Cơn sốt AI đẩy giá chip lưu trữ “kém nổi” tăng vọt

Làn sóng đầu tư ồ ạt vào trí tuệ nhân tạo AI đang khiến thị trường bán dẫn toàn cầu đảo lộn. Khi các hãng tập trung sản xuất chip AI cao cấp, nguồn cung chip lưu trữ (memory chip) dùng cho điện thoại, máy tính và máy chủ trở nên khan hiếm, đẩy giá tăng mạnh và kích hoạt làn sóng tích trữ trên toàn cầu.

Theo hãng tin Reuters, hiệu ứng lan tỏa bất ngờ từ “cơn bão AI” đang mang lại cú hích đáng kể cho các hãng sản xuất chip lưu trữ như Samsung Electronics, vốn đang bị tụt lại phía sau trong cuộc đua phát triển chip AI tiên tiến. Giá cổ phiếu của các doanh nghiệp này vì thế cũng tăng mạnh.

Nguồn cung chip lưu trữ hiện eo hẹp đến mức nhiều chuyên gia nhận định ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang tiến vào một chu kỳ siêu tăng trưởng mới, khi các nhà sản xuất thiết bị ráo riết tích trữ linh kiện.

“Chỉ trong vòng một đến hai tháng gần đây, nhu cầu tăng vọt ngoài dự kiến. Nhiều khách hàng đang tranh nhau đặt hàng, thậm chí đặt gấp đôi hoặc gấp ba để phòng thiếu hụt”, ông Tobey Gonnerman, Chủ tịch nhà phân phối bán dẫn Fusion Worldwide cho biết.

Thị trường chip lưu trữ thiếu hụt

Sau khi ChatGPT ra mắt cuối năm 2022, làn sóng đầu tư vào trung tâm dữ liệu AI bùng nổ, buộc các hãng sản xuất chip lưu trữ chuyển phần lớn năng lực sản xuất sang dòng chip HBM (băng thông cao) - thành phần thiết yếu trong các bộ xử lý AI mạnh mẽ của Nvidia.

Cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất chip Trung Quốc như CXMT cũng khiến các tập đoàn Hàn Quốc như Samsung và SK Hynix - hiện chiếm khoảng 70% thị phần chip DRAM toàn cầu - tăng tốc phát triển các dòng sản phẩm cao cấp hơn.

Theo TechInsights, các ông lớn công nghệ như Alphabet, Amazon, Meta, Microsoft và CoreWeave dự kiến chi tới 400 tỷ USD cho hạ tầng AI trong năm nay, một con số khổng lồ thúc đẩy nhu cầu chip lưu trữ ở mọi phân khúc.

Cùng lúc đó, chu kỳ thay thế thiết bị tại các trung tâm dữ liệu truyền thống và đà phục hồi của thị trường PC, điện thoại thông minh cũng khiến nguồn cung chip DRAM thông thường bị hạn chế.

“Giá bán trung bình của chip lưu trữ DDR5 dùng cho máy chủ đã tăng chóng mặt, mang lại lợi nhuận lớn cho Micron, SK Hynix và Samsung”, ông Gonnerman nhận định.

Theo số liệu từ TechInsights, giá chip DRAM trên thị trường giao ngay tháng 9 vừa qua đã tăng gần gấp ba so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi tồn kho trung bình giảm còn 8 tuần, thấp hơn đáng kể so với mức 31 tuần đầu năm 2023.

Trưởng phòng nghiên cứu Jeff Kim của KB Securities dự báo, nếu xu hướng giá này tiếp diễn, chip lưu trữ phổ thông có thể vượt chip HBM về lợi nhuận trong năm 2026. Trong quý III, biên lợi nhuận của Samsung đạt 40% đối với DRAM thông thường và 60% với HBM.

Nguy cơ chi phí tăng sẽ chuyển sang người tiêu dùng

Giá chip lưu trữ leo thang đang tạo thêm áp lực chi phí cho các nhà sản xuất điện tử và máy chủ, vốn đã chịu ảnh hưởng từ thuế quan của Mỹ và rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm.

“Tình trạng khan hiếm chip lưu trữ DRAM nghiêm trọng khiến chúng tôi bắt đầu lo ngại”, ông Miller Chang, Chủ tịch mảng máy tính công nghiệp của Advantech (Đài Loan) chia sẻ.

Một số doanh nghiệp buộc phải tăng giá bán lẻ. Hãng máy tính Raspberry Pi của Anh mới đây thông báo tăng giá do chi phí chip lưu trữ đã tăng tới 120% so với năm ngoái.

“Chúng tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chuyển phần chi phí này sang người tiêu dùng”, CEO Eben Upton nói.

“Chu kỳ siêu tăng trưởng” liệu có bền vững?

Giá cổ phiếu các hãng sản xuất chip lưu trữ đã tăng mạnh trong năm nay: Samsung tăng hơn 80%, SK Hynix tăng 170%, còn Micron tăng 140%. Tại Đài Loan, cổ phiếu các công ty sản xuất mô-đun (module) lưu trữ cũng tăng vọt do thiếu hụt dòng DDR4.

Tuy nhiên, giới đầu tư vẫn tỏ ra thận trọng. “Khái niệm ‘siêu chu kỳ’ bị thổi phồng quá mức. Đây chỉ là giai đoạn thiếu hụt điển hình của ngành, thường kéo dài một đến hai năm”, ông Dan Hutcheson, Phó chủ tịch TechInsights, nhận định. Ông cũng đồng thời dự báo ngành bán dẫn có thể bước vào chu kỳ suy giảm mới vào năm 2027.

Dù vậy, Samsung được đánh giá có vị thế tốt để hưởng lợi trong giai đoạn hiện tại nhờ danh mục chip lưu trữ phong phú. Song, công ty vẫn cần thời gian để thu hẹp khoảng cách với SK Hynix trong mảng chip HBM và với TSMC trong lĩnh vực gia công bán dẫn.

“Từ bi quan cực độ, nhà đầu tư nay lại trở nên lạc quan thái quá với Samsung. Cần thời gian để xem điều đó có bền vững hay không”, ông Albert Yong, Giám đốc quỹ Petra Capital Management tại Seoul, nhận xét.