Mỹ và Trung Quốc đang “ăn miếng trả miếng” mạnh mẽ trong cuộc chiến tranh thương mại mới bùng phát. Khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới gây chiến, nhiều quốc gia khác hoặc là rơi vào cảnh “ruồi muỗi chết”, hoặc là “đắc lợi”.
Trung Quốc ngày 5/4 đã thông báo áp thuế với các sản phẩm Mỹ trị giá 50 tỷ USD, trong đó có đậu tương và ô tô. Biện pháp này nhằm đáp trả việc Mỹ quyết định áp thuế tương tự với hàng hóa Trung Quốc sau khi điều tra cho thấy Trung Quốc ăn cắp sở hữu trí tuệ.
Các biện pháp “ăn miếng trả miếng” khiến thế giới lo ngại về một cuộc chiến tranh thương mại toàn diện gây hậu quả toàn cầu.
Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc) dẫn lời các nhà phân tích nhận định: Không ai thắng trong chiến tranh thương mại. Tuy vậy, mức độ ảnh hưởng tới các nền kinh tế cũng như các ngành nghề sẽ khác nhau, thậm chí một số trường hợp còn hưởng lợi từ cuộc chiến này.
Bên nào sẽ chịu trận?Các nhà phân tích cho rằng các nền kinh tế xuất khẩu châu Á tham gia vào khâu thương mại trung gian giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ chịu trận trong cuộc chiến thương mại này.
Các công ty Trung Quốc lục địa hiện nhập khẩu 200 tỷ USD vi mạch mỗi năm. Ảnh: SCMP |
Hàn Quốc, Việt Nam, Malaysia và Đài Loan (Trung Quốc) đều xuất khẩu hàng hóa như phụ tùng máy móc, bộ phận thiết bị viễn thông được sử dụng trong quá trình sản xuất những mặt hàng mà Trung Quốc sau đó sẽ bán sang Mỹ. Theo ông Steven Schawartz, Giám đốc cấp cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia khu vực châu Á của Fitch Ratings, cho rằng các nền kinh tế kể trên sẽ dễ bị tổn thương.
Ông Tommy Wu, nhà kinh tế cấp cao thuộc hãng phân tích kinh tế Oxford Economics, cho rằng Nhật Bản cũng sẽ gặp rủi ro vì là một trong những nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới. Nhật Bản xuất khẩu số hàng hóa trị giá gần 700 tỷ USD năm 2017 và Trung Quốc cùng Mỹ là hai đối tác thương mại hàng đầu của Nhật Bản.
Các sản phẩm xuất khẩu chính của Nhật Bản gồm ô tô, máy tính, thiết bị điện, sắt và thép. Tất cả đều đang nằm trong nhóm các mặt hàng mục tiêu mà Mỹ và Trung Quốc đang căng thẳng với nhau.
Ngoài ra, các nhà sản xuất vi mạch ở Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan cũng có thể thiệt hại nếu chiến tranh thương mại khiến Trung Quốc thay đổi các nhà cung cấp chất bán dẫn.
Các công ty Trung Quốc hiện nhập khẩu 200 tỷ USD vi mạch mỗi năm, phần lớn trong số đó là nhập từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan.
Một nền kinh tế khác cũng gặp rủi ro, đó là Đặc khu hành chính Hong Kong của Trung Quốc, vốn là cửa ngõ của dòng thương mại chảy giữa Trung Quốc đại lục và Mỹ.
Ông Paul Chan Mo-po, lãnh đạo tài chính của Hong Kong, đã cảnh báo rằng tranh cãi thương mại gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay có thể ảnh hưởng tới một số ngành nghề ở Hong Kong, đó là thương mại và logistics. Ngành này đóng góp khoảng 22% vào GDP và tạo công ăn việc làm cho 730.000 người.
Những người hưởng lợi
Các nhà xuất khẩu đậu tương là những người hưởng lợi từ cuộc chiến giữa Mỹ và Trung Quốc. Mức thuế mới 25% mà Trung Quốc áp đặt lên đậu tương Mỹ sẽ là tin vui đối với các nhà xuất khẩu đậu tương như Brazil và Argentina. Đậu tương là mặt hàng xuất khẩu giá trị nhất mà Mỹ xuất sang Trung Quốc, trị giá 14 tỷ USD mỗi năm.
Trung Quốc là nước mua đậu tương lớn nhất thế giới, nhập khẩu tới 60% lượng đậu tương thương mại. Đa số đậu tương nhập về là để chăn nuôi gia súc.
Thu hoạch đậu tương ở Illinois, Mỹ. Đậu tương là mặt hàng bị Trung Quốc áp thuế nhập khẩu cao. Ảnh: Bloomberg |
Theo ông Allan von Mehren, chuyên gia về kinh tế Trung Quốc tại công ty Danske Bank Markets ở Đan Mạch, khi giá đậu tương của Mỹ sẽ đắt hơn do bị áp thuế nhập khẩu cao hơn, Trung Quốc có thể chuyển sang các thị trường khác như Nam Mỹ. Ông Mehren khẳng định: “Nông nghiệp, đó là một lĩnh vực mà hiển nhiên Trung Quốc sẽ sử dụng để phản đòn Mỹ”.
Ngoài Nam Mỹ, Nga cũng có thể tham gia vào thị trường này để bù đắp thiếu hụt nguồn cung đậu tương.
Giống như các nước xuất khẩu đậu tương, các nước xuất khẩu máy bay và thịt lợn có thể coi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung là tin vui, như Đức, Tây Ban Nha và Đan Mạch.
Doanh số bán thịt Mỹ giảm có thể là điều tốt cho các nhà sản xuất thịt lợn Nga.
Các công ty có thể hưởng lợi nếu Trung Quốc quyết định mua máy bay Airbus sản xuất ở châu Âu thay vì mua máy bay Boeing sản xuất ở Mỹ.
Mức thuế mà Mỹ áp với nhôm và thép Trung Quốc có thể làm lợi cho những nước nhập khẩu kim loại như Philippines khi Trung Quốc tìm cách chuyển hướng thép và nhôm sang các thị trường khác.