Ông Trần Minh Công, Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh chia sẻ, đây là bộ sưu tập có giá trị đặc biệt, được lưu giữ nhiều thập niên tại Pháp trước khi trở lại Việt Nam. Trưng bày tái hiện hành trình xuyên thời gian của mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX, nơi ký ức thị giác, tư liệu văn hóa và những tầng sâu tinh thần Việt được gặp gỡ trong cùng một không gian.

Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Bộ sưu tập cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của mỹ thuật Việt Nam qua nhiều giai đoạn, là nguồn tài liệu quý giá đối với giới chuyên môn và công chúng yêu nghệ thuật. TP Hồ Chí Minh luôn đặt việc gìn giữ và phát huy di sản văn hóa lên hàng đầu và sẽ cùng bảo tàng tiếp tục nỗ lực trong công tác bảo quản hiện vật và xây dựng các chương trình nghiên cứu chuyên sâu để khai thác tối đa giá trị của bộ sưu tập”.

Bà Thụy Khuê xúc động chia sẻ về hành trình hơn ba thập niên gắn bó với nghệ thuật Việt ở nước ngoài: “Chúng tôi đã nghĩ đến việc hiến tặng các tác phẩm nghệ thuật từ năm 1988. Đó là một lời tâm nguyện kéo dài đến hôm nay. Trải qua nhiều khó khăn, bộ sưu tập cuối cùng cũng có mặt tại đây, với sự đồng hành và trân trọng của các cơ quan quản lý và bảo tàng”.

Bà Thụy Khuê kể lại, hành trình sưu tầm nhiều khi rất tình cờ, nhưng cũng không kém phần gian nan. Có những bức tranh được mua lại khi các cửa hàng người Pháp thanh lý nhưng cũng có những tác phẩm, như tranh của Bùi Xuân Phái không hề đơn giản để sở hữu vì thị trường xuất hiện quá nhiều tranh giả.

Hai tác phẩm mà bà trân quý nhất gồm tranh lụa của họa sĩ Vũ Cao Đàm, nhìn kỹ mới thấy được chiều sâu tinh tế của nghệ thuật phục hưng trong lụa Việt và bức Thiên Thai của họa sĩ Phạm Tăng,  bà gọi là “duyên gặp gỡ văn nghệ”.

Điều khiến bà Thuỵ Khuê xúc động nhất không chỉ là nghệ thuật mà là chuỗi dài của niềm tin: "Từ khi mang bức tranh đầu tiên về năm 2018, đến nay niềm tin ấy vẫn sắt son và chúng tôi giao phó lại những tác phẩm quý giá nhất với niềm tin rằng dân tộc mình sẽ tiếp tục lưu giữ và bảo tồn”.

Triển lãm cũng giới thiệu những đại diện xuất sắc của mỹ thuật Việt Nam thời kỳ Đông Dương và hậu Đông Dương. Các tác phẩm tiêu biểu gồm: Hải quỳ (Lê Phổ), Rạng đông xanh, Phụ nữ Bắc vấn tóc trần (Vũ Cao Đàm), Cô Tấm (Thái Tuấn), Biển, Tuồng đời (Bùi Xuân Phái), Xóm chài (Tạ Tỵ), Chùa Thầy (Trần Phúc Duyên), Thiên Thai (Phạm Tăng), Người mẹ Ê Đê, Thiếu nữ Ê Đê (Phạm Đình Tín). Từ lụa, sơn dầu đến sơn mài, mỗi tác phẩm đều phản chiếu vẻ đẹp dung dị của đời sống, chiều sâu văn hóa Việt và cảm xúc nhân văn tinh tế.

Ở mảng mỹ thuật Gia Định - Sài Gòn, nơi dung dưỡng tư duy nghệ thuật tự do và giao thoa quốc tế, trưng bày giới thiệu những tác phẩm của Đỗ Quang Em, Nguyễn Trung, Trịnh Cung, Đinh Cường, Bửu Chỉ, Võ Đình… mang đậm tinh thần sáng tạo của miền Nam nửa sau thế kỷ XX.

Điểm nhấn nổi bật là nhóm tác phẩm “Phong cảnh bất khuất” của họa sĩ Lê Bá Đảng, gồm: Lửa một góc trời, Phòng vắng đêm mưa, Nô lệ quật khởi, Đêm hỏa châu, Tết đen. Với biểu tượng mạnh mẽ và ngôn ngữ thị giác giàu xúc cảm, các tác phẩm chuyển hóa phong cảnh thành biểu tượng của kháng nghị, kiên cường và khát vọng tự do.

Theo Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh, chuyên đề “Trở về” không chỉ là sự hồi hương của những tác phẩm quý hiếm mà còn là dịp để công chúng có cái nhìn toàn diện về dòng chảy mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX, một thời kỳ giàu biến động nhưng đầy sáng tạo. Đây cũng là lời khẳng định vai trò của di sản mỹ thuật trong việc nuôi dưỡng bản sắc và truyền cảm hứng cho sáng tạo đương đại.

Trưng bày được triển lãm tại Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh từ 21/11/2025 đến hết ngày 4/1/2026.