Chuyên trang quân sự Army Recognition ngày 2/8 dẫn thông tin do Chính phủ Ấn Độ công bố hôm 1/8 cho biết các tàu hải quân Ấn Độ gồm tàu khu trục trang bị tên lửa dẫn đường INS Delhi, tàu tiếp vận INS Shakti, và tàu hộ vệ săn ngầm INS Kiltan thuộc Hạm đội phương Đông, dưới sự chỉ huy của Tư lệnh, Chuẩn Đô đốc Susheel Menon đã cập cảng Manila, Philippines, trong khuôn khổ đợt triển khai tác chiến thường kỳ tại Đông Nam Á. Các tàu Hải quân Ấn Độ đã được Hải quân Philippines đón tiếp trọng thể với đầy đủ nghi thức danh dự, phản ánh mối quan hệ đối tác chiến lược hàng hải ngày càng sâu sắc giữa Ấn Độ và Philippines tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Phát biểu trước truyền thông địa phương khi cập cảng Manila, Chuẩn Đô đốc Menon đã nhấn mạnh cam kết chung đối với an ninh hàng hải, ổn định khu vực, và tăng cường hợp tác tác chiến.

Theo Army Recognition, trong thập niên qua, Ấn Độ và Philippines đã liên tục làm sâu sắc hơn hợp tác Hải quân, dựa trên tầm nhìn chung về một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do, rộng mở và dựa trên luật lệ. Các hoạt động hợp tác quốc phòng song phương ngày càng gia tăng về mức độ phức tạp và tần suất, bao gồm các đối thoại quốc phòng cấp cao, thăm tàu Hải quân, và các thỏa thuận về huấn luyện, tăng cường năng lực và hợp tác công nghệ.

Việc tổ chức hoạt động hợp tác hàng hải (Maritime Cooperative Activity – MCA) đầu tiên đánh dấu một bước tiến quan trọng, phát triển từ các chuyến thăm cảng sang các bài tập tác chiến trên biển có lớp lang, nhằm kiểm tra khả năng phối hợp theo thời gian thực giữa hai Hải quân hai quốc gia có lập trường chung trong việc duy trì phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016 về Biển Đông.

Chuyến thăm cảng Manila lần này của các tàu Hải quân Ấn Độ bao gồm một chương trình toàn diện các hoạt động trao đổi chuyên môn và tác chiến nhằm tăng cường gắn kết Hải quân song phương. Các hoạt động này bao gồm: các cuộc họp hoạch định cấp cao, trao đổi giữa các chuyên gia chuyên ngành (SMEEs), thăm chéo tàu của nhau, và giao lưu văn hóa, nhằm thúc đẩy sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau.

Trong bối cảnh căng thẳng hàng hải leo thang trên khắp khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, những tương tác như vậy ngày càng trở nên quan trọng để nâng cao khả năng sẵn sàng phối hợp đối phó với các thách thức chung như: đánh bắt cá bất hợp pháp, cưỡng ép hàng hải, cướp biển và các cuộc khủng hoảng nhân đạo.

Trọng tâm của đợt triển khai lần này là việc tiến hành cuộc MCA song phương đầu tiên giữa Hải quân Ấn Độ và Hải quân Philippines, diễn ra từ ngày 3 – 4/8 tại vùng biển gần Bãi cạn Scarborough/đá Hoàng Nham. MCA sẽ bao gồm các bài tập chiến thuật cơ động mặt nước, huấn luyện hàng hải, phối hợp liên lạc và hoạt động nhận thức về lĩnh vực hàng hải. Các bài tập này sẽ nâng cao khả năng tác chiến chung của Hải quân hai nước trong môi trường biển có tranh chấp, tái khẳng định sự sẵn sàng hỗ trợ hòa bình và ổn định trên các tuyến hàng hải chiến lược.

MCA – Maritime Cooperative Activity – là một khuôn khổ tương tác Hải quân song phương phi chiến đấu, được thiết kế nhằm thúc đẩy sự phối hợp tác chiến, xây dựng lòng tin, và tăng cường khả năng tương tác giữa các lực lượng Hải quân thân thiện. Khác với các cuộc tập trận quy mô lớn, MCA tập trung vào các kỹ năng thực tiễn, theo định hướng nhiệm vụ như: dẫn đường, điều động đội hình, phối hợp liên lạc, và phản ứng phối hợp trước các mối đe dọa phi truyền thống như khủng bố hàng hải, buôn lậu hay thảm họa nhân đạo. MCA thường bao gồm kết hợp các bài tập trên biển và các cuộc họp hoạch định tại cảng, và được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh an ninh khu vực.

Đối với Hải quân Ấn Độ và Philippines, MCA đầu tiên này là một bước đi có tính toán nhưng mang ý nghĩa chiến lược trong tiến trình xây dựng đối tác tác chiến có cấu trúc, trong bối cảnh cạnh tranh hàng hải ngày càng gia tăng trong khu vực.

Chuyến thăm của tàu Hải quân Ấn Độ cũng phù hợp với chính sách “Hành động hướng Đông” (Act East Policy) và học thuyết An ninh và Tăng trưởng cho tất cả trong khu vực (SAGAR). Đây là bước đi có chủ đích nhằm mở rộng sự hiện diện của Hải quân Ấn Độ tại Tây Thái Bình Dương, đồng thời phát đi thông điệp rõ ràng về ý định củng cố quan hệ hợp tác hàng hải với các đối tác khu vực cùng chí hướng.

Đối với Philippines, hợp tác này giúp đa dạng hóa các mối quan hệ quốc phòng và tăng cường năng lực tác chiến trong bối cảnh các hành động mạnh bạo khu vực ngày càng gia tăng. Phát ngôn viên Hải quân Philippines, ông John Percie Alcos, nhấn mạnh rằng MCA là một sáng kiến quan trọng nhằm cải thiện khả năng phối hợp và tăng cường hợp tác an ninh khu vực.

Diễn ra ngay trước chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đến Ấn Độ, MCA lần này tăng thêm trọng lượng ngoại giao cho quá trình hợp tác quốc phòng đang diễn ra. Hoạt động này gửi đi tín hiệu mạnh mẽ về quyết tâm song phương trong việc duy trì luật pháp hàng hải quốc tế và bảo vệ các lợi ích chung tại một trong những vùng biển có tranh chấp gay gắt nhất thế giới.

Chuẩn Đô đốc Menon đã gọi hoạt động này là một cột mốc trong quá trình thể chế hóa hợp tác Hải quân, và tái khẳng định cam kết lâu dài của Ấn Độ đối với các khuôn khổ an ninh hợp tác tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.