Đó là thông tin mà các chuyên gia đã đưa ra tại cuộc Hội thảo khoa học và công bố kết quả khảo sát thực trạng dinh dưỡng khu vực Đông Nam Á, do Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Bộ Y tế), Hội Dinh dưỡng Việt Nam và Viện FrieslandCampina phối hợp tổ chức, vừa diễn ra ngày 2/3 tại Ninh Bình.

Tình trạng trẻ em trong độ tuổi tiểu học bị béo phì tại các thành phố đáng báo động. Ảnh: Lê Phú

Từ năm 2010-2012, một cuộc khảo sát tình trạng dinh dưỡng khu vực Đông Nam Á (SEANUTS) đã được FrieslandCampina triển khai với quy mô lớn: Trên 16.744 trẻ em từ 6 tháng tuổi đến 12 tuổi tại 4 quốc gia Thái Lan, Inđônêxia, Malaixia và Việt Nam đã tham gia khảo sát. Mục tiêu của SEANUTS là nghiên cứu toàn diện về tình trạng dinh dưỡng, chế độ và thói quen ăn uống, hoạt động thể chất, vi chất dinh dưỡng trong máu, đánh giá về sức khỏe xương, chức năng nhận thức… để từ đó cập nhật những thông tin mới nhất tình hình sức khỏe dinh dưỡng của trẻ em trong khu vực. Tại Việt Nam, chương trình do Viện Dinh dưỡng Quốc gia phối hợp triển khai.

Tại Việt Nam, việc nghiên cứu đánh giá tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ lứa tuổi mầm non và tiểu học được thực hiện tại một số vùng trên cả ba miền Bắc - Trung - Nam, với mục tiêu: Xác định thực trạng dinh dưỡng và các yếu tố liên quan trong số trẻ trước tuổi học đường và tiểu học từ 0,5-11 tuổi, ở khu vực thành thị và nông thôn. Nghiên cứu được thực hiện trên 2.880 trẻ trước tuổi học đường và tiểu học, chia làm 3 giai đoạn chính: Giai đoạn chuẩn bị, giai đoạn thu thập số liệu trên thực địa và giai đoạn phân tích, viết báo cáo. Các tiêu chí được phân tích bao gồm: Nhân trắc dinh dưỡng của trẻ; tình trạng kinh tế xã hội; mô hình hoạt động thể lực; chế độ ăn uống của trẻ; thói quen ăn uống; tình trạng hóa sinh dinh dưỡng, bao gồm: tình trạng thiếu máu, số lượng hồng cầu, dự trữ sắt, vitamin A, vitamin D, tình trạng nhiễm trùng cấp (AGP), mãn (CRP); mật độ xương; chức năng và sự phát triển nhận thức của trẻ.

Theo TS. Lê Nguyễn Bảo Khanh, Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, kết quả khảo sát cho thấy, tình trạng suy dinh dưỡng và thiếu các vi chất dinh dưỡng của trẻ em đang là vấn đề đáng quan ngại tại Việt Nam. Trên 50% trẻ em đang thiếu hụt các vitamin A, B1, C, D và sắt trong chế độ ăn hàng ngày. "Trong khi suy dinh dưỡng và thiếu vi chất tiếp tục là những vấn đề đáng quan tâm hàng đầu, thì tỉ lệ trẻ béo phì và dư cân cũng đang gia tăng - đặc biệt là ở đô thị. Cứ 3-4 trẻ thì có 1 trẻ có tình trạng dinh dưỡng không hợp lý: Hoặc thiếu dưỡng chất hoặc thừa dinh dưỡng", TS Lê Nguyễn Bảo Khanh nhấn mạnh.

Cụ thể, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng (SDD) nhẹ cân vùng thành thị là 10,8%, vùng nông thôn là 20,8%. Bên cạnh đó, xu hướng thừa cân, béo phì (TCBP) cũng cho thấy gia tăng đáng báo động: Có đến 29% trẻ TCBP ở thành thị và 5,5% trẻ TCBP ở vùng nông thôn.

"Như vậy, đang có sự tồn tại đồng thời cả hai vấn đề SDD và TCBP ở trẻ em, khác biệt theo vùng, với tỷ lệ SDD cao ở vùng nông thôn và TCBP tập trung chủ yếu ở vùng thành thị. Cần định hướng các chương trình can thiệp phòng chống SDD cho trẻ em ở vùng nông thôn và phòng chống TCBP cho trẻ em đặc biệt ở khu vực thành thị. Sự gia tăng nhanh TCBP ở vùng thành thị là vấn đề sức khỏe cộng đồng cấp bách cần được can thiệp sớm", TS. Lê Nguyễn Bảo Khanh cho biết. Cũng theo TS Lê Nguyễn Bảo Khanh, điểm nổi bật nhất của nghiên cứu là khảo sát được thực hiện đồng thời tại bốn nước Đông Nam Á là cơ hội để Việt Nam có số liệu đối chiếu tình hình dinh dưỡng của nước nhà so với các nước trong khu vực dựa trên các tiêu chí đánh giá tương đồng.

Theo các chuyên gia, kết quả nghiên cứu này sẽ góp phần hoạch định các nghiên cứu tiếp theo nhằm cải thiện dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ trong khu vực. “Điều tra tình trạng dinh dưỡng của trẻ em Việt Nam là một phần của Điều tra dinh dưỡng khu vực Đông Nam Á, đã cung cấp một dữ liệu khoa học và thiết thực cho việc đánh giá thực trạng dinh dưỡng và các yếu tố liên quan, là nền tảng vững chắc để xây dựng chương trình can thiệp dinh dưỡng cũng như hoạch định các chính sách dinh dưỡng một cách hiệu quả.” - GS. TS Lê Thị Hợp nhấn mạnh.

P.V