Trao đổi bên hành lang Quốc hội, một số đại biểu đánh giá, dự án luật lần này đã đưa ra các biện pháp ngăn ngừa, phòng tránh rủi ro và thúc đẩy, tạo điều kiện để các sản phẩm công nghệ trí tuệ nhân tạo phát triển, phục vụ cho sự phát triển của quốc gia trong giai đoạn mới, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới. Tuy nhiên, đây là dự án luật hoàn toàn mới nên còn một số nội dung cần chỉnh lý để hoàn thiện.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Vĩnh Long) đánh giá, dự án luật này hoàn toàn mới không chỉ đối với Việt Nam mà còn mới đối với nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có các quốc gia phát triển. Các hoạt động liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) chỉ mới xuất hiện trong vài năm gầy đây, các quốc gia chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc quản lý, vận hành các hoạt động liên quan đến lĩnh này.

Dự án luật do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo tạo ra một bộ khung pháp lý, định hình cho công tác quản lý, vận hành các hoạt động liên quan đến lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. Do đó, dự án luật chưa thể hoàn thiện như mong muốn, sẽ còn tồn tại nhiều vấn đề cần chỉnh lý để phù hợp hơn với đặc điểm tình hình tại Việt Nam và với tính biến động cao của lĩnh vực khoa học, công nghệ.

Theo đại biểu, một trong những điểm nổi bật là dự án luật đã được chỉnh lý theo hướng cân bằng hơn giữa việc quản lý rủi ro với việc thúc đẩy phát triển các sản phẩm công nghệ trí tuệ nhân tạo. Đây là điểm đáng ghi nhận của Bộ Khoa học và Công nghệ. Bộ đã tích cực tiếp thu các ý kiến đóng góp trước đó để kịp thời chỉnh lý các nội dung theo hướng cân bằng hơn trong quản lý, ngăn ngừa và phòng tránh rủi ro.

Cũng theo đại biểu, nếu chúng ta chỉ tập trung quản lý rủi ro, đưa ra các biện pháp phòng ngừa mà coi nhẹ việc sáng tạo, khai thác, phát triển các sản phẩm do trí tuệ nhân tạo tạo ra thì đó là một hạn chế. Điều này cũng đồng nghĩa với việc chúng ta tự đưa ra các quy định trói buộc, thậm chí bỏ lỡ các cơ hội phát triển.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) nhận định, hoạt động ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo chắc chắn sẽ rất phổ biến trong thời gian tới. Do vậy, dự thảo luật nên xây dựng nội dung xem xét nguyên tắc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong cung cấp dịch vụ công. Đặc biệt là đối với các hệ thống hỗ trợ ra quyết định. Đây là yêu cầu cần thiết nhằm đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước và hạn chế các rủi ro khi chúng ta áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trên diện rộng.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cần hoàn thiện các quy định về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân khi sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực y tế và giáo dục. Nếu trong luật có các quy định cụ thể về trách nhiệm của người sử dụng, cơ quan sử dụng, việc này sẽ tăng tính an toàn cho người sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo và đảm bảo cho việc kiểm soát các sản phẩm trí tuệ nhân tạo phù hợp với tính chất chuyên môn, phù hợp với những vấn đề nhạy cảm có thể xảy ra trong lĩnh vực y tế và giáo dục. Từ đó hạn chế được các rủi ro khi áp dụng trí tuệ nhân tạo vào các lĩnh vực cụ thể này.

Ngoài ra, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy cũng cho rằng, cần xây dựng khung pháp lý cụ thể đối với chủ thể sử dụng sản phẩm công nghệ trí tuệ nhân tạo khi để xảy ra các hậu quả đáng tiếc, nhất là đối với những ứng dụng tự động như: các phương tiện giao thông tự lái, các loại robot tự hành… Khung pháp lý này cần làm rõ chủ thể nào phải chịu trách nhiệm. Đồng thời có cơ chế bồi thường thiệt hại, đảm bảo quyền lợi của người bị thiệt hại nhằm tạo môi trường pháp lý công bằng, minh bạch để các doanh nghiệp phát triển, ứng dụng hiệu quả các sản phẩm công nghệ trí tuệ nhân tạo trong thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển đất nước phù hợp với xu thế phát triển của thế giới.

Còn theo đại biểu Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa), dự thảo luật có nội dung quy định việc xử phạt đơn vị sử dụng sản phẩm công nghệ trí tuệ nhân tạo khi để xảy ra hậu quả hoặc tái phạm các quy định bị cấm. Tuy nhiên, dự thảo lại chưa có các tiêu chí cụ thể để xác định rõ mức độ vi phạm, mức độ hậu quả do việc sử dụng sản phẩm công nghệ trí tuệ nhân tạo gây ra hoặc quy định như thế nào hành vi tái phạm. Hành vi tái phạm trong việc ứng dụng các sản phẩm công nghệ trí tuệ nhân tạo rất khó xác định nên cần phải có những tiêu chí quy định cụ thể.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho rằng, dự thảo luật quy định sẽ xử phạt các đơn vị sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để xảy ra hậu quả mức phạt tương đương 2% tổng doanh thu toàn cầu của đơn vị, doanh nghiệp đó. Theo đại biểu, quy định này là thiếu tính khả thi vì rất khó xác định đúng tổng mức doanh thu của các đơn vị kinh doanh, nhất là các tập đoàn nước ngoài hoạt động ở Việt Nam nhưng đặt trụ sở ở nước ngoài.