Con số không hề nhỏ   

Triển khai hồ sơ bệnh án điện tử nằm trong lịch trình chuyển đổi số là xu thế tất yếu trong ngành y tế, đã giúp thay đổi bộ mặt của nhiều bệnh viện, thay đổi phương thức quản lý, khám chữa bệnh và chăm sóc người bệnh theo hướng hiện đại, lấy người bệnh làm trung tâm.

Là một trong những đơn vị top đi đầu mạnh dạn chuyển đổi số của Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Ba Vì đã được thẩm định và đi vào vận hành bệnh án điện tử hơn 1 năm nay. Từ đầu năm 2025, bệnh viện đã chính thức bỏ hoàn toàn hồ sơ giấy, chuyển 100% hoạt động khám chữa bệnh nội trú sang môi trường số.

Tại Khoa Nội Tim mạch - Lão học, Bệnh viện Ba Vì, giờ đây bệnh nhân vào điều trị nội trú không còn phải ôm theo tập hồ sơ dày với các kết quả khám, chụp mà chỉ cần lên khoa, sử dụng căn cước công dân, nhập mã bệnh nhân để xem toàn bộ dữ liệu, sử dụng vân tay để ký số trong thanh toán viện phí và làm thủ tục…

Còn tại khoa Khám bệnh, bệnh viện cũng đặt các ki ốt để người bệnh thuận tiện trong đăng ký khám bệnh, chỉ cần sử dụng căn cước công dân, quét mã là ra hồ sơ của người bệnh, từ đây có thể đăng ký khám và các dịch vụ một cách dễ dàng.

BS. Nguyễn Ngọc Vinh, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Ba Vì cho biết: “Để vận hành được hệ thống bệnh án điện tử, bệnh viện đã phải rất mạnh tay đầu tư về cơ sở hạ tầng, máy móc, thiết bị, và cả nhân lực để đáp ứng việc vận hành. Hiện Bệnh viện đang xây dựng ứng dụng app riêng của Bệnh viện sẽ đưa vào sử dụng từ đầu năm 2026 tới; bên cạnh đó là hệ thống phần mềm quản lý bệnh viện (HIS), Hệ thống PACS không in phim phục vụ chẩn đoán hình ảnh… Bệnh viện đã phải đầu tư với kinh phí rất lớn cho hạ tầng công nghệ thông tin, máy chủ, phần mềm, thiết bị đầu cuối và nhất là đào tạo nhân lực. Đây là khoản đầu tư dài hạn nhưng không phải cơ sở nào cũng đủ nguồn lực thực hiện”.

Còn tại Bệnh viện Hữu nghị, tuy mới triển khai bệnh án điện tử nhưng các hoạt động đã rất trơn tru vì bệnh viện đã đầu tư cho công nghệ từ trước với hệ thống quản lý bệnh viện; hệ thống PACS; đặc biệt là hệ thống quản lý dữ liệu hiện đại với phòng máy, dàn màn hình hiện đại, ít bệnh viện nào có được.

Chia sẻ về việc đầu tư cho công nghệ, để tiến tới bệnh án điện tử là cả một quá trình và chi phí khổng lồ, Ths. Kỹ sư Trương Xuân Thành, Trưởng phòng Công nghệ thông tin, Bệnh viện Hữu nghị cho biết: “Chỉ tính riêng đầu tư hạ tầng cho chuyển đổi số, công nghệ, Bệnh viện đã phải bỏ ra chi phí gần 100 tỷ đồng. Tuy nhiên về lâu dài, công nghệ sẽ phát huy hiệu quả rất lớn”.

Nhờ đó, chỉ sau thời gian ngắn vận hành bệnh án điện tử, nhiều lợi ích đã được ghi nhận rõ rệt. Tại các cơ sở y tế, thời gian chờ của bệnh nhân giảm mạnh khi kết quả xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh được gửi trực tiếp lên hệ thống; bệnh nhân không phải quay lại nhận giấy hay cầm phim như trước. Nhờ đó, tình trạng ùn tắc tại khu vực trả kết quả gần như không còn.

Đặc biệt, với hệ thống PACS, theo BS. Trần Hữu Hà, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa Ba Vì, trước kia bệnh nhân phải chờ 15 - 30 phút để in phim, nay chỉ cần chụp xong là có thể xem trên máy. Phim không cần in, không lo mất, không lo hỏng. Bệnh nhân còn có thể xem ảnh trên điện thoại thông qua mã truy cập.

Theo Bệnh viện Đa khoa Ba Vì, qua tính toán, bệnh án điện tử giúp bệnh viện có thể tiết kiệm 6-7 tỷ đồng mỗi năm, do giảm mạnh chi phí giấy in, phim X-quang và tối ưu nhân lực quản lý hồ sơ.

Theo Ths. Kỹ sư Trương Xuân Thành, bệnh án điện tử đã giảm được rất nhiều chi phí giấy tờ, thủ tục. Chỉ riêng việc bỏ in phim chụp đã giảm được rõ rệt chi phí tới khoảng 80-90% chi phí so với việc có in phim.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đầu tư cho công nghệ là một con số không hề nhỏ và không phải bệnh viện nào cũng dám mạnh tay đầu tư. Đây cũng là lý do vừa qua, nhiều bệnh viện chưa đạt tiến độ triển khai bệnh án điện tử như yêu cầu của Bộ Y tế.

Cần sự đồng bộ

Theo PGS.TS Trần Quý Tường, Chủ tịch Hội Tin học Y tế, để vượt qua những khó khăn, thách thức và triển khai thành công hồ sơ bệnh án điện tử việc hoàn thiện khung pháp lý và chính sách, trong đó khẩn trương xây dựng, bổ sung và hoàn thiện các cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, cũng như tài liệu hướng dẫn chuyên môn để hỗ trợ các bệnh viện triển khai bệnh án điện tử một cách thống nhất, đồng bộ và hiệu quả là rất quan trọng.

Bên cạnh đó, cần bảo đảm nguồn lực tài chính, trong đó sớm ban hành quy định về giá dịch vụ khám, chữa bệnh, trong đó, chi phí công nghệ thông tin phải được tính đúng, tính đủ. Đây là điều kiện then chốt để các cơ sở khám, chữa bệnh có nguồn kinh phí đầu tư, duy trì và phát triển hệ thống bệnh án điện tử. Đặc biệt là nhận thức của lãnh đạo các đơn vị; nhất là việc bố trí nguồn lực tài chính, nhân lực công nghệ thông tin và kế hoạch đầu tư hằng năm cho hệ thống nhằm bảo đảm duy trì và vận hành hiệu quả.

Ngoài những khó khăn về chi phí đầu tư, theo lãnh đạo các bệnh viện, thách thức lớn nhất hiện nay trong triển khai bệnh án điện tử là sự thiếu thống nhất về chuẩn công nghệ và quy định pháp lý. Mỗi bệnh viện sử dụng một phần mềm khác nhau, không phải hệ thống nào cũng tương thích, khiến việc liên thông dữ liệu còn hạn chế. Vấn đề ký số, xác thực điện tử cũng chưa thống nhất về tài liệu nào cần ký số, tài liệu nào chỉ cần ký điện tử, tài liệu nội bộ nào có thể bỏ xác thực.

Bên cạnh đó, dung lượng lưu trữ vẫn còn là bài toán khó. Nhiều đơn vị hiện nay, các thiết bị cũ không kết nối được buộc phải scan, gây tăng dung lượng dữ liệu. Nhiều cơ sở cũng mong muốn có quy định cụ thể về thời hạn lưu trữ, loại dữ liệu bắt buộc lưu và các giải pháp lưu trữ đám mây để phù hợp với quá trình triển khai.

Theo BS. Nguyễn Ngọc Vinh, dù còn nhiều khó khăn nhưng bệnh án điện tử là xu hướng tất yếu; nhờ đó người bệnh được hưởng dịch vụ tốt hơn, minh bạch hơn, bác sĩ có môi trường làm việc hiện đại, an toàn; bệnh viện giảm chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý, ngành y tế tiến gần hơn đến mô hình khám chữa bệnh thông minh.

Đặc biệt, các bệnh viện cũng chú trọng vấn đề bảo mật thông tin, triển khai nhiều giải pháp để đảm an toàn thông tin, nhất là việc lưu trữ nhiều nơi, lưu trữ trên nền tảng điện toán đám mây.