Cụ thể, trong năm 2024, mặc dù số ca tử vong do lao đã giảm 3% và số ca mắc mới giảm gần 2% so với năm 2023 nhưng việc cắt giảm ngân sách hỗ trợ và các yếu tố thúc đẩy dịch bệnh dai dẳng đang tạo ra nguy cơ có thể xóa bỏ những thành tựu bước đầu này. Kể từ năm 2020 đến nay, nguồn tài trợ cho việc chống lại bệnh lao gần như không tăng và chỉ đạt 5,9 tỷ USD vào năm 2024, chủ yếu dành cho công tác phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị. Con số này thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra là phải đạt 22 tỷ USD/năm trong giai đoạn từ nay đến năm 2027.

Theo báo cáo tổng quan hằng năm của WHO, trong năm ngoái, ước tính có khoảng 10,7 triệu người trên toàn thế giới mắc lao, bao gồm 5,8 triệu nam giới, 3,7 triệu phụ nữ và 1,2 triệu trẻ em. Riêng Ấn Độ ghi nhận tới 25% tổng số ca mắc lao toàn cầu, tiếp theo là Indonesia (10%), Philippines (6,8%), Trung Quốc (6,5%), Pakistan (6,3%), Nigeria (4,8%), CHDC Congo (3,9%) và Bangladesh (3,6%). Tính tổng số ca mắc lao ở 8 quốc gia này chiếm gần 70% tổng số ca mắc trên toàn thế giới.

WHO cũng cho biết có 5 yếu tố rủi ro chính khiến bệnh lao diễn biến trầm trọng, bao gồm: suy dinh dưỡng, nhiễm HIV, tiểu đường, hút thuốc và rối loạn do lạm dụng rượu bia.   Số liệu cho thấy lao là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người nhiễm HIV, với 150.000 ca tử vong trong năm ngoái. 

Trong năm 2024 đã có 8,3 triệu người nhiễm lao tiếp cận điều trị y tế, với tỷ lệ điều trị thành công tăng từ 68% lên 71%. Đây là mức cao kỷ lục, phản ánh nỗ lực không ngừng nghỉ trong cuộc chiến chống lao. WHO ước tính việc điều trị kịp thời đã cứu sống 83 triệu sinh mạng kể từ năm 2000 đến nay. Tuy nhiên, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho rằng tiến triển không đồng nghĩa với chiến thắng. Trên thực tế, bệnh lao vẫn cướp đi sinh mạng của hơn 1 triệu người mỗi năm, dù đây đã là căn bệnh có thể phòng ngừa và chữa trị. Đây là một thực trạng đáng buồn.

Cũng theo các số liệu thống kê, tính đến tháng 8 vừa qua, có 63 xét nghiệm chẩn đoán và 29 loại thuốc phòng ngừa và điều trị bệnh lao đang được thử nghiệm lâm sàng. Bên cạnh đó, có 18 loại vaccine đang được thử nghiệm trên người, trong đó có 6 loại hiện ở giai đoạn thử nghiệm III, tức là giai đoạn cuối trước khi được chính thức phê duyệt. Đáng chú ý, vaccine phòng ngừa lao BCG từ lâu đã được sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng đối với trẻ em ở nhiều nước, song hiện chưa có vaccine mới dành cho người trưởng thành suốt một thế kỷ qua.    

Ông Peter Sands - Giám đốc Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, lao và sốt rét - bày tỏ hy vọng, với các phác đồ điều trị ngắn hơn và hiệu quả hơn, cùng chiến lược phòng ngừa cải tiến và công cụ chẩn đoán hiện đại, trong đó có ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), việc phát hiện bệnh lao sẽ diễn ra nhanh hơn và chính xác hơn bao giờ hết. Những đổi mới này được kỳ vọng sẽ thay đổi phương thức phòng chống căn bệnh truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu thế giới, đặc biệt tại những khu vực có nguồn lực hạn chế.