Sáng 7/1, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức phiên họp giải trình “Thực trạng, giải pháp phòng, chống buôn lậu qua biên giới góp phần ngăn chặn, xử lý hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng mất vệ sinh an toàn thực phẩm” với sự tham gia của nhiều bộ, ngành, địa phương có liên quan. Phiên giải trình được phát thanh, truyền hình trực tiếp để cử tri cả nước theo dõi.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dự và phát biểu tại phiên giải trình.
Phát biểu khai mạc, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu nêu rõ, báo cáo giải trình của các bộ, ngành liên quan sẽ cung cấp những thông tin đầy đủ, khách quan, đa chiều để làm rõ hơn việc đánh giá thực trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, buôn lậu qua biên giới; những kết quả đã đạt được và hệ lụy, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương. Qua đó, nêu biện pháp triển khai; đề xuất sửa đổi, bổ sung pháp luật phòng, chống buôn lậu qua biên giới.
Buôn lậu diễn biến phức tạp
Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng nhận định mặc dù có sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt của các lực lượng chức năng nhưng hoạt động buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp, từ đó thẩm lậu vào thị trường nội địa nhiều loại hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm an toàn thực phẩm.
Nêu giải pháp chung về kinh tế - xã hội, Bộ Công Thương cho rằng cần nâng cao vai trò của các hiệp hội ngành hàng để góp phần tự bảo vệ và phát triển thương hiệu của các thành viên, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam; hình thành diễn đàn trao đổi công - tư về chống buôn lậu giữa các lực lượng chức năng và các doanh nghiệp.
Các cơ quan chức năng nghiên cứu xây dựng các chính sách đặc thù đối với khu vực biên giới để người dân có việc làm, nâng cao đời sống của nhân dân khu vực biên giới, từ đó người dân không tham gia, tiếp tay cho buôn bán, vận chuyển hàng cấm, hàng nhập lậu; xây dựng Chương trình phát triển thương mại miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo… Công tác tuyên truyền, giáo dục chính sách pháp luật cho mọi đối tượng cần được đẩy mạnh; làm tốt công tác dự báo, nắm chắc diễn biến tình hình thị trường hàng hóa - giá cả; tổ chức kiểm tra, kiểm soát có trọng tâm, trọng điểm.
Chưa trị tận gốc
Đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong công tác phòng, chống buôn lậu thời gian qua, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ủy ban Pháp luật) cho rằng vẫn còn một số lực lượng liên quan chưa làm tốt chức năng của mình, đâu đó vẫn còn “lấp ló” sự tiêu cực, bỏ qua cho buôn lậu. Đại biểu đặt câu hỏi đối với Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng: Làm thế nào để tăng cường trách nhiệm của cơ quan chức năng đối với lĩnh vực này?
Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng thẳng thắn thừa nhận vẫn còn hiện tượng tiêu cực trong công tác phòng, chống buôn lậu, kể cả lực lượng quản lý thị trường. Tuy nhiên, Bộ trưởng khẳng định hiện tượng tiêu cực trong công tác phòng, chống buôn lậu chỉ là thiểu số, nếu không, chắc chắn hoạt động này thời gian qua không thể đạt kết quả, cho dù chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra.
Đại biểu Trần Du Lịch cho rằng, báo cáo của Bộ Công Thương chưa đánh giá hết tình trạng nghiêm trọng của nạn buôn lậu qua biên giới. Tình trạng này đang phá hoại nền kinh tế Việt Nam, làm mất niềm tin cho các doanh nghiệp.
Nhìn nhận vấn đề này, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho rằng vấn nạn này có ảnh hưởng tiêu cực tới nền kinh tế. Thời gian vừa qua, các lực lượng chức năng tập trung giải quyết các vụ việc trên 3 lĩnh vực phổ biến: nông nghiệp; chống thất thu thuế và các hàng hóa liên quan sức khỏe con người.
Đại biểu Trần Du Lịch cho rằng vấn đề quan trọng là các lực lượng chức năng phải đánh vào lực lượng đầu nậu, phải giải quyết vấn đề từ gốc, hiện nay mới bắt được nhiều người vận chuyển hàng lậu.
Đồng tình về vấn đề này, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho rằng, muốn nâng cao hiệu quả phòng, chống buôn lậu phải đánh vào các đầu nậu, các đường dây có tổ chức. Đánh giá thời gian qua, sự phối hợp liên ngành trong công tác này đã được thực hiện tốt, Bộ trưởng cho rằng sắp tới phải tăng cường hơn nữa việc trinh sát phát hiện và xử lý nghiêm các đường dây buôn lậu, các đầu nậu. Theo Bộ trưởng, việc bắt các đối tượng vận chuyển hàng lậu không phải là gốc của vấn đề.
Khắc phục yếu kém
Kết luận phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, qua những ý kiến trao đổi thẳng thắn giữa các đại biểu Quốc hội và đại diện bộ, ngành cho thấy còn nhiều tồn tại, hạn chế cần kiên quyết xử lý để có thể thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu qua biên giới.
Cơ bản tán thành với những giải pháp sắp tới, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị tập trung sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách để phát triển sản xuất trong nước, nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp và hàng hóa trong nước; cần có các chủ trương, chính sách đặc thù đối với khu vực biên giới để người dân có việc làm, nâng cao đời sống của nhân dân khu vực biên giới, thu hẹp khoảng cách về đời sống vật chất cũng như tinh thần giữa các vùng, miền để người dân không tham gia tiếp tay cho buôn bán vận chuyển hàng cấm, hàng nhập lậu.
Quỳnh Hoa