Giáo sư thần kinh học Randy J. Nelson, Đại học West Virginia, vừa công bố những phát hiện mới về tác hại toàn diện của ánh sáng nhân tạo ban đêm đối với cơ thể con người.
Ánh sáng ban đêm âm thầm tàn phá não bộ, tâm trạng và trao đổi chất. Ảnh minh họa: Getty Images
Theo ông, ánh sáng vào thời điểm sai lệch với nhịp sinh học tự nhiên không chỉ làm rối loạn giấc ngủ, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ miễn dịch, kích hoạt viêm thần kinh, rối loạn chuyển hóa và rối loạn cảm xúc.
Trong cuộc phỏng vấn chuyên sâu với Genomic Press, Giáo sư Nelson chia sẻ: “Nhịp sinh học là một phần nền tảng của sinh học, nhưng đến nay vẫn rất ít được ứng dụng vào y học lâm sàng”.
Trải qua nhiều năm nghiên cứu, phòng thí nghiệm của ông Nelson đã xác định được các cơ chế sinh học mà qua đó ánh sáng ban đêm tác động đến sức khỏe. Một trong những phát hiện đáng chú ý là ánh sáng có thể làm suy yếu phản ứng miễn dịch hoặc kích hoạt viêm mãn tính, đồng thời liên quan đến các rối loạn chuyển hóa, góp phần vào đại dịch béo phì. Nghiên cứu cũng cho thấy ánh sáng ban đêm làm rối loạn điều tiết cảm xúc, có thể dẫn đến trầm cảm và lo âu.
Ngoài cường độ và thời gian tiếp xúc, bước sóng ánh sáng cũng đóng vai trò quan trọng: ánh sáng xanh bước sóng ngắn gây rối loạn nhịp sinh học mạnh nhất. Đặc biệt, thời điểm tiếp xúc ánh sáng là yếu tố then chốt: cùng một mức độ chiếu sáng nhưng nếu diễn ra vào ban đêm sẽ gây tác động sinh học khác hẳn so với ban ngày.
Nhóm của ông Nelson hiện tiến hành các thử nghiệm lâm sàng nhằm kiểm chứng giải pháp giảm thiểu tác hại của ánh sáng ban đêm. Hai thử nghiệm tại khoa hồi sức tích cực đánh giá hiệu quả của việc giảm ánh sáng nhân tạo với bệnh nhân đột quỵ và phẫu thuật tim. Một thử nghiệm khác nghiên cứu việc sử dụng thiết bị chiếu sáng phổ xanh cường độ cao cho điều dưỡng ca đêm nhằm thiết lập lại nhịp sinh học, cải thiện giấc ngủ, hiệu suất làm việc và tâm trạng.
Giáo sư Nelson nhấn mạnh, thời điểm tiến hành các thí nghiệm sinh học cần được coi là một biến số quan trọng, vì kết quả có thể thay đổi đáng kể tùy vào thời gian trong ngày.
Ông khuyến nghị áp dụng các biện pháp “vệ sinh nhịp sinh học” đơn giản như giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử buổi tối, tiếp xúc ánh sáng ấm sau hoàng hôn và duy trì giờ ngủ cố định, nhằm giảm thiểu nguy cơ rối loạn sức khỏe do ánh sáng nhân tạo.