Những năm qua, Bộ Công Thương đã chủ động xây dựng và đưa vào vận hành khoảng 40 cơ sở dữ liệu, bao gồm dữ liệu mở, dữ liệu chuyên ngành và các trung tâm dữ liệu phục vụ quản lý, điều hành. Tuy nhiên, các hệ thống dữ liệu vẫn còn tồn tại tình trạng phân tán, thiếu liên kết và chưa được khai thác tối đa giá trị. Hơn nữa, việc chia sẻ, tích hợp dữ liệu giữa các đơn vị còn rời rạc, thiếu đồng bộ, khiến khả năng khai thác, phân tích và phục vụ người dân, doanh nghiệp chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành động lực then chốt của mọi ngành, lĩnh vực, Bộ Công Thương nhận thấy việc ban hành Chiến lược Phát triển dữ liệu là yêu cầu cấp bách. Chiến lược này hướng tới việc hình thành một hệ sinh thái dữ liệu thống nhất, an toàn, hiệu quả và có khả năng kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia, góp phần xây dựng Chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số Việt Nam.

Theo đó, Chiến lược đặt mục tiêu giữ vững vị thế tiên phong của Bộ Công Thương trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, đồng thời hoàn thiện hành lang pháp lý về thu thập, quản lý, chia sẻ và khai thác dữ liệu. Trên cơ sở đó, Bộ hướng tới việc hình thành một hệ sinh thái dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất và dùng chung”, làm nền tảng cho việc ra quyết định dựa trên bằng chứng số.

Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp của toàn ngành, đồng bộ và liên thông, phục vụ công tác điều hành, hoạch định chính sách, dự báo thị trường, kết nối hoạt động của các cơ quan, đơn vị. Tất cả các hoạt động của Bộ, từ hoạch định chiến lược đến triển khai nghiệp vụ sẽ được thực hiện trên môi trường số, hướng tới mô hình “Bộ Công Thương vận hành bằng dữ liệu”.

Chiến lược mới nhấn mạnh quan điểm lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, khuyến khích sự tham gia của toàn bộ hệ thống trong việc thu thập, phát triển, khai thác và làm giàu dữ liệu. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp Bộ nâng cao năng lực điều hành mà còn góp phần tạo dựng niềm tin, tăng tính minh bạch trong hoạt động công vụ, thúc đẩy cải cách hành chính và phát triển bền vững.

Theo nội dung Chiến lược, Bộ Công Thương sẽ phát triển dữ liệu theo ba trụ cột chính gồm dữ liệu quản lý công nghiệp và năng lượng; dữ liệu quản lý thương mại và thị trường; dữ liệu kinh tế tổng hợp ngành công thương. Mỗi nhóm dữ liệu đóng vai trò riêng trong việc phục vụ điều hành, quản lý và hỗ trợ xây dựng chính sách. 

Dữ liệu quản lý công nghiệp và năng lượng giúp kiểm soát hiệu quả hoạt động sản xuất, quy hoạch và sử dụng năng lượng bền vững. Dữ liệu quản lý thương mại và thị trường phản ánh thực trạng lưu thông hàng hóa, giao thương, thương mại điện tử và cạnh tranh. Trong khi đó, dữ liệu kinh tế tổng hợp là nền tảng giúp Bộ dự báo xu hướng, đánh giá tác động và hoạch định chính sách phát triển ngành.

Đến năm 2028, toàn bộ các cơ sở dữ liệu của Bộ Công Thương có nhu cầu kết nối hoặc khai thác thông tin sẽ được liên thông thông qua nền tảng tích hợp dữ liệu LGSP hoặc các nền tảng số theo quy định. Tất cả hoạt động chỉ đạo, điều hành, ban hành chính sách sẽ được thực hiện trên môi trường số dựa trên dữ liệu, bảo đảm công khai, minh bạch và nhanh chóng.

Về hạ tầng, Bộ Công Thương sẽ quy hoạch hệ thống trung tâm dữ liệu tập trung theo nguyên tắc “hạ tầng tập trung - dữ liệu liên thông - khai thác hiệu quả”, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và khả năng mở rộng phục vụ kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia. Mục tiêu đến năm 2030, hình thành hệ thống dữ liệu thống nhất, bảo mật, an toàn, trở thành nền tảng cốt lõi thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong toàn ngành.

Chiến lược xác định dữ liệu không chỉ là công cụ phục vụ quản lý mà còn là tài nguyên chiến lược của nền kinh tế số. Bộ Công Thương sẽ xây dựng cơ chế quản trị dữ liệu minh bạch, xác định rõ quyền sở hữu, quyền truy cập và khai thác, đồng thời ban hành chính sách phân bổ và điều phối giá trị dữ liệu nhằm khuyến khích sáng tạo và chia sẻ. Đặc biệt, Bộ nhấn mạnh việc bảo đảm chủ quyền số quốc gia với dữ liệu ngành công thương, nhất là bối cảnh toàn cầu hóa và chia sẻ dữ liệu xuyên biên giới.

Để đạt được mục tiêu này, Bộ Công Thương sẽ tăng cường đầu tư hạ tầng công nghệ hiện đại, bao gồm trung tâm dữ liệu tập trung, hệ thống lưu trữ dữ liệu lớn (data lake, data warehouse, cloud computing) và nền tảng phân tích dữ liệu thông minh. Việc phát triển đội ngũ nhân lực dữ liệu chuyên sâu gồm chuyên gia, kỹ sư và nhà khoa học dữ liệu được coi là yếu tố then chốt để làm chủ công nghệ khai phá, xử lý và phân tích dữ liệu.

Theo lộ trình thực hiện, Chiến lược sẽ được triển khai qua ba giai đoạn. Từ năm 2025 - 2026, Bộ tập trung xây dựng danh mục dữ liệu, hoàn thiện thu thập, công bố dữ liệu, ban hành quy định pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời hình thành kho dữ liệu nghiệp vụ phục vụ công tác chung của ngành. 

Giai đoạn 2027 - 2028 sẽ tập trung ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong khai phá, phân tích và quản trị dữ liệu, hướng tới việc hình thành nền tảng dữ liệu tổng hợp. Đến giai đoạn 2029 - 2030, Bộ Công Thương sẽ làm chủ công nghệ dữ liệu, phát triển các ứng dụng phục vụ điều hành, quản lý nhà nước và hoạch định chính sách.

Kinh phí thực hiện Chiến lược được bố trí từ ngân sách nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác, đồng thời khuyến khích huy động nguồn lực từ doanh nghiệp, tổ chức công nghệ trong và ngoài nước. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) được giao làm đơn vị đầu mối, chịu trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra và giám sát việc thực hiện, phối hợp cùng các đơn vị thuộc Bộ xây dựng, vận hành và bảo mật hệ thống dữ liệu thống nhất.

Chiến lược Phát triển dữ liệu và Quy hoạch tổng thể hạ tầng trung tâm dữ liệu không chỉ là bản kế hoạch kỹ thuật, mà còn là sự khẳng định tầm nhìn và định hướng phát triển dài hạn của Bộ Công Thương trong thời đại số. Khi dữ liệu trở thành nền tảng của mọi hoạt động, Bộ sẽ chuyển đổi hoàn toàn phương thức điều hành, từ mô hình quản lý truyền thống sang mô hình quản trị hiện đại, linh hoạt và minh bạch hơn.

Mỗi quyết định quản lý, mỗi chính sách điều hành được ban hành trên cơ sở dữ liệu tin cậy sẽ giúp Bộ nâng cao hiệu quả công việc, giảm thiểu sai sót, đồng thời tạo niềm tin cho doanh nghiệp và người dân. Hơn thế, việc hình thành hạ tầng dữ liệu hiện đại còn mở ra cơ hội khai thác sâu hơn các nguồn thông tin kinh tế, thị trường, công nghiệp, năng lượng những yếu tố quan trọng cho việc hoạch định chính sách và phát triển bền vững.

Bộ Công Thương xác định, việc phát triển dữ liệu và hạ tầng trung tâm dữ liệu không chỉ phục vụ nội bộ mà còn thúc đẩy kết nối liên thông với các bộ, ngành khác, tạo nên mạng lưới dữ liệu quốc gia đồng bộ, thống nhất. Đó là nền tảng quan trọng để xây dựng Chính phủ số, hướng tới nền kinh tế số, nơi mọi quyết định đều được dẫn dắt bởi dữ liệu và minh bạch trước xã hội.

Với Chiến lược Phát triển dữ liệu đến năm 2030, Bộ Công Thương đang thể hiện tầm nhìn dài hạn và cam kết mạnh mẽ trong việc chuyển đổi số toàn diện, góp phần xây dựng một nền quản trị hiện đại, hiệu quả, hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế số, xã hội số và Chính phủ số Việt Nam.