Trong dòng chảy ấy, một công trình mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc đã trở thành nơi lưu giữ ký ức và giáo dục truyền thống cho thế hệ mai sau: Bảo tàng Liên minh chiến đấu Lào – Việt Nam tại bản Đông, huyện Sepon, tỉnh Savannakhet. Bảo tàng chính thức mở cửa đón khách vào ngày 12/12/2012, với diện tích hơn 3 ha, đây là một không gian văn hóa – lịch sử sinh động, nơi trưng bày hàng trăm hiện vật, tranh ảnh về Chiến dịch Đường 9 Nam Lào, về hình ảnh quân liên minh vận tải lương thực, vũ khí, cũng như tình cảm gắn bó keo sơn của nhân dân và lực lượng vũ trang hai nước Việt Nam - Lào.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Lào, Thượng tá Houmphanh Chansanga, Giám đốc Bảo tàng Liên minh chiến đấu Lào - Việt Nam cho biết nhiệm vụ chính của bảo tàng là thực hiện theo nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao phó, đồng thời giữ gìn và phát huy để diện mạo của bảo tàng ngày một hấp dẫn hơn. Hệ thống trưng bày tại đây gồm cả trong nhà và ngoài trời, được thiết kế nhằm tạo nên một chỉnh thể hoàn chỉnh, vừa phong phú về hiện vật, vừa gợi mở không gian cho người xem, trong đó khu trưng bày trong nhà được chia thành 6 chủ đề, từ cuộc nổi dậy của nhân dân Lào, kế hoạch tác chiến và tổ chức lực lượng kháng chiến, cho đến kết quả thắng lợi của quân đội nhân dân Lào và Việt Nam, cùng tình đoàn kết hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa hai dân tộc. Khu vực ngoài trời lại tái hiện chân thực khí thế của những năm tháng kháng chiến, với nhiều hiện vật có giá trị.

Không chỉ dừng lại ở việc trưng bày hiện vật, Bảo tàng còn mang trong mình sứ mệnh cao cả là giáo dục truyền thống. Thượng tá Houmphanh cho hay ngoài việc đón tiếp các đoàn trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu, hằng tháng, hằng năm, đơn vị đều tổ chức các buổi tuyên truyền, đưa học sinh, thanh niên đến học tập, trải nghiệm. Ông Houmphanh nhấn mạnh: “Như các thế hệ lãnh đạo hai nước chúng ta đã từng nói, nếu không có ngày đó thì sẽ không có ngày nay”, chính vì vậy, Bảo tàng thường xuyên đón các em học sinh, thanh niên đến tham quan để bày tỏ lòng biết ơn đối với những người đã anh dũng hy sinh trên các chiến trường năm xưa, đồng thời bồi đắp ý thức trách nhiệm trong việc gìn giữ và phát huy truyền thống. Ông Houmphanh nêu rõ Bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ hiện vật, mà còn là nhịp cầu nối giữa lịch sử và hiện tại, hun đúc tinh thần yêu nước và khơi dậy niềm tự hào dân tộc.

Để làm phong phú thêm nguồn tư liệu, Bảo tàng cũng phối hợp chặt chẽ với người dân địa phương nhằm sưu tầm, bổ sung hiện vật. Theo Thượng tá Houmphanh, Bảo tàng còn xuống tận cơ sở để nắm bắt, thu về những vật còn sót lại sau chiến tranh để đem về trưng bày sao cho ngày càng nhiều hơn. Bên cạnh đó, Bảo tàng cũng kêu gọi các địa phương đến tham quan, học tập và chia sẻ thêm thông tin lịch sử, nhất là về chiến dịch Lam Sơn 719 diễn ra tại khu vực này.

Ý nghĩa của Bảo tàng còn được thể hiện rõ qua những chuyến tham quan ngoại khóa của các trường học. Cô Khomchay Sithisone, Phó Hiệu trưởng Trường Dongsavanh, huyện Sepon, tỉnh Savannakhet, cho rằng đây là cơ hội quý giá để học sinh tìm hiểu lịch sử một cách trực quan, sinh động.

Niềm vui và niềm tự hào hiện rõ trên gương mặt các em học sinh khi được đến tham quan, tìm hiểu về mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào. Ai nấy đều cảm thấy hứng khởi khi được trực tiếp học về lịch sử, để hiểu sâu hơn tình đoàn kết gắn bó của hai dân tộc. Những cảm xúc hồn nhiên, mộc mạc ấy chính là minh chứng cho sự lan tỏa bền bỉ của bảo tàng trong việc giáo dục truyền thống và bồi dưỡng ý thức trách nhiệm cho thế hệ trẻ.

Còn cô Phonmouny Phachansisoula, giáo viên Trường Dongsavanh, huyện Sepon, tỉnh Savannakhet nhấn mạnh mục đích lớn nhất là giúp học sinh hiểu và ghi nhớ công ơn xương máu của các thế hệ ông cha Lào – Việt Nam đã chiến đấu, từ đó thấm thía rằng hai nước có mối quan hệ chặt chẽ, không thể tách rời. Chính từ sự kết nối này, tinh thần đoàn kết hữu nghị vĩ đại Lào - Việt Nam tiếp tục được bồi đắp, trở thành nền tảng vững chắc để các em xây dựng mối quan hệ bền chặt trong tương lai.

Trải qua hơn 6 thập kỷ, tình hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào đã trở thành tài sản vô giá của hai dân tộc. Bảo tàng Liên minh chiến đấu Lào - Việt Nam tại bản Đông, huyện Sepon, tỉnh Savannakhet là một trong những bảo tàng tại Lào đã và đang góp phần khẳng định giá trị trường tồn của mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào.