Ngày 28/10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Báo cáo của Đoàn giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".

Bên hành lang Quốc hội, Đại biểu Hoàng Văn Cường, TP Hà Nội cho biết, trong phần quy hoạch bao giờ cũng có tác động của môi trường. Vì giải quyết vấn đề môi trường không phải đơn ngành, mà đa ngành, tác động tổng thể của nhiều yếu tố. Khi đầu tư một dự án, hay xây dựng một phương án quy hoạch phát triển cho một vùng, khu vực, quốc gia, chúng ta  đều phải tính đến những tác động của môi trường, phải đưa ra được những vấn đề thích ứng môi trường ra sao, tác động thay đổi như thế nào, để đánh giá, lường trước. Vì vậy, nhiều khu vực phát triển đưa ra phương án rất dài hạn.

Đại biểu Hoàng Văn Cường lấy ví dụ điển hình như quy hoạch sông Hồng của Hà Nội. "Khu vực sông Hồng có tiềm năng rất lớn, nhưng nhiều năm vẫn chưa xây dựng được vì cần phải có những phương án xây dựng thích nghi với lũ lụt, có khi tần suất phải 500 năm mới có thể xảy ra. Chính vì vậy, quy hoạch sông Hồng không đơn thuần xây nhà lên là được mà phải xây dựng những công trình làm sao để khi lũ xảy ra nước vẫn lưu thông. Dự kiến những công trình trên đó có thể là sinh hoạt văn hóa, thể thao, thương mại, dịch vụ, du lịch, vừa đáp ứng đòi hỏi phương án thích ứng phát triển, vừa đáp ứng yêu cầu tác động của môi trường. Đặc biệt thích ứng với tình huống cực đoan. Chẳng hạn như với dự báo lũ trên sông Hồng phải tầm nhìn 500 năm", Đại biểu Hoàng Văn Cường nói. 

Khẳng định môi trường là hạ tầng thiết yếu cho phát triển, Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (TP Hải Phòng) đề nghị Chính phủ tiếp tục gửi thông điệp mạnh mẽ tới nhiệm kỳ mới: Không đánh đổi môi trường để phát triển bằng mọi giá.

Theo Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn: "Môi trường quyết định tính bền vững, chứ không phải tốc độ tăng trưởng. Một quốc gia có thể tăng GDP nhanh trong 5 - 10 năm, nhưng nếu đi kèm suy giảm chất lượng không khí, ô nhiễm sông hồ, mất rừng, suy thoái đất; chi phí y tế, thiên tai, mất đa dạng sinh học tăng vọt… thì cái giá phải trả sẽ triệt tiêu luôn thành quả tăng trưởng và đẩy xã hội vào vòng xoáy "phát triển rồi phá hủy, rồi chữa cháy”.

Ngoài ra, môi trường là nền tảng thu hút đầu tư chất lượng cao, không gây hủy hoại dài hạn. Các tập đoàn công nghệ cao, chuỗi cung ứng quốc tế đều yêu cầu tiêu chuẩn ESG - môi trường - khí hậu - phát thải. Nếu môi trường yếu kém, Việt Nam sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng xanh toàn cầu. Ngược lại, một nền kinh tế xanh, có môi trường sống tốt sẽ là “lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên mới”.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng, hiện nay, môi trường chưa được đầu tư tương xứng. Tỷ lệ chi ngân sách cho sự nghiệp môi trường thấp, chỉ ~0,7% ngân sách nhà nước, nhiều địa phương dưới 0,3%, không đủ chi cho quan trắc, xử lý rác, truyền thông, thanh tra, thiếu chính sách đầu tư công cho hạ tầng xử lý chất thải liên vùng, quan trắc tự động, hệ thống cảnh báo môi trường. Một thực tế nữa được đại biểu chỉ ra là đầu tư FDI chất lượng cao chỉ đến với những nơi có tiêu chuẩn môi trường rõ ràng. Apple, Samsung, Lego, Nike, Panasonic… đều đặt ESG và phát thải carbon là điều kiện tiên quyết. Dự án LEGO (vốn 1 tỷ USD tại Bình Dương cũ, nay là TP Hồ Chí Minh) chỉ đầu tư vì cam kết “điện tái tạo 100% và hệ thống tuần hoàn nước".

Nếu không có tiêu chuẩn môi trường rõ ràng, nhất quán, Việt Nam sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng xanh toàn cầu, kể cả khi có giá nhân công rẻ. Do vậy, môi trường minh bạch là “hạ tầng thể chế” hấp dẫn đầu tư, chứ không phải chi phí cản trở. Chính môi trường là động lực cho đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp công nghệ nội địa. Không đợi có công nghệ rồi mới bảo vệ môi trường, mà chính môi trường sẽ tạo nhu cầu công nghệ.