Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte ngày 22/3 cho rằng Vương quốc Anh có thể rời Liên minh châu Âu (EU), còn gọi là Brexit, mà không có thỏa thuận về quan hệ thương mại song phương hậu Brexit, vào ngày 12/4 tới, song hy vọng Anh sẽ có thêm thời gian để Brexit diễn ra trong trật tự dù theo bất cứ kịch bản nào.
Cờ EU (phải) và quốc kỳ Anh (trái, phía trên) bên ngoài tòa nhà Quốc hội Anh ở London ngày 6/3/2019. Ảnh: THX/TTXVN
Trong khi đó, phát biểu với báo giới sau 7 giờ căng thẳng trong ngày đầu tiên của Hội nghị thượng đỉnh EU - với chương trình nghị sự chủ yếu bàn về tiến trình Brexit, Thủ tướng Bỉ Charles Michel bày tỏ hy vọng rằng các nghị sĩ Anh sẽ đưa ra một quyết định "hợp lý", theo đó sẽ ủng hộ thỏa thuận Brexit mà Thủ tướng Theresa May đã nhất trí với EU.
Ông Charles Michel nêu rõ song song với việc chờ đợi tín hiệu tốt lành từ Hạ viện Anh, EU vẫn xúc tiến các công tác chuẩn bị cho một Brexit không thỏa thuận, trong đó Anh sẽ phải đối mặt với các rào cản thương mại đột ngột và hạn chế giao thương. Ông Charles Michel nêu rõ: "Đây có lẽ là cơ hội cuối cùng để nước Anh bày tỏ họ muốn gì cho tương lai. Hơn bao giờ hết, điều này nằm trong tay Hạ viện Anh". Thủ tướng Michel cho biết thêm các lãnh đạo của 27 nước EU cũng đã nhận thấy các nguy cơ về một Brexit không thỏa thuận.
Trong khi đó, Thủ tướng Luxembourg Xavier Bettel nhận định cơ hội để Hạ viện Anh thông qua thỏa thuận rời khỏi EU là 50-50, đồng thời cho rằng giải pháp tốt nhất để tháo gỡ bế tắc cho vấn đề Brexit hiện nay là tiến hành cuộc trưng cầu ý dân mới tại Anh và một cuộc bỏ phiếu tại EU về việc Anh ở lại khối này.
Thủ tướng Áo Sebastian Kurz thừa nhận nguy cơ đang ngày một hiện rõ, ngay cả khi EU đã nhất trí lùi thời điểm Brexit. Ông Kurz cho biết nếu đa số các nghị sĩ Anh lần thứ ba "nói không" với kế hoạch Brexit mà Thủ tướng May và khối này đã thỏa thuận, "Đảo quốc sương mù" sẽ lập tức đối mặt với "Brexit cứng".
Nhận định trên của các nhà lãnh đạo EU được đưa ra sau khi Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EC) Donald Tusk cùng ngày cho biết Thủ tướng May đã nhất trí với kế hoạch của khối về lùi thời điểm Brexit tới ngày 22/5 trong trường hợp Hạ viện Anh phê chuẩn thỏa thuận Brexit. Nếu các nghị sĩ một lần nữa bác bỏ văn kiện này trong cuộc bỏ phiếu lần thứ ba dự kiến diễn ra trong tuần tới, EU cho biết Anh phải đề xuất một kế hoạch mới trước ngày 12/4. Điều này đồng nghĩa tiến trình Brexit tiếp tục bị trì hoãn hoặc kết thúc mà không có một thỏa thuận. Thủ tướng May từng nói bà không muốn kéo dài thời hạn Brexit bởi điều này đồng nghĩa Anh sẽ tham gia vào cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu.
Bà May tuyên bố sẽ "nỗ lực hết sức" để đảm bảo tiến trình Brexit diễn ra cùng với một thỏa thuận đạt được giữa hai bên. Tuy nhiên, bà cũng phát đi tín hiệu sẵn sàng chấp nhận kịch bản Anh rời khỏi EU mà không có thỏa thuận nếu Hạ viện Anh tiếp tục bác bỏ thỏa thuận Brexit của bà với EU.