Những năm vừa qua, Thành phố Hồ Chí Minh đã đưa ra nhiều biện pháp cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) độc đáo, khả thi và mang lại hiệu quả cao, được nhiều tỉnh, thành trong nước và cả nước ngoài đến học hỏi kinh nghiệm.

Xin lỗi khi chậm trễ

Quận 1 là một đơn vị tiêu biểu của TP.HCM và cả nước về công tác CCTTHC. Đây là quận đã có sáng kiến và triển khai áp dụng khảo sát mức độ hài lòng của người dân với cán bộ, công chức bằng máy điện tử. Qua ý kiến đánh giá của người dân, những cán bộ, công chức nào chưa được người dân hài lòng phải giải trình, đưa ra biện pháp khắc phục; đồng thời áp dụng những hình thức xử lý đối với cán bộ, công chức giải quyết hồ sơ trễ hẹn nhưng không có lý do chính đáng.

Chủ tịch UBND TP Lê Hoàng Quân họp triển khai nhân rộng mô hình.

Có mặt tại khu vực UBND quận 1, chúng tôi nhận thấy tại các phòng tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả đều đặt máy khảo sát ý kiến người dân. Trên màn hình máy có đầy đủ tên, tuổi, hình ảnh của những cán bộ trực tiếp tiếp dân. Sau mỗi lần đến giải quyết thủ tục hành chính tại quận, người dân sẽ tham gia đánh giá cán bộ giải quyết hồ sơ cho mình ở các nội dung như thời gian giải quyết hồ sơ, tính công khai minh bạch, thái độ phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức...

Quận 1 cũng là quận đầu tiên chỉ đạo cho trưởng các phòng ban, đơn vị và chủ tịch các phường phải trực tiếp xin lỗi, giải thích và có văn bản trả lời cho công dân, doanh nghiệp nếu hồ sơ hành chính không được giải quyết đúng hẹn. Hiện Chủ tịch UBND quận 1 là người trực tiếp ký thư xin lỗi, nêu rõ lý do trễ hạn, đồng thời hẹn lại ngày chính xác để người dân đến nhận lại hồ sơ đã được quận giải quyết. Tại 10 phường, hồ sơ hành chính được giải quyết 100% trong ngày. Hiện việc giải quyết hồ sơ và trả kết quả trước hẹn đạt tỷ lệ từ 20% - 40% số hồ sơ được giải quyết; rút ngắn từ 2 - 4 ngày làm việc khi xác nhận đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, đảm bảo thời gian niêm yết 5 ngày theo quy định. Chính những việc làm này gây áp lực lớn lên cán bộ nhưng qua đó cải thiện được thái độ phục vụ của cán bộ theo hướng tích cực.

Nâng cao chất lượng phục vụ

Từ năm 1993, quận 1 đã xây dựng thí điểm mô hình “một cửa” và từng bước triển khai các quy trình cải cách hành chính và là đơn vị tiên phong trong thực hiện hiệu quả cơ chế một cửa, một cửa liên thông toàn thành phố. Trong quá trình thực thi, quận 1 thường xuyên đúc kết kinh nghiệm, hoàn thiện, nâng cao chất lượng mô hình cho phù hợp với thực tiễn, theo hướng giảm thiểu phiền hà cho công dân và tổ chức. Bên cạnh đó, quận 1 phân định rõ thực hiện chức năng quản lý nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội và chức năng cung ứng dịch vụ công cho công dân; xây dựng quy chế tổ chức, hoạt động các phòng ban theo mô hình mới; sớm trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị, triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình hoạt động, đã đạt được những kết quả khả quan, góp phần ngăn chặn tệ quan liêu, nhũng nhiễu, từng bước xóa bỏ cơ chế “xin - cho”.

Hiện nay, quận 1 chú trọng việc ứng dụng các chương trình phần mềm liên thông giữa các đơn vị liên quan để luân chuyển dữ liệu quản lý, giúp giảm số lần đi lại, tiết kiệm chi phí, thời gian cho người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước, cũng như ứng dụng ISO vào quy trình giải quyết hồ sơ. UBND quận 1 sớm đưa các ứng dụng phần mềm liên thông về quản lý hộ tịch, quản lý xử lý vi phạm hành chính, phần mềm phối hợp giải quyết công việc giữa các phòng ban, đơn vị. Đặc biệt, phần mềm liên thông giữa Chi cục thuế với Phòng Kinh tế đã giúp quy trình đăng ký thuế chỉ diễn ra trong vòng 30 phút thay vì 10 ngày như quy định cho phép và đẩy nhanh tiến độ cấp mã số thuế ngay trong ngày đối với hộ kinh doanh.

Bên cạnh đó, trước năm 1989, bộ máy UBND quận gồm 24 phòng, ban nhưng để tinh giảm theo hướng gọn nhẹ nay chỉ còn 14 phòng ban tham mưu với tổng số 222 cán bộ công chức. Quận 1 hiện có 10 phường, là một trong 3 quận đầu tiên được chọn làm thí điểm công tác cải cách hành chính tại TP.HCM. Sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, đến nay quận 1 là đơn vị tiêu biểu của cả nước về công tác cải cách hành chính. Đây là quận đầu tiên của thành phố được các địa phương trên cả nước đến học tập kinh nghiệm. Ngoài ra, các đoàn lãnh đạo một số nước trong khu vực như Lào, Campuchia, Bhutan… khi đến tham quan thành phố cũng không quên đến quận 1 tìm hiểu, học hỏi những cách làm hay.

Nhân rộng ra toàn thành phố

Theo ông Lê Hoàng Quân, Chủ tịch UBND TP.HCM, qua mô hình đánh giá công chức của UBND quận 1, thái độ phục vụ của cán bộ, công chức đã có nhiều chuyển biến tích cực. Việc ứng dụng mô hình trên của UBND quận 1 đã giúp người dân có thể góp ý dễ dàng, đánh giá hiệu quả phục vụ của chính quyền quận về thái độ tiếp dân, về thời hạn trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính… để từ đó các cán bộ công chức sẽ phải hoàn thiện mình, nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Vì thế, TP.HCM sẽ triển khai nhân rộng mô hình này trong quý II năm nay.

Theo đó, TP.HCM sẽ nghiên cứu kỹ mô hình khảo sát ý kiến người dân bằng hệ thống điện tử của quận 1 để có thể tạo ra phần mềm dùng chung cho toàn thành phố, gồm 23 quận huyện còn lại cũng như các sở ngành khác như Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Quy hoạch Kiến trúc, Cục Thuế...

Bài và ảnh: Đăng Giới – Khánh Đoan