Điều chưa từng xảy ra từ trước đến nay đối với tỉnh này. Ngoài những nguyên nhân khách quan, nhiều người nhìn xa hơn, lo ngại về những dự án phát triển kinh tế xã hội của tỉnh đang ít nhiều tác động xấu tới nguồn sinh thủy, mạch nước ngầm khiến trong tương lai việc cấp nước sinh hoạt của Quảng Ninh có thể đối diện với nhiều khó khăn hơn.

Nắng chưa dai… hồ đã cạn

Trận mưa lớn trong ngày 6 - 7/6 vừa qua đã làm dịu cơn “khát” nước cho người dân ở một số địa phương ở miền Tây của tỉnh Quảng Ninh.

Ông Trịnh Văn Bình, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nước sạch Quảng Ninh khẳng định: Quảng Ninh không có tình trạng mất nước mà chỉ xảy ra thiếu nước ở một số hộ tiêu dùng trên địa bàn do nhu cầu sử dụng nước tăng cao đột biến trong những ngày nắng nóng và lượng khách du lịch đổ về Quảng Ninh lớn.

Trước đợt nắng nóng lịch sử này, nguồn nước mặt ở các hồ chứa cấp nước cho các nhà máy nước sạch của Quảng Ninh đã suy giảm mạnh. Tại thời điểm trước 12/5, mực nước đập thác Nhoòng suy giảm xuống mức thấp nhất (dưới ngưỡng tràn 20 – 30 cm, không đủ cấp nước cho Nhà máy nước Đồng Ho ở huyện Hoành Bồ hoạt động.

Cũng tại thời điểm trên, mực hồ chứa nước Cao Vân với dung tích chứa 10,8 triệu m3 (thuộc địa phận xã Dương Huy của TP Cẩm Phả và xã Hòa Bình của huyện Hoành Bồ) suy giảm mức thấp nhất kể từ đầu năm, ở cao trình +25,83, chỉ cao hơn mức nước kiệt nhất của hồ này năm 2011 là 0,53 m. Hồ chứa nước Mắt Rồng và nguồn nước ngầm mạch nông Lộ 12 Vân Đồn (là nguồn cấp nước chính cho Nhà máy nước Vân Đồn hoạt động), do tình trạng khô hạn, thiếu mưa, không có lượng sinh thủy bổ sung nên hồ Mắt Rồng và Lộ 12 Vân Đồn đang bị cạn kiệt, ảnh hưởng tới việc cấp nước cho các khu vực huyện Vân Đồn.

Đợt mưa hồi giữa tháng 5 vừa qua trên địa bàn Quảng Ninh với lượng mưa không lớn chỉ giúp cải thiện đôi chút tình trạng suy kiệt nguồn nước của các hồ cấp nước trên.

Khách du lịch tăng cao trong những ngày nắng nóng kỷ lục vừa qua khiến nhu cầu sử dụng nước tăng cao, trong khi đó nguồn cấp nước bị suy giảm khiến nước sạch ở các vùng Vân Đồn và phía Đông của TP Hạ Long bị thiếu nước cục bộ.

Để khắc phục tình trạng thiếu nước ở các vùng kể trên, Công ty cổ phần Nước sạch Quảng Ninh đã cấp tốc khởi công đồng thời 2 dự án trong ngày 2/6. Đó là dự án đường dẫn nước sạch 4,3 km từ TP Cẩm Phả cấp trực tiếp nước sang xã Đông Xá và kết nối với mạng cấp nước sạch của huyện Vân Đồn (hoàn thành trong đêm 8/6) và dự án đường dẫn nước 6,3 km từ hồ Khe Mai (xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn) cấp nước thô về hồ Cái Rồng để xử lý cấp nước sạch cho Vân Đồn (dự kiến dự án này sẽ hoàn thành cuối tháng 6 này).

Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nước sạch Quảng Ninh cho biết: Với 2 dự án dẫn nước này sẽ đảm bảo cấp nước sạch cho khu vực huyện Vân Đồn kể cả lúc khô hạn kéo dài.

Ngoài ra, Công ty cổ phần Nước sạch Quảng Ninh cũng đã lắp đặt bổ sung bơm tăng áp để có thể bổ sung nguồn nước từ nhà máy Yên Lập về khu vực Bãi Cháy (Hạ Long) để khắc phục tình trạng một số hộ sinh sống ở trên đồi, núi cao bị thiếu nước.

Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nước sạch Quảng Ninh, ông Trịnh Văn Bình khẳng định, đến thời điểm này năng lực hồ chứa, năng lực cung cấp và năng lực chuyển tải nước sạch vẫn cơ bản đảm bảo phục vụ nhân dân kể cả ở lúc cao điểm nắng nóng

Cảnh báo mất nguồn sinh thủy sẽ khan nước sạch dài lâu

Mưa lớn cộng thêm những biện pháp tích cực nói trên của đơn vị cấp nước sạch đã giúp cho người dân Quảng Ninh tạm vượt qua sự thiếu hụt nước sinh hoạt. Những nguyên nhân khách quan đã được tìm ra và có biện pháp khắc phục. Song một nguyên nhân khác mà nhiều người quan tâm đó là sự tác động của các dự án phát triển kinh tế xã hội ở Quảng Ninh đã tác động ít nhiều đến nguồn sinh thủy, mạch nước ngầm khiến gây ra sự suy kiệt nguồn nước ở các hồ chứa.
Vân Đồn đang trở thành một công trường lớn nhất của tỉnh Quảng Ninh với nhiều dự án như sân bay, đường giao thông, khu nghỉ dưỡng cao cấp trải rộng hàng trăm ha. Đây là những dự án quan trọng giúp Quảng Ninh có thể tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, những dự án này cũng đã ít nhiều tác động tiêu cực vào nguồn sinh thủy. Nếu như trước đây, ở Vân Đồn chỉ với mạch nước ngầm Lộ 12 với lưu lượng nước 2.000 m3/ngày là đủ cấp nước cho Nhà máy nước Vân Đồn hoạt động đáp ứng đủ nhu cầu cho người dân của huyện này. Nhưng nay, lưu lượng nước ở Lộ 12 chỉ còn khoảng 720 m2/ngày (giảm 2/3), nên Vân Đồn xảy ra tình trạng thiếu nước.

Một lo lắng khác mà nhiều chuyên gia nước sạch quan tâm về một dự án mà lâu nay Quảng Ninh ấp ủ khi có ý định xây dựng con đường nối từ huyện Ba Chẽ với đường vành đai phía Bắc của thành phố Hạ Long. Lo lắng là bởi nếu dự án này được thông qua và triển khai, thì sẽ phải phá bỏ hàng chục ha rừng nguyên sinh của khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia Đồng Sơn – Kỳ Thượng (huyện Hoành Bồ). Như vậy, sẽ làm phá vỡ hệ sinh thái và ảnh hưởng trực tiếp nguồn sinh thủy và gây bồi lắng cho hồ Cao Vân (dung tích 10 triệu m3)

Theo tính toán, nếu hồ Cao Vân bị suy kiệt nước mặt thì toàn bộ khu vực Cẩm Phả, Vân Đồn và phía Đông của thành phố Hạ Long (nơi có tới 60% số hộ tiêu thụ nước của toàn tỉnh Quảng Ninh) sẽ bị thiếu nước sinh hoạt trầm trọng, khi đó khó có một giải pháp nào thay thế bổ sung nước cho khu vực này. Nhiều người hy vọng, chính quyền địa phương cần thận trọng, xem xét nghiêm túc những tác động tiêu cực có thể có của các dự án tới nguồn sinh thủy, đặc biệt là các dự án ở vùng đầu nguồn của các hồ nước.

Tin vui cho người dân Quảng Ninh, khi mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vũ Văn Diện đã giao cho giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Công ty cổ phần nước sạch Quảng Ninh từ nay đến tháng 10/2017 hoàn thiện hồ sơ thiết kế kỹ thuật, tổ chức đấu thầu trong quý IV/2017 để mùa khô năm 2018 thực hiện việc cải tạo, lát tấm bê tông mái thượng lưu đập thuộc dự án nâng cấp hồ chứa nước Cao Vân.

Văn Đức (TTXVN)