Tăng theo lộ trình

Theo tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Việt Nam thuộc nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới (tỷ lệ người hút thuốc lá từ 15 tuổi trở lên là 47,4% đối với nam giới).

Một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ người hút thuốc lá cao là do giá bán lẻ thuốc lá còn thấp. Hiện Việt Nam có tỷ lệ thuế trên giá bán lẻ thuốc lá là 44,9%; trong khi đó con số này ở Brunây là 81%, Thái Lan 70%, Singgapo 69%, Úc: 62%, Đức: 75%, Pháp 80%. Vì vậy, việc tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá là cần thiết để giảm tỷ lệ người hút thuốc lá và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính-Ngân sách (TCNS), đa số ý kiến nhất trí với quy định của Dự thảo luật về mức tăng thuế suất thuế TTĐB đối với thuốc lá. Tuy nhiên, đề nghị điều chỉnh lộ trình tăng thuế suất từ 65% lên 70% từ ngày 1/1/2016 đến 31/12/2017 (thay vì 31/12/2018) và tăng từ 70% lên 75% từ ngày 1/1/2018 (thay vì 1/1/2019).

Một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị cần nâng thuế suất ở mức cao hơn nhằm thực hiện tốt hơn chiến lược phòng chống tác hại của thuốc lá đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho rằng, tăng theo lộ trình với mỗi lần tăng 5% là hợp lý. “Nếu tăng ở mức cao hơn nữa thì cần rất cân nhắc, nếu không thì vô hình chung sẽ đẩy buôn lậu thuốc lá tăng lên. Hiện nay 90% thuốc lá Jet va Hero là do buôn lậu”, ông Hải nói.

Đối với mặt hàng bia, Chính phủ đề nghị lộ trình tăng thuế suất thuế TTĐB như sau: Từ ngày 1/7/2015 tăng từ 50% lên 55%; Từ ngày 1/1/2017 tăng lên 60%; Từ ngày 1/1/2018 tăng lên 65%.

Thường trực Ủy ban TCNS đồng tình với quy định của Dự thảo luật tăng thuế suất thuế TTĐB có lộ trình 3 năm, song thời điểm thi hành từ ngày 1/1/2016 thay vì 1/7/2015 như đề xuất của Chính phủ. Theo đó: từ ngày 1/1/2016 tăng từ 50% lên 55%; từ ngày 1/1/2017 tăng lên 60%; từ ngày 1/1/2018 tăng lên 65%.

Đối với rượu: rượu từ 20 độ trở lên tăng thuế suất từ 50% lên 65% (áp dụng thuế suất như rượu từ 40 độ trở lên đã thực hiện trước ngày 1/1/2010); đối với rượu dưới 20 độ áp dụng thuế suất 35% (tăng 10%).

Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng, hiện nay rượu nấu, rượu gạo trong dân cũng rất nhiều nhưng lại đang bị bỏ ngỏ, không ai quản lý. Vì vậy, cũng cần phải xem xét thêm về vấn đề này.

Thường trực Ủy ban TCNS cũng đề nghị Chính phủ cần tổng kết, đánh giá tính khả thi trong thu thuế TTĐB đối với rượu nấu trong dân cư. Đồng thời, tăng cường các biện pháp chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đối với mặt hàng rượu.

Thêm đối tượng không chịu thuế và áp thuế

Luật thuế TTĐB hiện hành quy định 16 nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB. Chính phủ đề nghị đưa ra khỏi đối tượng chịu thuế TTĐB đối với nap-ta, chế phẩm tái hợp và các chế phẩm khác để pha chế xăng. Đồng tình với quy định này, Thường trực Ủy ban TCNS cũng đề nghị Chính phủ bổ sung việc áp dụng mức thuế ưu đãi hơn đối với sản phẩm xăng sinh học, vì gần đây trên thị trường đã xuất hiện xăng E5 (xăng có pha trộn một tỷ lệ nguyên liệu sinh học) là một dạng năng lượng mới, giảm ô nhiễm môi trường. Theo đó cần áp dụng mức thuế suất thấp hơn so với xăng thông thường (ưu đãi theo tỷ lệ ethanol và các chế phẩm sinh học trong xăng).

Ủy ban TCNS cũng đồng tình với quy định của Dự thảo luật về việc bổ sung thêm đối tượng không chịu thuế TTĐB là “tàu bay phục vụ mục đích an ninh, quốc phòng”.

Về hàng hóa chịu thuế TTĐB đưa vào khu phi thuế quan, thực tế thời gian qua phát sinh một số trường hợp lợi dụng việc miễn thuế TTĐB để đưa một số hàng hóa chịu thuế TTĐB với thuế suất cao (như: thuốc lá, xì gà, rượu, bia), sau đó đưa vào nội địa bằng nhiều hình thức nhằm trốn thuế, gian lận thương mại. Thường trực Ủy ban TCNS đồng tình với quy định của Dự thảo luật áp dụng thu thuế TTĐB đối với “hàng hóa đưa vào khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan có dân cư sinh sống”.

Tuy nhiên, về vấn đề này vẫn có các ý kiến cho rằng cần cân nhắc kỹ, bởi từ xưa đến nay không áp thuế với các loại hàng hóa ở khu phi thuế quan (trừ xe ô tô chở người dưới 24 chỗ). Nay không chỉ vì khó quản lý, tình trạng buôn lậu tăng lên do một phần hàng hóa từ khu này đưa ra mà áp thuế. Chưa kể, việc áp thuế khu vực này có thể gây ảnh hưởng, vi phạm đến thông lệ quốc tế.

Ngoài ra, cũng có ý kiến đề nghị nghiên cứu bổ sung mặt hàng kinh doanh game online vào diện chịu thuế TTĐB. Loại hình kinh doanh game hiện nay có doanh thu lớn, mức lợi nhuận cao so với các loại hình kinh doanh khác, thu hút mọi độ tuổi tầng lớp dân cư, đặc biệt là giới trẻ tham gia.

Xuân Phong