Đó là ý kiến phát biểu, tiếp thu, giải trình của Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan tại phiên thảo luận của Quốc hội ở tổ về Luật Dân số sáng 23/10.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, vấn đề dân số là một trong những vấn đề quan trọng và đã được đề cập trong nhiều văn kiện của Đảng, Nhà nước. Gần đây nhất, Nghị quyết 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị cũng có nhiều định hướng quan trọng về chính sách dân số.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, thời gian qua, chính sách dân số chủ yếu được triển khai thực hiện theo Pháp lệnh Dân số. Tuy nhiên, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng già hóa dân số và tỷ lệ mức sinh thay thế ngày càng giảm, đặt ra yêu cầu phải có những giải pháp căn cơ, cấp bách. Do đó, Chính phủ đã giao Bộ Y tế khẩn trương xem xét, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, khi xây dựng Luật Dân số, cơ quan soạn thảo đã lựa chọn những vấn đề mà các luật khác chưa quy định để đưa vào Luật, rà soát rất kỹ lưỡng. Vì vậy, các chính sách liên quan đến cơ cấu, chất lượng dân số, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, mức sinh thay thế và già hóa dân số là những nội dung cốt lõi của chính sách.

Đi vào nội dung cụ thể của dự án Luật, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói: Về vấn đề mang thai hộ, Bộ trưởng cho rằng không nên đưa vào dự án Luật Dân số. Vấn đề này sẽ được xem xét, tính toán dựa trên nhiều yếu tố kinh tế - xã hội để có quyết định phù hợp khi Quốc hội sửa đổi Luật Hôn nhân và Gia đình.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho rằng, việc mang thai hộ được quy định tại Luật Hôn nhân Gia đình năm 2014 và có hiệu lực từ năm 2015. Đây là vấn đề khi đưa ra Quốc hội thảo luận rất kỹ và dư luận xã hội tranh luận rất gay gắt, bởi việc này nó liên quan đến nhiều mặt của xã hội, nhất là vấn đề gia đình, vấn đề pháp lý, quyền lợi của những người mang thai hộ, vấn đề hệ lụy tâm lý xã hội...

Cho nên vấn đề mang thai hộ được Quốc hội cân nhắc rất kỹ lưỡng, và Việt Nam cũng là một trong số ít nước có quy định về quyền mang thai hộ, còn lại đa số các nước họ không triển khai thực hiện vấn đề này. Thế nhưng khi phân tích quyền được làm mẹ của phụ nữ hiếm muộn, xác định mang thai hộ vì mục đích nhân đạo cũng đã được đưa vào luật.

Liên quan đến các chính sách trong dự án Luật, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, Bộ Y tế rất mong muốn có những chính sách cụ thể, đặc biệt là chính sách hỗ trợ bằng tiền. Tuy nhiên, việc này cần được cân đối trên nhiều phương diện, đặc biệt là nguồn lực tài chính.

Đối với chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội cho các đối tượng sinh đủ hai con, dự thảo Luật đề xuất bổ sung thêm đối tượng ưu tiên. Hiện nay, các nhóm được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội gồm gia đình người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người khuyết tật, người được bố trí tái định cư.

“Chúng tôi đề nghị bổ sung thêm đối tượng ưu tiên là những gia đình mà phụ nữ sinh đủ hai con, hoặc nam giới có hai con đẻ mà người vợ đã qua đời. Mục tiêu là nhằm giúp các gia đình sinh đủ hai con có thêm điều kiện sinh hoạt ổn định. Dự án Luật tiếp cận theo góc độ như vậy”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan phát biểu.