Mong muốn giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, hơn 20 năm qua, ông Bàn Kim Sơn, dân tộc Dao, năm nay 79 tuổi, ở thôn Nà Cọn, xã Sơn Phú, huyện Na Hang (Tuyên Quang) vẫn miệt mài nghiên cứu, sưu tầm nghi lễ cấp sắc, lễ cầu mùa, lễ cúng tổ tiên của dân tộc Dao đỏ... để bảo tồn và truyền lại cho thế hệ trẻ.


Với dáng người nhỏ nhắn, nhưng ông đi khắp các vùng đồng bào dân tộc Dao trong xã, ngoài huyện để làm lễ cấp sắc và cúng thổ công, thổ địa, cúng giải hạn... cho mọi gia đình có nhu cầu.

Ông Sơn cho biết: “Lễ cấp sắc là một trong những nét văn hóa truyền thống đặc sắc nhất của người Dao. Theo quan niệm của người Dao, lễ cấp sắc là một thủ tục không thể thiếu của người đàn ông người Dao. Người được cấp sắc mới được coi là người đàn ông đã trưởng thành và có đủ thẩm quyền tham gia các công việc của cộng đồng: Thầy cúng, ông mối làng...

Không chỉ am hiểu về lễ cấp sắc, ông Sơn còn biết hát các bài hát Páo dung, sử dụng thành thạo các đạo cụ, nhạc cụ truyền thống của dân tộc Dao như: Đánh trống cổ hình con ba ba đánh chuông, thanh la, chũm chọe múa gậy múa đèn.

Để bảo tồn và lưu truyền văn hóa cho thế hệ trẻ, ông Sơn đã thành lập Đội văn nghệ của người Dao Phe Chang, với gần 20 thành viên. Sau giờ lao động sản xuất, ông lại miệt mài dạy thanh niên nam nữ trong bản tập văn nghệ. Các bài hát “mùa màng”, “lễ tơ hồng”, “lễ cưới hồn lúa”, “lễ đầy tháng”, hát “Dung óm” đều do ông sưu tầm, sáng tác từ vốn văn hóa truyền thống của dân tộc Dao. Từ khi thành lập, Đội văn nghệ của người Dao Phe Chang tham gia đều đặn các cuộc liên hoan văn hóa, văn nghệ huyện, tỉnh và các tỉnh khu vực vùng Đông Bắc đều đoạt giải cao.

Ông Lộc Minh Tân, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Na Hang cho biết: Việc nghệ nhân Bàn Kim Sơn miệt mài sưu tầm, lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Dao và truyền lại cho thế hệ mai sau “hồn cốt” của dân tộc mình là việc làm rất đáng trân trọng.


Bài và ảnh: Vũ Quang Đán