Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa có bài phát biểu gây chấn động trước hàng trăm sĩ quan quân đội cấp cao tại Quantico, Virginia, khẳng định sẽ sử dụng quân đội để chống lại “kẻ thù bên trong” và coi một số thành phố lớn của Mỹ là “nơi huấn luyện” cho lực lượng vũ trang. Theo Wall Street Journal ngày 30/9, bài phát biểu kéo dài hơn một giờ này đã làm dấy lên những lo ngại sâu sắc về vai trò của quân đội ở trong nước, vốn từ lâu tự hào về nguyên tắc phi chính trị.

Quân đội Mỹ hướng tới 'cuộc chiến từ bên trong'

Trong cuộc họp chưa từng có tiền lệ trên, quy tụ hàng trăm chỉ huy và sĩ quan cấp cao từ khắp nơi trên thế giới, Tổng thống Trump đã hoan nghênh việc sử dụng vũ lực quân sự để kiểm soát các thành phố được ông coi là nguy hiểm.

"San Francisco, Chicago, New York, Los Angeles, đó là những nơi rất không an toàn và chúng ta sẽ giải quyết từng nơi một", Tổng thống Trump phát biểu tại căn cứ Thủy quân Lục chiến ở Quantico, Virginia. Ông nhấn mạnh rằng đây sẽ là một “cuộc chiến từ bên trong” và là “một phần quan trọng” đối với nhiều sĩ quan.

Tổng thống Trump nhiều lần nhấn mạnh vai trò của quân đội trong việc trấn áp tội phạm trong nước. Ông tuyên bố đã “làm sạch” Washingtonm, D.C., chỉ trong 12 ngày, bắt giữ 1.700 tội phạm chuyên nghiệp. Theo FBI, tỷ lệ tội phạm bạo lực tại Washington, D.C., giảm 18% trong nửa đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024. Điều này được ông Trump coi là minh chứng cho hiệu quả chiến dịch.

Nhà lãnh đạo Mỹ khẳng định an ninh nội địa là một phần không thể tách rời của an ninh quốc gia, và quân đội phải luôn sẵn sàng xử lý cả kẻ thù bên ngoài lẫn mối nguy từ bên trong.

Tổng thống Trump cũng đề xuất ý tưởng gây tranh cãi về việc sử dụng các khu vực đô thị này làm nơi tập luyện. "Tôi đã nói với [Bộ trưởng] Pete [Hegseth] rằng chúng ta nên sử dụng một số thành phố nguy hiểm này làm nơi huấn luyện cho quân đội của chúng ta, vì chúng ta sẽ sớm tiến vào Chicago”, ông Trump cho biết.

Nhân dịp này, Tổng thống Trump ca ngợi vai trò của Lực lượng Vệ binh Quốc gia và quân đội trong việc ngăn chặn tình trạng mà ông mô tả là hỗn loạn trong nước, ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp và nhắm mục tiêu vào những kẻ buôn lậu ma túy bị tình nghi ở Mỹ Latinh. 

Các đợt triển khai thực tế và phản ứng

Việc triển khai quân đội để giải quyết các vấn đề trong nước đã bắt đầu diễn ra. Hôm 28/9, Bộ trưởng Hegseth đã ra lệnh điều động 200 lính Vệ binh Quốc gia đến Portland, Oregon, theo thẩm quyền liên bang để chống lại tình trạng "vô pháp luật", nhằm “bảo vệ tài sản liên bang” tại những nơi biểu tình đang diễn ra hoặc có khả năng xảy ra.

Trước đó, khoảng 2.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đã được điều động đến Washington, D.C., vào tháng 8. Quân đội Mỹ cũng đã được cử đến Los Angeles (gồm Vệ binh Quốc gia và Thủy quân lục chiến Mỹ) để bảo vệ hoạt động của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan khỏi người biểu tình. 

Thống đốc bang Tennessee, Bill Lee, cũng cho biết Vệ binh Quốc gia có thể đến Memphis, Tenn., trong tuần này.

Tuy nhiên, việc triển khai trên đã gặp phải sự phản đối. Thống đốc bang Oregon, Tina Kotek, cáo buộc việc triển khai Vệ binh Quốc gia là không cần thiết và là hành vi "lạm dụng quyền lực", đồng thời bang này đang kiện để cố gắng ngăn chặn việc đó.

Về phần mình, Thượng nghị sĩ Jack Reed của bang Rhode Island, thành viên Đảng Dân chủ cấp cao tại Ủy ban Quân vụ Thượng viện và cựu sĩ quan Sư đoàn Dù 82, đã chỉ trích gay gắt: “Lời đề nghị của ông ấy (Tổng thống Trump) rằng các thành phố của Mỹ nên được sử dụng làm 'sân tập' cho quân đội Mỹ là một cuộc tấn công nguy hiểm vào nền dân chủ của chúng ta, coi cộng đồng của chúng ta như chiến trường và công dân của chúng ta như kẻ thù”.

Chính sách mới của Lầu Năm Góc

Bài phát biểu của Tổng thống Trump diễn ra sau bài phát biểu của Bộ trưởng Pete Hegseth. Phần lớn bài phát biểu của ông Hegseth tập trung vào quan điểm lâu nay rằng các tiêu chuẩn quân sự của Mỹ đã bị nới lỏng. Ông Hegseth nhấn mạnh rằng các tiêu chuẩn thể chất phải cao và không phân biệt giới tính, đồng thời tuyên bố: “Thời đại của vẻ ngoài thiếu chuyên nghiệp đã qua rồi” đối với quân nhân nam.

Cuộc họp cũng diễn ra trong bối cảnh Lầu Năm Góc đang sửa đổi Chiến lược Quốc phòng Quốc gia (National Defense Strategy). Theo các quan chức hiện tại và trước đây, chiến lược mới nổi này nhấn mạnh ưu tiên bảo vệ Tây bán cầu, một yêu cầu phản ánh sự phản đối của chính quyền Trump đối với Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro và sự tập trung của Nhà Trắng vào việc ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp.

Các chuyên gia pháp lý và nhà lập pháp Mỹ cũng đang chỉ trích vai trò ngày càng mở rộng của quân đội nước này ở vùng Caribe, bao gồm các cuộc không kích chống lại những kẻ buôn lậu ma túy bị tình nghi trên biển.

Có thể thấy bài phát biểu của Tổng thống Trump tại Quantico đánh dấu một cột mốc quan trọng trong chính sách an ninh – quốc phòng của Mỹ với thông điệp xuyên suốt là “hòa bình thông qua sức mạnh”.