Kỳ 1: Hành trình nửa thế kỷ

Nước Đức trên thực tế đã khiến người Thụy Sĩ phải ngả mũ chào trong lĩnh vực chế tạo đồng hồ. Đáng ra gia đình nhà Lange đã có thể khiến nước Đức, chứ không phải Thụy Sĩ, rạng danh toàn thế giới với những chiếc đồng hồ đeo tay chế tác thủ công từng vượt qua những cuộc thử nghiệm ngặt nghèo nhất trong lịch sử.

Ông Walter Lange bên bức tượng vinh danh cố nội Ferdinand Adolph Lange, người sáng lập hãng Lange & Sohne tại Glashutte (Đức).

Sẽ chẳng ai có thể trách cứ Walter Lange về nỗi u uất sau tất cả những gì ông phải trải qua. Bánh xe thời gian quay ngược trở về ngày 8/5/1945, cái ngày cuối cùng của Chiến tranh Thế giới thứ II, khi các máy bay cường kích của Hồng quân Liên Xô dồn dập ném bom xuống thành phố Glashutte, nơi cách Béclin khoảng 250 km về phía nam. Các binh đoàn Xô viết đang ra những đòn quyết định để tiêu diệt một sư đoàn xe tăng của phát xít Đức. Những trận mưa bom đó đã đánh sập toàn bộ trung tâm công nghiệp của thành phố, trong đó có xưởng sản xuất đồng hồ chính của gia đình ông. Thương hiệu “A.Lange & Sohne” gia truyền ngày đó là chuyên gia số một trong bí quyết sản xuất máy đếm nhịp dùng trong hàng hải và đồng hồ quả quýt thời thượng, bí quyết con lắc tự lên dây độc quyền của thành phố Glashutte có độ chính xác gần như hoàn hảo.

Tháng 3/1946, dù gia đình Lange chưa bao giờ dính dáng tới đảng Quốc xã, và cũng chẳng làm gì ngoài những chiếc đồng hồ tinh xảo trong thời gian chiến tranh, cả nhà máy và toàn bộ các tài sản của nhà Lange vẫn bị tịch thu theo Sắc lệnh số 124 về thủ tiêu tàn tích của chủ nghĩa phát xít. May mắn là quyết định này đối với gia đình Lange bị thu hồi trong vòng một tháng. Nhưng điều khủng khiếp nhất vẫn chưa tới. Hai năm sau, chính quyền mới của vùng này lại tịch thu nhà máy và toàn bộ tài sản của họ. Điều đó có nghĩa là toàn bộ cơ nghiệp mà nhà Lange gây dựng từ năm 1845 giờ đây đã mất trắng.

Chiếc Tourbograph trong bộ "Pour le Merite" phiên bản giới hạn của Lange & Sohne, lại được bán với giá 450.000 USD.

Thời điểm đó, Walter Lange đang làm việc tại một cửa hàng sửa chữa đồng hồ của công ty. Nhưng khi cơ chế sản xuất mới được áp dụng, ông từ chối phục tùng và bị buộc đi cải tạo lao động tại một mỏ khai thác urani. Lange tìm mọi cách trốn trại và cuối cùng chạy sang Pforzehim (CHLB Đức), một trung tâm chế tạo đồng hồ khác của nước Đức, nơi ông nhận công việc đi giao hàng và những tưởng chẳng bao giờ được nhìn thấy thành phố quê hương mình nữa.

Thật kỳ lạ, sau tất cả những biến cố ấy, thực tế là gia đình Lange lại rất biết ơn chính quyền CHDC Đức vì chính quyền đã làm một công việc đáng khâm phục nhưng không được ghi lại trong sử sách: Không phá hỏng thương hiệu “A.Lange & Sohne”. Sau khi chính quyền CHDC Đức tiếp quản nhà máy, công ty này được hợp nhất với một loạt cơ sở khác để hình thành Glashutte Uhrenbetriebe (GUB), nhà máy bắt đầu sản xuất các sản phẩm bình dân trong cuộc cách mạng đồng hồ quartz (chạy rất chính xác, bằng các xung động điện của tinh thể thạch anh) vào thập kỷ 1970 và 1980, ông lão Lange 83 tuổi nhớ lại. “Lúc đó, thương hiệu cũ của gia đình tôi không còn được sử dụng nữa, nhưng may thay, nó cũng chẳng bị lạm dụng. Vì thế cho tới giờ, tôi vẫn còn rất biết ơn GUB”.

Nhưng sự hồi sinh của “A.Lange & Sohne” (www.alange-soehne.com) còn khó tin hơn nhiều. Khi Bức tường Béclin sụp đổ năm 1989, Lange được hỗ trợ tài chính đã trở về thành phố Glashutte, thành lập một nhóm các chuyên gia chế tác đồng hồ sừng sỏ (những người vẫn còn nắm được những bí quyết vận hành và các chi tiết máy tinh xảo của Lange). Và đúng 145 năm kể từ ngày cụ cố của ông là Ferdinand Adolph Lange sáng lập ra thương hiệu này, A.Lange & Sohne đã được phục hồi. Sau đó, Walter Lange mua lại chính tòa nhà nơi ông cố từng đặt trụ sở khởi thủy của hãng.

Ngày nay, A.Lange & Sohne - không còn thuộc sở hữu gia đình nhưng là một phần của Tập đoàn Richemont - là một trong số rất ít hãng sản xuất đồng hồ đeo tay trên thế giới; như Jaeger-LeCoultre, Blancpain, Vacheron Constantin, và Breguet; chế tạo phần lớn những bộ phận của chính hãng. Một số bộ phận của đồng hồ Lange được làm từ loại bạc Đức chính gốc: Chất liệu làm hài lòng bất cứ khách hàng nào, đồng thời là một công nghệ cực kỳ khó nắm bắt. Vẻ ngoài của những chiếc đồng hồ A.Lange & Sohne là sự kết hợp giữa tính chính xác của người Đức và những chi tiết đầy tính nghệ thuật, như ô báo ngày tháng cực lớn và những mặt đồng hồ nhỏ lệch tâm. Loại đồng hồ 24 chức năng do Lange tự thiết kế được bọc trong vỏ kim loại quý, vàng hoặc platinum, tạo cảm giác dễ chịu khi đeo trên tay với vẻ tao nhã đến ngạc nhiên. Những chiếc kim đồng hồ mỏng manh tinh tế đã xua tan cảm nhận về mặt kính khá to của Lange, đôi khi kim giờ, kim phút được làm bằng kim loại màu xanh rất bắt mắt. Và cuối cùng, tất cả được hoàn thiện bằng những chữ số đếm block phút đã trở thành thương hiệu độc đáo của hãng.

Một chiếc Lange trong bộ sưu tập loại "bình dân" có giá từ 11.300 - 140.000 USD. Tuy nhiên, chiếc Tourbograph trong bộ "Pour le Merite" phiên bản giới hạn, có giá tới 450.000 USD. Năm nào công ty cũng giới thiệu một loạt các mẫu đồng hồ; 2 năm cho ra một kiểu tính năng mới; và ba năm sẽ có một mẫu cực kỳ tinh tế và phức tạp.

"Sự lôi cuốn đến từng chi tiết trên những chiếc đồng hồ Lange, đó là tài nghệ tinh tế của người thợ được thể hiện trong mỗi hoạt động của chiếc đồng hồ. Và cuối cùng, tất cả các chi tiết ấy nằm trong một tổng thể hoàn hảo", Mario Halfacre - đại diện của công ty Traditional Jewelers ở California, một trong 18 đại lý của Lange ở Mỹ - nhận xét.

Trà My (theo GQ)

Đón đọc kỳ cuối: Tuổi thọ phi thường