Theo Euronews ngày 20/11, Chính quyền Ba Lan đang cảnh báo về làn sóng thông tin sai lệch sau vụ nổ đường sắt gần làng Mika, sự cố làm hư hại tuyến vận chuyển viện trợ vào Ukraine và được giới chức mô tả là hành động phá hoại có chủ đích.
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk trong cuộc họp báo tại Vácsava, ngày 16/2/2024. Ảnh tư liệu: PAP/TTXVN
Theo kết quả điều tra ban đầu, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk tuyên bố các bằng chứng đều cho thấy khả năng liên quan tới Nga. Ông cho biết hai công dân Ukraine làm việc cho Nga và được phía Ba Lan theo dõi từ trước đang bị nghi ngờ gây nổ đường ray.
Dữ liệu do Res Futura Data House phân tích hơn 14.000 bình luận trực tuyến liên quan đến vụ việc cho thấy 42% người đăng tải đổ lỗi cho người Ukraine, trong khi chỉ 24% cáo buộc phía Nga và 19% quy trách nhiệm cho các cơ quan nhà nước Ba Lan. Nhóm nghiên cứu cho biết phần lớn bình luận dựa trên các giả định từ những vụ hỏa hoạn, phá hoại hoặc sự hiện diện của người Ukraine gần cơ sở hạ tầng chiến lược, dẫn tới phỏng đoán rằng hành động nhằm mục đích khiêu khích hoặc lôi kéo Ba Lan vào xung đột.
Phát biểu trước Quốc hội, Thủ tướng Tusk cảnh báo về nguy cơ gia tăng các luận điệu chống Ukraine và hoạt động bóp méo thông tin. Ông cho rằng cảm xúc tiêu cực xuất hiện dễ dàng hơn trong bối cảnh người dân Ba Lan phải gánh vác chi phí xã hội do tiếp nhận lượng lớn người tị nạn và lao động nhập cư từ Ukraine. Theo ông, việc khơi dậy thái độ thù địch và “thêu dệt” câu chuyện UAV Ukraine tấn công Ba Lan hay người Ukraine phá hoại cơ sở hạ tầng mang lại lợi ích kép cho Nga. Mục tiêu của Moskva, theo ông Tusk, là chia rẽ phương Tây và khiến Ukraine mất đi sự hỗ trợ quan trọng.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Radosław Sikorski cũng kêu gọi đoàn kết với Ukraine và lưu ý rằng Nga hưởng lợi lớn khi gieo rắc thông tin sai lệch tại Ba Lan. Ông chỉ trích một bộ phận chính trị gia theo đường lối cứng rắn đã lặp lại những luận điểm phục vụ lợi ích của Nga, cho rằng những người đổ lỗi cho Ukraine về các hành động của Nga tại Ba Lan đang hành xử như những kẻ phá hoại chính trị. Ông nhấn mạnh Nga chi hàng tỉ USD nhằm kích động các làn sóng bài Ukraine, chống EU và chống người tị nạn.
Dù có những cảnh báo này, nội dung bài Ukraine tiếp tục xuất hiện trong phát biểu của nhiều nhân vật công chúng. Ông Grzegorz Braun, nghị sĩ châu Âu thuộc phe cực hữu Liên đoàn Vương miện Ba Lan, gọi vụ nổ là hành động khiêu khích Ba Lan nhằm leo thang căng thẳng. Phó chủ tịch đảng này, ông Roman Fritz, khẳng định “thủ phạm vẫn là người Ukraine”, trong khi cựu Thủ tướng Leszek Miller nêu giả thuyết rằng người Ukraine thường liên quan tới các vụ phá hoại đường sắt.
Ở một chiều hướng khác, lãnh đạo đảng cực hữu Confederation, ông Sławomir Mentzen, gắn các hoạt động tình báo Nga với dòng người Ukraine vào Ba Lan và cho rằng nước này cần siết chặt việc thẩm tra người nhập cảnh. Các phát biểu này làm gia tăng tranh cãi khi dư luận phải đối mặt với dòng thông tin trái chiều trên không gian mạng.
Bộ Số hóa Ba Lan tiếp tục cảnh báo người dân về thông tin sai lệch liên quan vụ nổ đường sắt, đồng thời khuyến nghị thận trọng trước các thông tin chưa kiểm chứng. Cơ quan này cho biết các hoạt động gây nhiễu thông tin từ cả không gian mạng Nga và Ba Lan đã xuất hiện ngay từ ngày xảy ra vụ việc, với mục tiêu chuyển hướng trách nhiệm phá hoại sang Ukraine và làm suy yếu niềm tin vào các cơ quan an ninh Ba Lan.
Phía Nga chưa đưa ra bình luận về các thông tin nêu trên, nhưng trong phát biểu hôm 18/1, theo RT, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng nói rằng “sẽ thật lạ nếu Liên bang Nga không phải là bên đầu tiên bị đổ lỗi”.
Người phát ngôn Điện Kremlin cho rằng Ba Lan, nơi “chủ nghĩa bài Nga đang nở rộ”, đang cố gắng vượt các nước Tây Âu về mức độ cáo buộc Moskva trong mọi sự kiện.