Thưa Ngài Lương Cường, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam,

Thưa Ngài Tổng Thư ký,

Kính thưa các ngài,

Kính thưa các đại biểu,

Thưa quý vị,

Tôi rất vinh dự được có mặt tại đây để cùng quý vị khép lại 5 năm đàm phán bằng một thành tựu mang tính bước ngoặt: việc ký kết Công ước Liên hợp quốc chống tội phạm mạng.

Chặng đường vừa qua thật dài và đầy thách thức — hơn 420 giờ đàm phán chính thức cùng vô số giờ đàm phán không chính thức, do các quốc gia thành viên Liên hợp quốc dẫn dắt, với sự đóng góp của 160 bên liên quan từ các tổ chức liên chính phủ, tổ chức phi chính phủ, giới học thuật và khu vực tư nhân.

Kết quả đạt được là một tuyên bố vang dội rằng chủ nghĩa đa phương vẫn đang hoạt động hiệu quả, và cộng đồng quốc tế thực sự nghiêm túc trong việc đối phó với tội phạm mạng.

Tôi xin cùng Tổng Thư ký gửi lời cảm ơn tới Việt Nam vì đã quy tụ chúng ta cùng hành động vì một mục tiêu toàn cầu chung, và vì đã đăng cai tổ chức hội nghị tại thủ đô Hà Nội xinh đẹp. Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC) tự hào được hỗ trợ Việt Nam tổ chức hội nghị này, và chúng tôi sẽ tiếp tục tin tưởng vào vai trò lãnh đạo và hợp tác của Việt Nam trong việc đưa Công ước mới vào thực tiễn.

Thưa quý vị,

Một kỷ nguyên mới của tội phạm mạng đã đến. Những tiến bộ trong phần mềm và trí tuệ nhân tạo đang định hình lại phạm vi, quy mô và mức độ tinh vi của các mối đe dọa mà chúng ta phải đối mặt. Các cuộc tấn công bằng mã độc tống tiền (ransomware) trước đây chỉ khóa ổ cứng; ngày nay, chúng có thể làm tê liệt toàn bộ chuỗi cung ứng và đòi hàng tỷ đô la tiền chuộc. Các vụ lừa đảo trực tuyến (phishing) trước đây thường là những email hoặc trang đăng nhập giả mạo vụng về; nay, chúng đã trở thành những chiến dịch lừa đảo tự động được thiết kế tinh vi. Những trò lừa đảo qua mạng trước kia thường nhắm vào người thiếu kinh nghiệm; nay AI có thể đánh lừa bất kỳ ai, khiến họ tin rằng mình đang nói chuyện với cảnh sát, nhân viên ngân hàng, hay thậm chí là người thân.

Cùng lúc đó, tiền mã hóa đã tạo điều kiện cho các giao dịch ẩn danh quy mô lớn, và dịch vụ tội phạm mạng thuê (cybercrime-as-a-service) cho phép bất kỳ tội phạm nào cũng có thể mua các công cụ tinh vi chỉ bằng một khoản phí.

Tất cả những điều này đang thay đổi diện mạo của tội phạm có tổ chức. Các hình thức buôn bán phi pháp khác nhau đang mở rộng, khi hàng hóa, tiền bạc và kiến thức chuyên môn lưu thông dễ dàng hơn trong “bóng tối” của thế giới kỹ thuật số.

Tội phạm bóc lột và lạm dụng tình dục trực tuyến gia tăng mạnh mẽ, được hỗ trợ bởi các công cụ tạo ra, phát tán và kiếm tiền từ nội dung này. Liên minh WeProtect ghi nhận rằng số vụ báo cáo về tài liệu lạm dụng tình dục trẻ em tăng 87% trong giai đoạn 2019–2023. Tội phạm cũng ngày càng không bị giới hạn bởi biên giới.

Một trung tâm lừa đảo ở Đông Nam Á có thể nhắm vào nạn nhân ở châu Âu, sử dụng lao động bị buôn bán từ nhiều khu vực khác nhau. Một đứa trẻ ở châu Phi có thể bị tội phạm ở khắp các châu lục lạm dụng trực tuyến, trong khi nội dung đó được lưu trữ trên máy chủ ở Bắc Mỹ. Một nhóm tin tặc ở châu Âu có thể xâm nhập ngân hàng ở Mỹ Latinh và rút hàng triệu đô chỉ trong vài mili giây, thông qua tiền mã hóa. Tác động của tội phạm mạng đối với con người là thảm khốc — khiến họ mất tiền tiết kiệm, sinh kế, an toàn, nhân phẩm, thậm chí là tính mạng. Và thiệt hại tài chính là khổng lồ: Báo cáo của IBM năm 2024 cho thấy chi phí trung bình của một vụ rò rỉ dữ liệu lên tới gần 5 triệu đô la Mỹ.

Chúng ta đang chứng kiến tội phạm mạng khiến các tập đoàn đa quốc gia gục ngã, xóa sổ các tổ chức nhỏ, và sử dụng các nước đang phát triển làm “bãi thử nghiệm” cho công nghệ tấn công mới.

Thưa quý vị,

Một kỷ nguyên mới của tội phạm mạng đã đến — và thế giới chưa sẵn sàng đối phó. Phản ứng hiện nay còn phân mảnh giữa các quốc gia, và thiếu hụt nghiêm trọng về công nghệ lẫn năng lực. Đó là lý do vì sao Công ước Liên hợp ưuốc chống tội phạm mạng đánh dấu một bước ngoặt mang tính mô hình (paradigm shift) và đây chính là bước ngoặt mà chúng ta cần.

Công ước mới này lấp đầy những khoảng trống khẩn cấp trong phản ứng toàn cầu đối với tội phạm mạng, và tạo nền tảng thực tế cho hành động tập thể.

Cụ thể, Công ước mang lại: Các tiêu chuẩn pháp lý thống nhất, xóa bỏ “vùng an toàn” cho tội phạm mạng, đồng thời bảo vệ nhân quyền; Khuôn khổ toàn cầu để thu thập, bảo quản, trao đổi và sử dụng bằng chứng điện tử giữa các quốc gia; Nền tảng hợp tác chung để chia sẻ thông tin tình báo, hỗ trợ tư pháp và nâng cao năng lực, mở cho mọi quốc gia và tương thích với các cơ chế khu vực; Ngôn ngữ trung lập với công nghệ, tập trung vào hành vi phạm tội chứ không vào công cụ, giúp thích ứng với các mối đe dọa tương lai; Căn cứ pháp lý để hình sự hóa các hành vi nhắm vào nhóm dễ tổn thương - đặc biệt là phụ nữ, trẻ em và người cao tuổi như phát tán hình ảnh riêng tư không đồng thuận, lạm dụng và bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến, và các hình thức lừa đảo mạng. Giờ đây, hơn bao giờ hết, chúng ta phải bảo vệ con người khi những kẻ săn mồi trên mạng ngày càng hoạt động tinh vi hơn.

Thưa quý vị,

Công ước Liên hợp quốc chống tội phạm mạng là một cơ hội mang tính lịch sử. Để nắm bắt cơ hội này, chúng ta cần đạt được hai mục tiêu: Bảo đảm Công ước sớm có hiệu lực, như lời kêu gọi của Tổng Thư ký, bằng cách thúc đẩy việc ký kết và phê chuẩn của tất cả các quốc gia thành viên; Tạo nền tảng cho việc triển khai đầy đủ và hiệu quả, bao gồm xây dựng pháp luật, hợp tác đối tác và năng lực kỹ thuật. Điều này đòi hỏi đầu tư mạnh mẽ về chính trị và tài chính, đặc biệt là hỗ trợ nâng cao năng lực cho các quốc gia đang phát triển. Đồng thời, chúng ta cần hợp tác với khu vực tư nhân và xã hội dân sự để phát huy tối đa tiềm năng của Công ước.

Như Ngài Tổng Thư ký đã nhấn mạnh: “Không ai an toàn cho đến khi tất cả đều an toàn” — đặc biệt là trong không gian mạng. UNODC đang nỗ lực hết mình để hỗ trợ hai mục tiêu này. Chúng tôi đã xây dựng một phương pháp phê chuẩn phù hợp với các hệ thống pháp lý khác nhau, và sẵn sàng hỗ trợ các Quốc gia Thành viên trong quá trình phê chuẩn.

Ngoài ra, UNODC sẽ cung cấp hỗ trợ kỹ thuật chuyên biệt trong việc thực thi Công ước. Với hơn mười năm kinh nghiệm hỗ trợ hơn 60 quốc gia trong việc phòng ngừa, ngăn chặn, điều tra và truy tố tội phạm mạng, điều chỉnh pháp luật phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, thúc đẩy hợp tác giữa các quốc gia và khu vực tư nhân, cũng như nâng cao nhận thức xã hội về các mối đe dọa mạng, chúng tôi có nền tảng vững chắc để đồng hành cùng quý vị trong giai đoạn tới.
UNODC cũng sẽ hỗ trợ các cuộc thảo luận trong hai năm tới nhằm xây dựng quy tắc thủ tục của Công ước và xem xét các nghị định thư bổ sung.
Con đường phía trước đã rõ ràng. Giờ là lúc chúng ta cùng nhau bước đi, với niềm tin và quyết tâm.

Thưa quý vị,

Tại hội nghị này, quý vị có thể đặt bút ký vào một tương lai an toàn hơn — cả trực tuyến lẫn ngoài đời thực — một tương lai nơi tội phạm mạng không còn nơi ẩn náu trong bóng tối kỹ thuật số hay lỗ hổng pháp lý.

Tôi hy vọng quý vị sẽ tham gia, ủng hộ và đầu tư vào Công ước Liên hợp quốc chống tội phạm mạng, để biến tương lai đó thành hiện thực.

Xin trân trọng cảm ơn.