Theo Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ, nghề dệt của người Mạ là hệ thống tri thức bản địa độc đáo được truyền nối qua nhiều thế hệ phụ nữ. Ngay từ 8 - 9 tuổi, các bé gái đã được bà, mẹ dạy những kỹ thuật dệt đầu tiên. Hoạt động này không chỉ tạo ra sản phẩm thủ công tinh xảo mà còn góp phần gìn giữ phẩm chất, vai trò xã hội của phụ nữ Mạ trong đời sống cộng đồng.

Mỗi tấm thổ cẩm truyền thống được xem như một “bản văn hóa”, ghi dấu sự khéo léo, trí tuệ và thế giới quan của người Mạ về tự nhiên và con người. Hoa văn trên thổ cẩm Mạ mang tính biểu tượng cao, từ hình sông suối, đôi mắt, muông thú, cây cỏ đến các đường zigzag thể hiện sự ổn định và bảo vệ.

Trưng bày chuyên đề lần này giới thiệu toàn diện đời sống sinh hoạt tín ngưỡng của người Mạ, quy trình dệt thủ công với khung dệt truyền thống, cùng kỹ thuật nhuộm sợi bằng nguyên liệu tự nhiên như củ nghệ, vỏ cây lộc vừng.

Không gian trưng bày còn giới thiệu những sản phẩm ứng dụng hiện đại như khăn quàng, túi xách, trang sức làm từ thổ cẩm. Những sản phẩm này cho thấy nỗ lực sáng tạo của cộng đồng Tà Lài nhằm giúp nghề dệt cổ truyền thích ứng với đời sống đương đại và có cơ hội tiếp cận thị trường.

Chia sẻ tại sự kiện, nghệ nhân Ka Rỉn xúc động nhớ về truyền thống gia đình: “Mẹ tôi đã dốc sức truyền dạy để con cháu giữ được bản sắc. Từ mẹ tôi đến tôi và con gái tôi, gia đình ba thế hệ đều học dệt từ bà. Mỗi khi nhìn những tấm thổ cẩm mẹ dệt, tôi rất nhớ mẹ và tự hào vì mẹ để lại cho tôi một nền văn hóa quý giá”. 

Đại diện thế hệ trẻ, chị Ka Hương chia sẻ niềm tự hào khi đưa văn hóa Mạ đến với bạn bè quốc tế, đồng thời tạo động lực để chị học tiếng Anh và phát triển du lịch cộng đồng tại Tà Lài. Năm 2023, nhóm nghệ nhân địa phương đã nhận được đơn hàng khăn choàng mùa đông từ châu Âu, mở ra tín hiệu tích cực về sức sống của nghề dệt Mạ trong bối cảnh hội nhập.

Theo Ban tổ chức, trưng bày chuyên đề là lời tri ân gửi đến những phụ nữ Mạ, những người đang kiên trì lưu giữ “linh hồn” văn hóa tộc người. Nghề dệt thổ cẩm truyền thống không chỉ là kỹ nghệ thủ công mà còn là biểu tượng bản sắc trường tồn của cộng đồng Mạ, tiếp tục được trao truyền và lan tỏa trong đời sống hiện nay.