Ngày 20/11/2000, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thông tin đã ký Quyết định số 29/2000/QĐ-BVHTT ban hành Quy chế hoạt động nhiếp ảnh. 12 năm qua, Quy chế này đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của nhiếp ảnh và đường lối của Nhà nước.

Một tác phẩm của Thái Phiên.

Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh và đa dạng, nhất là của nhiếp ảnh kỹ thuật số, internet, những quy định trong Quy chế 29 đã bộc lộ những bất cập và không còn phù hợp với sự phát triển. Việc phải xây dựng hành lang pháp lý mới cho phù hợp với hoạt động nghệ thuật nhiếp ảnh vì vậy đã trở thành nhu cầu cấp thiết. Vì vậy, Bộ VH, TT & DL đã có chủ trương xây dựng Thông tư quy định một số hoạt động trong lĩnh vực nhiếp ảnh cho phù hợp với sự phát triển.

Ngày 29/2/2012, tại Hà Nội, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ VH, TT & DL) đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến đóng góp của các nghệ sỹ, các đơn vị liên quan để bổ sung cho dự thảo, tiến tới ban hành Thông tư Quy định một số hoạt động trong lĩnh vực nhiếp ảnh trong giai đoạn mới. Trong đó, một trong những lĩnh vực cần góp ý nhiều nhất là vấn đề sử dụng tác phẩm nhiếp ảnh trên các phương tiện truyền thông, nhất là vấn đề phát tán ảnh trên Internet, ảnh khỏa thân (ảnh nude), đang là một trong những vấn đề nóng đối với hoạt động nhiếp ảnh... mà trong Thông tư chưa đề cập tới, rất cần ý kiến đóng góp của các đại biểu để tiến tới bổ sung vào chương 5 của thông tư, quy định về việc sử dụng tác phẩm nhiếp ảnh trên các phương tiện truyền thông, trong xuất bản phẩm...

Theo ông Đặng Đình An, Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Hà Nội, việc có nhiều ảnh nude phát tán tràn lan trên internet trong thời gian gần đây không có lợi cho người làm nhiếp ảnh, đại đa số những người xem đều cho rằng những ảnh đó gây phản cảm. Để có thể ngăn chặn việc tái diễn tình trạng này, các cơ quan quản lý cần phải xử lý thật nghiêm minh, có thể cảnh cáo, phạt tiền thật nặng, và thậm chí đóng cửa, không cho trang mạng đó tiếp tục hoạt động. Bên cạnh đó, cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền về nội dung thông tư, quy chế, quy định của Nhà nước về việc sử dụng, phát tán tác phẩm ảnh nude trên mạng... để người dân hiểu rõ hơn.

Nghệ sỹ nhiếp ảnh Phạm Hùng Cường, Hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam cho rằng, trong ảnh nude có 2 trường phái, nude phơi bày (làm nổi bật tất cả những đường nét của cơ thể con người) và nude nghệ thuật (dùng ánh sáng, hình khối làm nổi bật đường nét đẹp trên cơ thể). Hiện nay, có rất nhiều người không phân biệt được nude phơi bày và nude nghệ thuật... Nên chăng, Bộ VH, TT & DL nên có trang mạng về ảnh nude, định hướng cho người xem hiểu và phân biệt được thế nào là ảnh nude nghệ thuật và thế nào là nude không nghệ thuật. Còn nhà báo, Nghệ sỹ nhiếp ảnh Việt Văn cho rằng, việc xây dựng trang mạng để định hướng cho người xem là tốt, nhưng cần phải quy định độ tuổi có thể vào trang mạng này là trên 18 tuổi. Cũng vì nhiều người không thể phân biệt được đâu là ảnh nude nghệ thuật và ảnh nude không nghệ thuật, nên thông tư cần có quy định cụ thể, rõ ràng là không được phát tán những hình ảnh nude hở bộ phận nhạy cảm, đó là những ảnh nude xấu...

Ông Lương Xuân Đoàn, Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương cho rằng, trong lĩnh vực nghệ thuật nhiếp ảnh, loại hình khỏa thân nghệ thuật tự nhiên bị loại ra ngoài. Một khi ảnh đã phát tán trên mạng không cách gì quản lý được, vì vậy chúng ta nên để cho công chúng tập làm quen với ảnh nude nghệ thuật, bằng cách cho phép những ảnh nude nghệ thuật được công bố rộng rãi, để công chúng không nhầm lẫn với ảnh khiêu dâm, đồi trụy. Việc đầu tiên cần làm là cơ quan quản lý cởi mở trong quan niệm thẩm mỹ, để nghệ sỹ có điều kiện công bố tác phẩm. Việc xử phạt nặng những vi phạm là cần thiết, nhưng đó chỉ là biện pháp, quan trọng là ý thức chấp hành quy định nhà nước của người nghệ sỹ. Muốn vậy thì lại cần phải có Luật cho các hoạt động nghệ thuật, như vậy công tác quản lý sẽ dễ dàng hơn.
 
Ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm cho biết, Cục sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu, cân nhắc có thể quy định thêm điều kiện khi chụp ảnh nude, phải có thỏa thuận bằng hợp đồng văn bản giữa người chụp và người mẫu, trong đó nói rõ chụp vì mục đích gì, công bố đến đâu, đến mức độ nào... để người chụp ảnh, người mẫu có ý thức trách nhiệm ngay từ đầu.

Theo lịch trình, khoảng đầu quý III/2012, thông tư sẽ ban hành. Từ nay đến hết quý II, vẫn tiếp tục tiếp nhận ý kiến đóng góp, chỉnh sửa để thông tư ra đời đi vào thực tế hoạt động ngay, sống lâu dài, tạo điều kiện thuận tiện cho các nghệ sỹ nhiếp ảnh hoạt động.

Phương Lan