Nhiều đại biểu nhận định, qua 10 năm thi hành Luật Đặc xá, một số quy định không còn phù hợp, gây khó khăn trong việc thực hiện chính sách này. Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, trong Luật Đặc xá, việc quy định tha tù trước thời hạn là rất quan trọng, giúp người chấp hành hình phạt phấn đấu để cải tạo tốt, sửa chữa lỗi lầm của mình để trở thành người có ích cho xã hội. Tuy nhiên, Luật cần bổ sung trách nhiệm của đơn vị thẩm định liên ngành, Bộ Tư pháp và Bộ Ngoại giao trong thực hiện công tác đặc xá.

Đại biểu Cao Đình Thưởng (Phú Thọ) cho rằng, một số khái niệm cần làm rõ như: đặc xá, tha tù trước thời hạn. Hiện nay, các dịp lễ kỷ niệm lớn của đất nước có đặc xá. Đây là chính sách nhân đạo của Đảng, Nhà nước tạo điều kiện cho những người ăn năn hối cải hưởng lượng khoan hồng.

Theo đại biểu, điều quan trọng là quá trình cải tạo, phạm nhân đã chuyển biến thế nào để có nhận xét đánh giá chính xác và công bằng. "Có những trường hợp cố tạo ra "vỏ bọc" để được đặc xá hoặc tha tù trước thời hạn, sau đó lại phạm tội tiếp là rất nguy hiểm. Việc theo dõi, đánh giá này là trách nhiệm của các cơ quan công an và cơ quan thực thi pháp luật", đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) cho rằng, đặc xá vừa là sự khích lệ cho những người hoàn lương, nhưng cũng thể hiện tính nhân đạo. Theo đại biểu, cơ quan chức năng cần làm tốt khâu giám sát; đánh giá môi trường sống tốt sẽ là nơi cải tạo hiệu quả nhất.

Chia sẻ về vấn đề tha tù trước thời hạn, đại biểu Dương Trung Quốc cho rằng việc này phải dựa trên kết quả phấn đấu và cải tạo của người vi phạm để rút ngắn thời gian cách ly khỏi xã hội. Theo đại biểu, đặc xá cũng là một giải pháp nhân đạo và phù hợp với hoàn cảnh thực tế.

Theo các đại biểu Quốc hội, trách nhiệm của chính quyền địa phương là kiểm tra, giám sát, tuyên truyền pháp luật để người được tha tù trước thời hạn làm tốt hơn nghĩa vụ công dân; tạo việc làm để người được ân xá cải thiện cuộc sống, sinh hoạt và trở thành công dân tốt.

Đại biểu Cao Đình Thưởng (Phú Thọ) phân tích, người được tha tù trước thời hạn nghĩa là trong quá trình thực hiện bản án đã phấn đấu, cải tạo tốt, nhưng khi ra ngoài, nếu không có một môi trường sống tốt sẽ rất dễ tái phạm. Đại biểu cho rằng, sự động viên, giúp đỡ của gia đình, quê hương và chính quyền địa phương, bạn bè là rất cần thiết để người được tha tù hòa nhập với cộng đồng.

Băn khoăn về việc người được đặc xá có sẵn sàng hối cải để trở thành công dân tốt hay không, đại biểu Dương Trung Quốc cho rằng, yếu tố này liên quan rất nhiều đến việc chọn người được tha tù có minh bạch và đúng tiêu chuẩn hay không, ai là người giám sát việc này.

Đại biểu Dương Trung Quốc khẳng định, địa phương tiếp nhận và phải tiếp tục giám sát hoạt động của người được đặc xá thay công việc các trại giam phải làm. Việc này rất dễ nảy sinh yếu tố tiêu cực, trong khi tại nhiều nước đã ứng dụng khoa học công nghệ để giám sát sự di chuyển và vị trí của người được tha tù, bên cạnh đó sự giám sát rất tốt của toàn xã hội.

"Chúng ta gần như đang “phó mặc” việc này cho chính quyền địa phương. Nếu chính quyền địa phương nghiêm túc, người được tha tù có cơ hội hòa nhập cộng đồng nhanh hơn, còn không đây sẽ lại là cơ hội cho tiêu cực phát triển trong bộ máy quản lý", đại biểu Dương Trung Quốc nhấn mạnh.