Ngày 2/4, tại thủ đô Phnôm Pênh (Campuchia) đã diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM), Hội đồng Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC) và Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC). Các hội nghị này nhằm rà soát công tác chuẩn bị về mọi mặt cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20 diễn ra tại Phnôm Pênh trong hai ngày 3 và 4/4. Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự các hội nghị này.

Tại các hội nghị, các bộ trưởng đã thảo luận việc triển khai kết quả của Hội nghị hẹp các bộ trưởng ngoại giao ASEAN tại Siem Reap tháng 1/2012; rà soát và cơ bản hoàn tất các nội dung và văn kiện sẽ trình lên Hội nghị Cấp cao ASEAN-20. Các bộ trưởng ngoại giao nhất trí ASEAN cần tiếp tục chủ động đóng góp vào hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở khu vực; phát huy vai trò của các công cụ hợp tác chính trị - an ninh hiện có ở khu vực như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC), Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)… vì các mục tiêu trên.

Tại Hội nghị APSC lần thứ 7, các bộ trưởng đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong việc triển khai Kế hoạch tổng thể APSC trong năm qua, đề nghị ASEAN tiếp tục tập trung thực hiện hiệu quả 14 lĩnh vực ưu tiên, nhất là thúc đẩy hòa bình, ổn định, tăng cường xây dựng lòng tin và các chuẩn mực ứng xử ở khu vực; phát huy các công cụ, cơ chế hợp tác vì hòa bình, an ninh ở khu vực; ứng phó hiệu quả với những thách thức đang nổi lên như an ninh biển, quản lý thiên tai, tội phạm xuyên quốc gia…

Về tình hình Biển Đông, các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải; giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS), thực hiện đầy đủ DOC, sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Các bộ trưởng cũng hoan nghênh kết quả của Nhóm Công tác của SOM ASEAN về xây dựng các thành tố của COC, làm cơ sở để trao đổi giữa ASEAN với Trung Quốc.

Tại Hội nghị ACC lần thứ 10, các bộ trưởng đã rà soát lần cuối công tác chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20; việc phối hợp ba trụ cột Cộng đồng và xem xét các báo cáo của Tổng Thư ký ASEAN.

Kết thúc các hội nghị, các bộ trưởng ngoại giao ASEAN đã ký Văn kiện hợp nhất Quy tắc trình các trường hợp không tuân thủ lên Cấp cao ASEAN vào Nghị định thư của Hiến chương ASEAN về Cơ chế giải quyết tranh chấp; chứng kiến Ngoại trưởng Inđônêxia và Tổng Thư ký ASEAN, thay mặt ASEAN, ký Hiệp định nước chủ nhà về trụ sở và quyền ưu đãi miễn trừ dành cho Ban Thư ký ASEAN.

Tham dự các hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chia sẻ quan điểm của Việt Nam và đóng góp tích cực vào các vấn đề ưu tiên của ASEAN, nhất là tăng cường đoàn kết, xây dựng Cộng đồng; phát huy vai trò quan trọng của ASEAN trong việc thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở khu vực; đẩy mạnh hợp tác nâng cao năng lực khu vực ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên, trong đó có thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh - an toàn hàng hải, các vấn đề xuyên quốc gia,… Bộ trưởng khẳng định, TAC, cùng với SEANWFZ, DOC, ARF,… tiếp tục là những công cụ hợp tác chính trị - an ninh hữu hiệu vì hòa bình, ổn định và hợp tác khu vực, theo đó Bộ trưởng hoan nghênh việc Vương quốc Anh sẽ tham gia TAC trong thời gian tới, đồng thời thông báo Việt Nam đã phê chuẩn Nghị định thư thứ 3 sửa đổi TAC và hy vọng các nước sẽ đẩy nhanh việc phê chuẩn để EU có thể sớm tham gia TAC; đề nghị các nước ASEAN cùng các nước có vũ khí hạt nhân hoàn tất các bước chuẩn bị cần thiết để các nước này có thể ký Nghị định thư của Hiệp ước SEANWFZ trong năm nay.

Về vấn đề Biển Đông, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông, trong đó có an ninh và an toàn hàng hải là nguyện vọng và lợi ích chung của khu vực và tất cả các nước; các bên liên quan cần giải quyết hòa bình các tranh chấp, tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển 1982 (UNCLOS), thực hiện đầy đủ DOC, sớm xây dựng COC.

Bên lề các Hội nghị cấp Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Phạm Bình Minh cũng đã có các cuộc tiếp xúc với bộ trưởng ngoại giao một số nước để bàn các nội dung hợp tác song phương cùng quan tâm.

TTG