Nhiều người có thói quen dùng súng massage để giảm mỏi cổ vai gáy sau khi làm việc hoặc tập thể thao. Tuy nhiên, các bác sĩ cảnh báo, việc lạm dụng súng massage hoặc dùng không đúng cách có thể phản tác dụng, gây tổn thương nghiêm trọng.
Bác sĩ chuyên khoa 1 Trịnh Hà Thành, phụ trách Khoa Vật lý trị liệu - phục hồi chức năng Bệnh viện Gia An 115 cho biết, súng massage hoạt động dựa trên liệu pháp gõ với tần số cao, có thể mang lại những lợi ích tức thì như giúp thư giãn cơ bề mặt và hỗ trợ tăng lưu thông máu tại chỗ. Thiết bị này có thể mang lại cảm giác thoải mái tạm thời, tuy nhiên nó chỉ là công cụ hỗ trợ phục hồi cơ và không có khả năng điều trị các bệnh lý về xương khớp, thần kinh hoặc thoát vị đĩa đệm.
Theo bác sĩ Trịnh Hà Thành, việc lạm dụng súng massage là nguyên nhân chính dẫn đến phản tác dụng và tổn thương, đặc biệt ở vùng nhạy cảm như cổ vai gáy. Đối với cơ, dùng quá lâu và quá mạnh có thể gây mệt mỏi cơ (muscle fatigue) thay vì thư giãn. Lực gõ liên tục có thể dẫn đến viêm mô mềm (Soft Tissue Inflammation) hoặc thậm chí làm rách sợi cơ nhỏ (micro-tears), khiến cơ bắp trở nên đau nhức, bầm tím và nhạy cảm hơn.
Đối với dây thần kinh, rung động cường độ cao và kéo dài có thể kích thích quá mức các dây thần kinh nông, làm tăng cảm giác tê bì, kim châm hoặc làm trầm trọng thêm các cơn đau do chèn ép rễ thần kinh có sẵn. Còn đối với mạch máu, lực tác động lặp lại và sâu có thể làm tổn thương thành mạch máu nhỏ (mao mạch) dẫn đến bầm tím. Nguy hiểm hơn, nó có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông hoặc gây tổn thương cấu trúc mạch máu nếu vùng tác động gần các mạch máu lớn.
Đáng lo ngại, vùng cổ được xác định là khu vực đặc biệt nguy hiểm khi sử dụng súng massage. Theo BSCKI Trịnh Hà Thành, cổ chứa nhiều mạch máu lớn như động mạch cảnh và động mạch đốt sống. Tác động trực tiếp bằng lực gõ mạnh có thể gây bóc tách động mạch, tình trạng thành mạch bị rách và dễ hình thành cục máu đông. Nếu cục máu đông di chuyển lên não, người bệnh có nguy cơ bị đột quỵ thiếu máu cục bộ, dẫn đến liệt, rối loạn ngôn ngữ hoặc tử vong. Các báo cáo lâm sàng đã ghi nhận nhiều trường hợp đột quỵ ở người trẻ tuổi có liên quan đến việc massage mạnh vùng cổ.
Bên cạnh đó, tác động mạnh lên khu vực phía trước cổ gần xoang động mạch cảnh có thể gây hạ huyết áp và nhịp tim đột ngột, dẫn đến ngất xỉu hoặc choáng váng. Ngoài ra, cột sống cổ có cấu trúc mỏng manh, dễ bị tổn thương hoặc nặng thêm nếu đã có thoái hóa hay thoát vị.
Bác sĩ khuyến cáo, một số nhóm đối tượng cần tuyệt đối tránh hoặc phải tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia vật lý trị liệu trước khi sử dụng súng massage gồm người có bệnh lý mạch máu như tiền sử cục máu đông, đang dùng thuốc chống đông hoặc có tình trạng hẹp mạch; người có vấn đề về cột sống và thần kinh như thoát vị đĩa đệm cổ, chèn ép rễ thần kinh, loãng xương nặng hoặc có thiết bị cấy ghép (ví dụ máy tạo nhịp tim).
Ngoài ra, người đang bị chấn thương cấp tính tại vùng cơ sưng, viêm, nhiễm trùng hoặc có vết thương hở; người mắc bệnh lý da liễu như phát ban, eczema, vảy nến nặng và phụ nữ mang thai cũng được khuyến cáo không sử dụng thiết bị này.
Để đảm bảo an toàn, người dùng chỉ nên áp dụng súng massage trên các nhóm các mô cơ dày ở vai (cơ thang) và vùng gáy phía sau. Tuyệt đối tránh tác động trực tiếp lên xương sống cổ, đốt sống, yết hầu, vùng trước cổ (nơi có mạch cảnh). Thời gian sử dụng mỗi nhóm cơ nên giới hạn từ 60 - 90 giây, tổng thời gian không vượt quá 5 - 10 phút. Người dùng cần bắt đầu ở mức cường độ thấp, di chuyển thiết bị liên tục, không giữ cố định tại một điểm. Nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như chóng mặt, buồn nôn, tê dại hoặc đau đầu dữ dội, cần ngừng ngay và đến cơ sở y tế để được kiểm tra.