01:21 08/01/2016

Ba kịch bản về quan hệ Nga - Mỹ

Trung tâm vì Lợi ích Quốc gia (Center for National Interest) của Mỹ vừa công bố báo cáo “Mỹ và Nga sau cuộc khủng hoảng Ukraine: Ba kịch bản”, trong đó ba nhà phân tích Mỹ viết cho tạp chí The National Interest đã nhận định về mối quan hệ giữa Moskva và Washington.

Giám đốc điều hành của Trung tâm Paul Saunders nhấn mạnh đây không phải là “dự báo” mà là những giả định về sự phát triển quan hệ Mỹ - Nga trong 2 - 3 năm tới. Chuyên gia về Nga và Á - Âu Samuel Sherep giới thiệu kịch bản lạc quan nhất về “mối quan hệ chức năng”, nhưng đồng thời cũng thừa nhận rằng, kịch bản này là điều khó có thể thực hiện. Tuy nhiên, Nga và Mỹ sẽ có thể thiết lập liên hệ trong các lĩnh vực liên quan đến lợi ích chung. Theo ông Sherep, “kết quả là quan hệ Mỹ - Nga có thể giống với các mối quan hệ hiện nay giữa Mỹ và Trung Quốc, là hai đối thủ, nhưng đang hợp tác trong nhiều vấn đề”.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và người đồng cấp Mỹ John Kerry trong một cuộc hội đàm tại Moskva hồi tháng 12/2015.

Nhà phân tích trên nhận định rằng “các vấn đề nghiêm trọng trong lĩnh vực bảo đảm sự ổn định chiến lược giữa hai nước xuất hiện trước cuộc khủng hoảng Ukraine vẫn không biến mất”. Theo quan điểm của ông Sherep, sự cạnh tranh địa chính trị giữa Nga - Mỹ sẽ tiếp tục gia tăng, nhưng với nhịp độ chậm hơn so với thời gian khủng hoảng. Tại các hội nghị cấp cao của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, hai nước vẫn sẽ trình bày các quan điểm đối lập nhau về nhiều sáng kiến, nhưng, theo kịch bản của ông Sherep, những “tranh chấp khó chịu” sẽ không làm suy yếu “mối quan hệ chức năng”.

Tác giả của kịch bản thứ hai, được gọi là “Liên minh bị chia rẽ” là chuyên gia về an ninh quốc gia Nicolas Gvozdev. Theo kịch bản này, một số nước không còn quan tâm đến Ukraine sẽ tập trung vào những mối đe dọa tiềm tàng như khủng bố và dòng người tị nạn Syria. Chắc họ sẽ nhận thức được rằng, cần phải thiết lập sự hợp tác với Nga.

Ở châu Âu hầu như không có ai muốn để cuộc đối đầu với Nga kéo dài. Vì thế, rất nhiều chính phủ châu Âu sẽ đi đến kết luận rằng, lệnh ngừng bắn ở miền Đông Ukraine và “sự khởi đầu tiến trình chính trị” ở nước này tạo đủ điều kiện để dần dần khôi phục lại các mối liên hệ với Nga.

Ông Gvozdev viết: “Hơn nữa, điều đó sẽ diễn ra bất chấp sự bất mãn của Mỹ và một số nước châu Âu cho rằng Kiev sẽ không bao giờ kiểm soát Crimea và khu vực Donetsk và Lugansk. Đến giữa năm 2016, các chính phủ châu Âu sẽ sẵn sàng thừa nhận rằng, một nền hòa bình có điều kiện ở Ukraine là một thắng lợi và sẽ tiến lên phía trước”.

Nhà phân tích Nicolas nhận định: “Quá trình xói mòn sự thống nhất của châu Âu trong vấn đề thiết lập quan hệ với Nga sẽ làm gia tăng sự ủng hộ với Moskva. Việc thay đổi cán cân quyền lực ở châu Âu sẽ là một vấn đề lớn trong chính sách đối ngoại của Mỹ”.

Cuối cùng, chuyên gia về quan hệ của Mỹ với các nước thuộc Liên Xô cũ Matthew Rozanski đã giới thiệu một kịch bản khác được gọi là “cuộc đối đầu lâu dài”. Theo kịch bàn này, quan hệ Nga - Mỹ sẽ dựa trên “xung đột đóng băng” ở Ukraine. Theo kịch bản của ông Rozanski: “Ở đây nói về nước Ukraine bị kiệt sức và không có khả năng thực hiện những thay đổi. Nga sẽ tiếp tục xa cách phương Tây, đồng thời sẽ tiếp tục đầu tư vào sự phát triển của quân đội, còn các ứng cử viên Tổng thống Mỹ sẽ tiếp tục ‘dễ dàng ghi điểm trong cuộc tranh luận’ bằng cách chỉ trích mạnh nước Nga...”.

“Thật là mỉa mai, nhưng sự ổn định tương đối trong cuộc xung đột ở Donbass sẽ không dẫn đến việc bình thường hóa quan hệ giữa Đông và Tây; trái lại, nó sẽ chỉ làm gia tăng xu hướng căng thẳng địa chính trị trên tinh thần chiến tranh lạnh”. Ông Rozanski nhấn mạnh: “Thời đại của sự hợp tác giữa Mỹ - Nga về các vấn đề an ninh đã kết thúc vào năm 2015. Cả hai nước đều đóng vai trò quan trọng ở Trung Đông, Trung Á và các khu vực khác; nhưng, họ vẫn từ chối phối hợp hành động, hoặc ít nhất thảo luận về lợi ích chung. Điều này là đặc biệt nguy hiểm trong trường hợp Syria”.

TTK