỹ diễn ra khi chỉ còn ít ngày là đến cuộc bầu cử quan trọng đầu tiên với Tổng thống Trump kể từ khi ông lên nắm quyền. Nhà lãnh đạo Mỹ đã lập tức tung ra những lời cảnh báo nghiêm khắc với giới chức các nước Trung Mỹ, cũng như những tuyên bố hùng hồn nhấn mạnh quan điểm cứng rắn của ông về vấn đề nhập cư, vốn liên quan đến an sinh xã hội, việc làm, an ninh trật tự tại Mỹ - những vấn đề được cử tri quan tâm hàng đầu.

Sau những cảnh báo từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Juan Orlando Hernández của Honduras đã triển khai lực lượng an ninh ngăn chặn người có ý định di cư. Chính phủ Honduras cũng kêu gọi các công dân không tham gia đoàn caravan. Tại Mexico, chính phủ đã triển khai khoảng 700 sĩ quan cảnh sát quốc gia đến biên giới phía Nam.