Năm nay, trong rất nhiều nội dung phòng chống ma túy cần phải triển khai, Chính phủ đã chọn chủ đề “Hãy bảo vệ thế hệ trẻ trước hiểm họa ma túy” cho Tháng Hành động phòng chống ma túy năm 2018 chính là muốn nhắc nhở về hiểm họa ma túy, một lần nữa khẳng định mạnh mẽ sự quan tâm đến thế hệ trẻ của đất nước trong chiến lược phát triển con người Việt Nam.

Những con số đáng lo ngại

Theo Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an, cùng với các loại ma túy đã xuất hiện trước đây như thuốc phiện, heroin, cần sa… ngày nay, tình hình còn nghiêm trọng hơn khi xuất hiện càng nhiều các loại ma túy tổng hợp, các chất hướng thần. Loại ma túy này thường được gọi với tên "lóng" là: đá, thuốc lắc, viên nữ hoàng, ngọc điên, cỏ Mỹ… Việc sử dụng ma túy tổng hợp và chất hướng thần mới đã gây ra những hậu quả đáng lo ngại cho người sử dụng, gia đình và cộng đồng.

Ngoài sự tò mò, hiếu kỳ, lối sống ăn chơi, buông thả, một bộ phận thanh, thiếu niên còn thiếu nhận thức về tác hại của các loại ma túy tổng hợp. Nhiều bạn trẻ cho rằng đá, ke, kẹo, cỏ… không gây nghiện, mức độ lệ thuộc không cao như ma túy truyền thống (heroin, thuốc phiện), nên mất cảnh giác, dễ dàng bị lôi kéo, dụ dỗ và tái sử dụng nhiều lần dẫn đến nghiện.

Chính sự thiếu hiểu biết của nhiều cá nhân trong xã hội, đặc biệt là giới trẻ đã dẫn tới thực trạng số người nghiện ma túy tổng hợp ngày càng tăng và có xu hướng trẻ hóa. Ở nhiều tỉnh, thành phố, cơ sở cai nghiện có trên 70% nghiện ma túy tổng hợp, trong đó tập trung chủ yếu ở độ tuổi thanh thiếu niên.

Trung tướng Đồng Đại Lộc, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an cho biết: Cả nước hiện có hơn 222 ngàn người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó sử dụng ma túy tổng hợp chiếm hơn 70%. Cá biệt có những địa phương tỷ lệ rất cao như Trà Vinh 96%, Đà Nẵng 86%, Quảng Trị 84%. Qua khảo sát thấy rằng, ở nhiều địa phương, lứa tuổi thanh niên dùng ma túy tổng hợp có tỷ lệ cao.

"Đây là những con số rất đáng báo động, khiến chúng ta phải suy nghĩ. Ví dụ như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, người sử dụng ma túy tổng hợp tập trung phần lớn ở lứa tuổi 17- 18. Đặc biệt là lứa tuổi vị thành niên từ 13-17, chiếm đến 3% trong số người nghiện ma túy tổng hợp của cả nước" , Trung tướng Đồng Đại Lộc cho biết.

Trước đây, người sử dụng ma túy thường là những đối tượng có trình độ học vấn, hiểu biết còn hạn chế, tuy nhiên thời gian gần đây, mối hiểm họa này đang xâm nhập, lan rộng ở cả những người trẻ "có ăn, có học". Mặc dù chưa có một thống kê chính thức về số lượng học sinh, sinh viên nghiện ma túy, tuy nhiên, tình hình sử dụng ma túy và nguy hiểm hơn là tham gia vận chuyển, mua bán ma túy của các đối tượng trẻ đang diễn biến phức tạp.

Thời gian gần đây, liên tiếp các vụ học sinh Trung học Phổ thông sử dụng ma túy bị lực lượng Công an phát hiện, đa số các vụ việc bị phát hiện tại các quán karaoke, vũ trường. Ma túy còn có mặt ngay tại cổng trường, những đối tượng mua bán, sử dụng ma túy đã tiếp cận bằng cách tìm đến các trường Trung học Phổ thông dụ dỗ những học sinh có học lực trung bình, gia đình bố mẹ thường xuyên bất hòa... để rủ rê sử dụng ma túy. Đáng lo ngại hơn là đã phát hiện một số vụ mua bán, vận chuyển ma túy có sự tham gia của học sinh, sinh viên.

Điển hình như vụ Công an tỉnh Nghệ An bắt hai đối tượng là sinh viên một trường cao đẳng dạy nghề tại thành phố Vinh vận chuyển 700 viên ma túy tổng hợp. Tại thành phố Hồ Chí Minh, xuất hiện một số nhóm đối tượng lôi kéo học sinh sử dụng ma túy, đến khi các em nghiện, lệ thuộc vào thuốc, chúng điều khiển, ép buộc đi giao hàng, bán ma túy.

Cần giải pháp tổng thể

Trao đổi về nguyên nhân của thực trạng trên, Đại tá Tạ Đức Ninh, Trưởng phòng Thường trực Chương trình quốc gia Phòng, chống ma túy (Cục Tham mưu Cảnh sát, Bộ Công an) cho rằng, trong thời gian qua, tội phạm ma túy vẫn diễn biến phức tạp với sự xuất hiện của nhiều loại ma túy mới, trong khi đó, việc triển khai các chương trình phòng chống ma túy còn nhiều hạn chế, chưa đạt được mục tiêu, yêu cầu đặt ra.

Về xu hướng trẻ hóa trong sử dụng ma túy tổng hợp, ngoài vấn đề nhận thức của một bộ phận thanh, thiếu niên thì nguyên nhân quan trọng dẫn đến các thanh, thiếu niên lạm dụng chất gây nghiện, đặc biệt là ma túy tổng hợp là do thiếu sự quan tâm giáo dục của gia đình, hạn chế trong công tác tuyên truyền tại cộng đồng.

Sự phát triển kinh tế - xã hội nhưng đi cùng với những mặt trái của kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế. Trong điều kiện xã hội hiện nay, nhiều gia đình không có thời gian để gần gũi, tìm hiểu tâm tư, tình cảm, theo dõi các diễn biến tâm lý con. Một số trẻ ban đầu không có chủ định sử dụng những chất đó, nhưng do những lời rủ rê, kích bác của bạn bè nên đã thử sử dụng. Một số khác lại thấy tò mò không biết các chất gây nghiện đó mùi vị như thế nào nên muốn thử cho biết. Chính sự tò mò và thiếu hiểu biết, cùng với đó là sự thiếu quan tâm của gia đình đã khiến nhiều người trẻ sa vào con đường nghiện ngập, gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc về sau.

Theo Đại tá Tạ Đức Ninh, bảo vệ thế hệ trẻ trước sự tấn công như vũ bão của tệ nạn ma túy là nhiệm vụ khó khăn. Các cơ quan có liên quan cần nêu cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác phòng ngừa tệ nạn ma túy trong chiến lược chung về phòng, chống ma túy. "Điều quan trọng nhất, để khắc phục sự manh mún như hiện nay, không thể thiếu một chiến lược phòng ngừa tổng thể, dài hơi với sự tham gia tích cực của nhiều cơ quan, để có những can thiệp tổng thể hơn về vấn đề này", Đại tá Ninh kiến nghị.

Xuân Tùng (TTXVN)