Chiều 2/3, Bộ Giao thông Vận tải có thông tin báo chí về Nghị định số 10/2020/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành đầu năm 2020 thay thế cho Nghị định 86/2014/NĐ-CP về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô. 

Bộ Giao thông Vận tải cho biết, Nghị định 10/2020/NĐ-CP có nhiều điểm mới nhằm siết chặt quản lý, bến cóc, xe dù, xe hợp đồng và các đơn vị kinh doanh phần mềm nhưng lại điều hành người lái, giá cước vận tải...

Theo Bộ Giao thông Vận tải, Nghị định 10/2020/NĐ-CP được xây dựng và ban hành trong bối cảnh Luật Giao thông đường bộ năm 2008 chưa được sửa đổi, có nhiều nội dung đã cho thấy sự bất cập giữa quy định của Luật này với thực tiễn và sự phát triển nhanh chóng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Quá trình xây dựng dự thảo Nghị định này đã được thực hiện với thời gian trên 3 năm và được họp lấy ý kiến rất nhiều lần. Với vai trò là cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ Giao thông vận tải đã tổ chức thảo luận công khai, dân chủ đối với các nội dung của dự thảo Nghị định (qua email, trang điện tử của Bộ...) để lấy ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, các hiệp hội, đơn vị tư vấn, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam...

Lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải khẳng định: “Việc hoàn thiện dự thảo Nghị định trên cơ sở tiếp thu phù hợp với ý kiến chung nhất của các cơ quan, đơn vị nhằm bảo đảm minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh; không tạo ra kẽ hở pháp lý, làm phát sinh lợi ích nhóm trong xây dựng chính sách và thực thi pháp luật”.

Điểm đáng chú ý nhất là Nghị định 10/2020/NĐ-CP đã phân định rõ giữa khái niệm đơn vị kinh doanh vận tải và đơn vị chỉ cung cấp phần mềm ứng dụng hỗ trợ kết nối vận tải.

Ví dụ, chiếu theo quy định như trên, thì các đơn vị cung cấp phần mềm kết nối vận tải hiện nay nếu thực hiện các công đoạn (trực tiếp điều hành phương tiện, lái xe hoặc quyết định giá cước vận tải) thì sẽ là phải đăng ký kinh doanh vận tải và hoạt động theo những quy định về điều kiện kinh doanh vận tải và chịu trách nhiệm trước pháp luật với tư cách là đơn vị kinh doanh vận tải.

Còn nếu đơn vị chỉ cung cấp phần mềm ứng dụng hỗ trợ kết nối vận tải (không trực tiếp điều hành phương tiện, lái xe; không quyết định giá cước vận tải) phải chấp hành các quy định tại khoản 1 Điều 35 của Nghị định 10/2020/NĐ-CP; Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ chủ trì, phối hợp cùng Bộ Công Thương, Bộ Công an và Bộ Giao thông Vận tải quản lý và hướng dẫn đơn vị cung cấp phần mềm ứng dụng hỗ trợ kết nối vận tải quy định tại điều 35 của Nghị định này.

Bên cạnh đó, Nghị định 10/2020/NĐ-CP đã bổ sung hoặc điều chỉnh một số nội dung quy định nhằm xử lý hiệu quả hơn tình trạng “xe dù, bến cóc” và “xe hợp đồng hoạt động trá hình xe tuyến cố định.

Cụ thể, theo quy định tại khoản 5 Điều 7 và khoản 5 Điều 8 của 10/2020/NĐ-CP thì đến ngày 1/1/2022, đơn vị kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng thực hiện cung cấp đầy đủ các nội dung tối thiểu của hợp đồng vận chuyển qua phần mềm của Bộ Giao thông Vận tải.

Trên cơ sở các thông tin của hợp đồng vận chuyển, kết hợp với thông tin từ thiết bị giám sát hành trình, hệ thống sẽ xác định các trường hợp xe hợp đồng, xe du lịch thực hiện quá 30% tổng số chuyến của xe đó có điểm đầu trùng lặp và điểm cuối trùng lặp, các cơ quan chức năng sẽ có căn cứ để kịp thời xử lý theo các quy định hiện hành.

Còn theo quy định tại khoản 4 Điều 6 và điểm b khoản 2 Điều 16 của Nghị định 10/2020/NĐ-CP đã có quy định đơn vị kinh doanh vận tải sử dụng hợp đồng điện tử phải gửi hóa đơn điện tử của chuyến đi đến hành khách, người thuê vận tải và gửi thông tin hóa đơn điện tử về cơ quan thuế để quản lý chặt chẽ, hiệu quả hơn.

Việc xử lý hoạt động “xe dù, bến cóc”, xe hợp đồng “trá hình” tuyến cố định cần nhiều giải pháp đồng bộ, nhiều quy định đã được bổ sung để quản lý chặt chẽ đối với xe hợp đồng, du lịch tại Điều 7, Điều 8 của Nghị định 10/2020/NĐ-CP; trong đó có quy định như: “Phải được niêm yết (dán cố định) cụm từ “XE HỢP ĐỒNG” làm bằng vật liệu phản quang trên kính phía trước và kính phía sau xe; với kích thước tối thiểu của cụm từ “XE HỢP ĐỒNG” là 06 x 20cm; Phải có phù hiệu “XE HỢP ĐỒNG” và được dán cố định phía bên phải mặt trong kính trước của xe…”

Một điểm mới khác tại Nghị định 10/2020/NĐ-CP cũng đã bổ sung nội dung quy định lắp camera trên xe ô tô kinh doanh vận tải nhằm siết chặt quản lý hơn.

Cụ thể, tại khoản 2 Điều 13 và khoản 2 Điều 14 của Nghị định 10/2020/NĐ-CP thì trước ngày 1/7/2021, xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách có sức chứa từ 9 chỗ (kể cả người lái xe) trở lên, xe container, xe đầu kéo phải lắp camera đảm bảo ghi, lưu trữ hình ảnh trên xe (bao gồm cả lái xe và cửa lên xuống của xe) trong quá trình xe tham gia giao thông. Dữ liệu hình ảnh từ camera sẽ được cung cấp cho cơ quan công an, thanh tra giao thông và cơ quan cấp giấy phép, bảo đảm giám sát công khai, minh bạch.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, việc lắp đặt camera theo dõi, giám sát, phát hiện, ghi nhận các hành vi vi phạm quy định pháp luật của người lái xe trong quá trình điều khiển phương tiện tham gia giao thông (ví dụ: ngủ gật hoặc mất tập trung khi lái xe, sử dụng điện thoại khi lái xe, chở quá số người quy định, có hành vi cư xử thiếu văn hóa với hành khách, lái xe quá thời gian quy định, các tình huống bất thường khác…..) giúp đơn vị kinh doanh vận tải kịp thời nhắc nhở, cảnh báo, ngăn ngừa lái xe vi phạm. 

Đồng thời, việc này cũng giúp cơ quan chức năng có căn cứ để xử lý các hành vi vi phạm của người lái xe và đơn vị kinh doanh vận tải, qua đó nâng cao chất lượng dịch vụ của hoạt động kinh doanh vận tải hành khách và nâng cao hiệu quả bảo đảm trật tự an toàn giao thông và an ninh trật tự trong lĩnh vực vận tải ô tô.

Để triển khai có hiệu quả Nghị định số10/2020/NĐ-CP, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị các Bộ Công an, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Y tế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư căn cứ chức năng, nhiệm vụ đã được quy định rõ tại 10/2020/NĐ-CP khẩn trương xây dựng và ban hành các thông tư, hướng dẫn thực hiện và tuyên truyền rộng rãi tới các cơ quan thông tấn báo chí, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân biết, thực hiện và giám sát.