Phát biểu đề dẫn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Kim Bình, nguyên Trưởng khoa Học viện Cảnh sát nhân dân cho biết, quá trình phát triển nhanh đã khiến Thành phố Hồ Chí Minh đối diện nhiều thách thức và rủi ro về an ninh phi truyền thống. Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố đã xác định ưu tiên giải quyết những tồn tại, hạn chế, trong đó có các vấn đề ùn tắc giao thông, ngập lụt – triều cường, ô nhiễm môi trường, phòng chống ma túy. Tọa đàm nhằm cung cấp các luận cứ khoa học và thực tiễn, góp phần hỗ trợ hoạch định chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị đô thị, hướng tới xây dựng Thành phố an toàn, thông minh, bền vững, có khả năng thích ứng cao, xứng đáng là một siêu đô thị, Thành phố sáng tạo, xanh sạch đẹp, văn minh và hiện đại.

Liên quan đến mục tiêu xây dựng “Thành phố Hồ Chí Minh không ma túy”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Kim Bình cho rằng, Thành phố cần tiếp cận theo hướng tổng thể, triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp phòng ngừa sớm, can thiệp kịp thời, điều trị hiệu quả và quản trị bền vững, thay vì chỉ tập trung xử lý vi phạm. Các giải pháp trọng tâm gồm phòng ngừa từ gốc trong trường học và gia đình; truyền thông - văn hóa cộng đồng về phòng, chống ma túy; can thiệp sớm và điều trị, coi đây là vấn đề sức khỏe - xã hội; giảm tái nghiện bằng sinh kế và hòa nhập; đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy, nhất là các băng nhóm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia và trên không gian mạng.

Ở góc độ quy hoạch – phát triển đô thị, Kiến trúc sư Phạm Văn Phước, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh nhận định, quy mô dân số, kinh tế và hạ tầng của Thành phố ngày càng mở rộng đã làm xuất hiện ngày càng rõ nét các thách thức an ninh phi truyền thống, đan xen và tác động trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, năng lực quản trị và sự phát triển bền vững. Những vấn đề như ùn tắc giao thông kéo dài, ngập lụt do biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, an ninh nguồn nước, an ninh năng lượng, dịch bệnh, tội phạm và tệ nạn xã hội, nếu không được nhìn nhận đúng mức và giải quyết một cách tổng thể, sẽ trở thành lực cản lớn đối với mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

Theo Kiến trúc sư Phạm Văn Phước, an ninh phi truyền thống trong quản trị đô thị Thành phố hiện nay có tính liên ngành, liên vùng cao, vượt ra ngoài phạm vi quản lý hành chính truyền thống; mức độ lan tỏa nhanh, khó kiểm soát nếu thiếu cơ chế phối hợp và chia sẻ dữ liệu; gắn chặt với quy hoạch không gian đô thị, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Vì vậy, cần tích hợp nội dung an ninh phi truyền thống ngay từ khâu lập, điều chỉnh quy hoạch tổng thể đô thị, quy hoạch vùng và các quy hoạch chuyên ngành; xây dựng mô hình quản trị đô thị đa trung tâm, có cơ chế điều phối thống nhất giữa Thành phố và các địa phương trong vùng để xử lý hiệu quả các vấn đề liên vùng về giao thông, môi trường, nước, chất thải và an sinh xã hội.

Các đại biểu tập trung thảo luận về quy hoạch lại Thành phố sau hợp nhất theo hướng “đa cực - tích hợp - kết nối, vận hành theo mô hình quản trị đa trung tâm”; giao thông đô thị và ùn tắc, xác định thực trạng các “điểm nghẽn” chính; trật tự đô thị, quản trị vỉa hè, an toàn công cộng; ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí; biến đổi khí hậu và ngập úng, triều cường ở đô thị và vùng ven sông; xây dựng Thành phố không ma túy.