Ông Võ Thành Hưng, Vụ trưởng Vụ Ngân sách Nhà nước- NSNN (Bộ Tài chính) cho biết: Khác với lệ phí và các khoản thu mang tính chất giá dịch vụ, các khoản thu từ thuế và phí không có tính chất bồi hoàn trực tiếp cho các đối tượng nộp. Điều đó có nghĩa khoản thu từ thuế BVMT không phải là khoản thu mang tính đối giá và hoàn trả trực tiếp; không quy định sử dụng cho các nhiệm vụ chi cụ thể mà được sử dụng để bố trí, đảm bảo an ninh, quốc phòng, đối ngoại, an sinh xã hội, điều chỉnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh, quản lý và hoạt động định hướng phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện một số hoạt động kinh tế như bảo vệ môi trường, duy tu bảo dưỡng hạ tầng kinh tế.

“Thuế BVMT cũng như thu từ tất cả các sắc thuế, phí, khác phải được hòa chung với tổng nguồn thu NSNN. Số thu của từng loại thuế, chi từng nhiệm vụ đều được công khai, được thể hiện rõ trong dự toán thu, chi NSNN và báo cáo quyết toán NSNN hàng năm”, đại diện Vụ NSNN nói.

Theo Bộ Tài chính, thời gian qua, NSNN cũng đã ưu tiên bố trí kinh phí cho nhiều hoạt động có liên quan đến BVMT. Hằng năm, NSNN bố trí chi thường xuyên cho hoạt động BVMT chiếm tỷ lệ không dưới 1% tổng chi NSNN.

NSNN chi cho môi trường cũng được bố trí lồng nghép từ nhiều chương trình như: Chương trình nước sạch và vệ sinh nông thôn; Chương trình khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường; Chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu… Chỉ tính riêng việc khắc phục hậu quả môi trường do thiên tai bão lũ, hàng năm ngân sách Trung ương (NSTW) đã chi từ 3 - 4 nghìn tỷ đồng, thậm chí có năm nhiều hơn phụ thuộc vào mức độ thiệt hại do thiên tai, bão lũ do tác động của biến đổi khí hậu gây ra.

Đồng thời, chi từ nguồn dự phòng NSTW để phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, hỗ trợ các địa phương xử lý các nhiệm vụ đột xuất, cấp bách trong năm như đê kè, hồ chứa… Ngoài các nguồn chi NSNN cho môi trường trên còn có nguồn chi từ các hoạt động kinh tế, chi đầu tư phát triển, chi từ dự phòng của ngân sách địa phương cho nhiệm vụ BVMT và các khoản vay, viện trợ chi trực tiếp cho dự án về BVMT không đưa vào NSNN. Và một số nội dung, nhiệm vụ do NSNN chi trả góp phần BVMT như: Dự án Xây dựng tuyến đường sắt trên cao; các dự án, chương trình KHCN ứng dụng công nghệ xanh, bền vững…; và nguồn vốn vay, viện trợ chi trực tiếp cho các dự án về môi trường.

Trung bình trong giai đoạn 7 năm vừa qua, NSNN phải chi (cả đầu tư và chi thường xuyên) mỗi năm khoảng 30 nghìn tỷ cho các hoạt động môi trường và các hoạt động liên quan đến môi trường. Trong khi đó, nguồn thu từ thuế BVMT trong những năm qua bình quân mỗi năm khoảng 20 nghìn tỷ đồng. Như vậy, nếu phân tích về chi cho các hoạt động có liên quan đến BVMT vẫn nhiều hơn so với số thu vào NSNN từ thuế BVMT.

Về mức điều chỉnh khung thuế BVMT với xăng dầu, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết: Khung thuế này hiện do Quốc hội ban hành và mức cụ thể do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) quyết định. Khi đưa ra đề xuất điều chỉnh khung thuế để báo cáo Chính phủ, Quốc hội, Bộ Tài chính đã tính đến các tác động, mục tiêu phù hợp với các lợi ích của quốc gia.

Đó là: Việc điều chỉnh khung thuế BVMT sẽ giúp cơ cấu lại nguồn thu ngân sách, tăng thu trong bối cảnh thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng xăng dầu của Việt Nam phải giảm dần về 0% theo các cam kết hội nhập quốc tế. Giá xăng dầu của Việt Nam hiện ở mức thấp nhất so với các nước có chung đường biên giới. Vì vậy, việc điều chỉnh khung thuế sẽ góp phần hỗ trợ cho việc quản lý xăng dầu và hạn chế tình trạng buôn lậu xăng dầu qua biên giới hiện nay.

Tùy vào điều kiện cụ thể của từng thời kỳ, Chính phủ sẽ trình UBTVQH quyết định mức thuế BVMT cụ thể trong phạm vi quy định. Việc điều chỉnh nếu có sẽ được thực hiện theo quy trình, đảm bảo công khai, minh bạch. Còn hiện tại, mức thuế BVMT với xăng vẫn áp dụng như mức hiện hành là 3.000 đồng/lít, do đó chưa tác động đến giá bán lẻ xăng dầu cũng như chưa ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh.

Theo Bộ Tài chính, Luật thuế BVMT chỉ quy định khung mức thuế BVMT, mức cụ thể sẽ do UBTVQH quy định, do vậy dự thảo Luật không quy định về lộ trình điều chỉnh mức thuế. Tại dự án Luật, Bộ Tài chính đã đề xuất điều chỉnh nâng khung thuế BVMT từ 1.000 đến 4.000 đồng/lít lên 3.000-8.000 đồng/lít.