Hội nghị không chính thức Tư lệnh lực lượng quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 13 (ACDFIM-13), với chủ đề “Tăng cường hợp tác quốc phòng vì một Cộng đồng ASEAN năng động”, vừa được tổ chức ngày 14/3 tại thủ đô Viêng Chăn (Lào) đã lần đầu tiên cùng thống nhất đưa vấn đề Biển Đông vào Tuyên bố chung của hội nghị. Điều này cho thấy sự nhất trí lớn của giới chức quân sự ASEAN trước những thách thức an ninh ngày một lớn trong khu vực.

Tại hội nghị, các Trưởng đoàn cho rằng sự phức tạp của các thách thức an ninh phi truyền thống như: thảm họa thiên tai, biến đổi khí hậu, tội phạm xuyên quốc gia, buôn bán người và ma túy, an ninh mạng, an ninh hàng hải, khủng bố… tiếp tục là những mối đe dọa đối với hòa bình, ổn định, an ninh và thịnh vượng của khu vực. Bên cạnh đó, căng thẳng tại Biển Đông cũng đang đặt ra những thách thức cho sự ổn định tại khu vực.

Đại diện lực lượng quốc phòng các nước ASEAN nhấn mạnh sự cần thiết duy trì một môi trường hòa bình tại Biển Đông, nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định, tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng tại khu vực. Vì vậy, cần thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn thành việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Phát biểu tại hội nghị, Đại tướng Đỗ Bá Tỵ, Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam, cho biết tình hình an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông đang bị thách thức bởi những hành động không tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, trực tiếp tác động tiêu cực đến cuộc sống mưu sinh của người dân và an ninh của khu vực. Đại tướng Đỗ Bá Tỵ cho rằng cần tăng cường các hoạt động xây dựng lòng tin của các lực lượng quân sự hoạt động trên biển, trên không tại khu vực Biển Đông, trên cơ sở chuẩn mực quốc tế và các cam kết khu vực, đặc biệt là UNCLOS 1982 và DOC.

Đồng tình với quan điểm này, Trưởng đoàn Philippines, Trung tướng Romeo Tanalgo cho rằng một bộ quy tắc ứng xử giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ giúp làm giảm rất nhiều nguy cơ xung đột vũ trang trên Biển Đông và đưa đến giải pháp giải quyết tranh chấp trên cơ sở những luật lệ, quy định được quốc tế công nhận. Trung tướng Romeo Tanalgo cũng cho rằng việc các quốc gia ASEAN có tiếng nói chung về vấn đề Biển Đông là hết sức cần thiết.

Kết thúc hội nghị, các Trưởng đoàn đã ký Tuyên bố chung của ACDFIM-13, trong đó đề cập nhiều vấn đề an ninh của khu vực, đặc biệt là việc cần thiết phải thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, sớm hoàn thành xây dựng COC để duy trì môi trường hòa bình ở Biển Đông. Điều này đã phản ánh rõ sự thống nhất lập trường của giới quân sự ASEAN trong các vấn đề an ninh của khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông.

Đánh giá về hội nghị này, Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng - Viện Trưởng Viện quan hệ Quốc tế về Quốc phòng - Bộ Quốc phòng Việt Nam - cho biết: “Hội nghị không chính thức Tư lệnh quốc phòng ASEAN lần thứ 13 đã trao đổi tình hình một cách rất thẳng thắn, đánh giá khách quan về tình hình an ninh khu vực, đặc biệt vấn đề nổi lên hiện nay đó là vấn đề khủng bố ở Đông Nam Á và vấn đề an ninh an toàn hàng hải ở Biển Đông…Đặc biệt Hội nghị lần này đã ra được một Tuyên bố chung, nhấn mạnh các bên phải cam kết thực hiện nghiêm DOC và hướng tới COC… Đây là nét mới nhất của Hội nghị Tư lệnh quốc phòng các nước ASEAN…”

Phạm Kiên (P/v TTXVN thường trú tại Lào)