Bãi chôn lấp rác số 3 Phước Hiệp nằm tại xã Phước Hiệp, huyện Củ Chi, TP Hồ Chí Minh, do Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Môi trường đô thị TP Hồ Chí Minh và nhà thầu Hàn Quốc KBEC thi công, đang đứng trước nguy cơ đóng cửa để làm bãi rác dự phòng cho Thành phố.

Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến lãng phí hàng trăm tỷ đồng đầu tư lẫn mất các giá trị gia tăng khác từ tái chế rác như khí gas, điện.


Không thể dừng  thi công

Phóng viên đã đến bãi chôn lấp rác số 3 thuộc Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Phước Hiệp và ghi nhận cảnh công trường thi công ở đây vẫn đang hoạt động tấp nập.

Dù đã có chủ trương đóng cửa bãi chôn lấp rác số 3 nhưng theo ông Huỳnh Minh Nhựt, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Môi trường đô thị TP Hồ Chí Minh, công trình này đang trong tình trạng hết sức oái oăm: Bãi chôn lấp rác số 3 vẫn tiếp tục thi công và dự kiến tháng 9/2015 sẽ hoàn chỉnh thi công.

Khi được hỏi tại sao không ngừng thi công ngay để đỡ tốn kém vì chủ trương là không tiếp nhận rác nữa, thì được trả lời không ngừng được. “Nếu ngừng thi công thì nó là bãi rác chứ không phải bãi chôn lấp rác, gây nguy cơ ô nhiễm”, ông Minh Nhựt nói.

Ông Nhựt cũng chia sẻ về việc đơn giá phê duyệt dự án bãi chôn lấp rác số 3 kéo dài từ 2007 - 2013, sau khi có chủ trương thì mới nghiên cứu, thiết kế, thẩm định mới được chấp thuận vào năm 2013 cho phép chôn lấp 2.000 tấn. Dự án này ban đầu có mức đầu tư 1.040 tỷ, sau đó điều chỉnh lại 976 tỷ, hiện nay đã hoàn chỉnh xây dựng theo thiết kế 2/3 hạng mục công trình và chôn lấp được 1.300/6.400 tấn rác.

So với các bãi trước đây, bãi này không phát tán mùi hôi về cả phần kỹ thuật lẫn xử lý nước thải. Tất cả các cuộc kiểm tra đều cho thấy kết quả về xử lý môi trường ở bãi 3 rất ổn.

Trong bối cảnh đó, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã có chủ trương đóng cửa bãi rác số 3 và chuyển giao rác về bãi xử lý rác Đa Phước 600 tấn rác, đến tháng 3/2015 phải giao cho Đa Phước 800 tấn rác.

Đại diện nhà thầu Hàn Quốc KBEC, ông Ted K Song nói: “Có nhiều phương pháp để chuyển rác thành lợi nhuận như khí gas, điện, tái chế. Công nghệ chính mà chúng tôi ký là tái chế nước thải và cánh đồng tưới (giảm nguy cơ hỏa hoạn do rác tự cháy vì tích tụ khí metan) và đảm bảo không để nước thải tràn ra ngoài môi trường.

Khi bãi rác hoàn thành thì việc tái chế mới đi vào hoạt động, điều mà công ty KABEC đã làm ở các dự án tương tự để thêm khí gas, nhiên liệu tái chế tiềm năng khác. Việc xây bãi chôn lấp chỉ là bước đầu của chuỗi sinh lợi từ dự án, chúng tôi mong muốn được hoàn thành dự án để chứng minh điều này”.

Có thể điều chỉnh quyết định

Ông Nguyễn Tấn Tuyến, Phó trưởng Ban Kinh tế ngân sách Hội đồng Nhân dân (HĐND) TP Hồ Chí Minh đánh giá cao những nỗ lực khắc phục các vấn đề ô nhiễm: “Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Môi trường đô thị TP Hồ Chí Minh đã có những nỗ lực khắc phục, ứng dụng công nghệ để xử lý. Trước đó thì có phát tán mùi hôi nên cử tri phản ánh và HĐND mới có cuộc chất vấn và yêu cầu xử lý”.

Theo ông Tuyến, các vấn đề cần đặt ra là những bức xúc không còn, việc trồng cây cách ly triển khai tới đâu? Riêng việc thực hiện dự án theo lộ trình đến tháng 9 phải hoàn thành thì Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ trình bày các căn cứ.

Theo thông tin từ Ban Quản lý dự án bãi chôn lấp rác số 3 Phước Hiệp, hiện nay đã hoàn thành đền bù giải tỏa 336/500 ha.

Hoàn thành khâu đền bù giải phóng mặt bằng sẽ trồng 200 ha cây xanh để làm khu vực cách ly môi trường tự nhiên.
Ông Nguyễn Văn Phước, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố nhấn mạnh tính pháp lý trong các thủ tục đóng cửa bãi chôn lấp rác số 3 và chuyển rác về nơi khác: Đóng cửa bãi số 3 và chuyển rác về Đa Phước, Sở đã xây dựng kế hoạch. Cuối tháng 3/2015, sẽ đưa về hết Đa Phước.

Vấn đề pháp lý khi vận chuyển rác về bãi số 3, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có ý kiến, kiến nghị với UBND Thành phố Hồ Chí Minh là phải căn cứ theo công suất thiết kế, phải đảm bảo hạ tầng cho lượng rác tăng thêm, đảm bảo đường sá vận chuyển, vấn đề chênh lệch giá liên quan đến hợp đồng. Tất cả những điều này đều đã làm, có cơ sở để kiểm tra.

Ông Trương Lâm Danh, Trưởng ban Pháp chế HĐND Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng có thể sửa lại nghị quyết của HĐND Thành phố về việc đóng cửa bãi chôn lấp rác số 3 Đa Phước, chuyển thành bãi chôn lấp rác dự phòng bởi đây là nghị quyết chất vấn của HĐND, do trước đây cử tri xã Phước Hiệp phản ánh có mùi hôi, nước rác bị rò rỉ.


Bài, ảnh: Mai Quốc Ấn