Ca phẫu thuật ghép gan cho bệnh nhi tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Ảnh: BV.
Phát hiện bị u nguyên bào gan ác tính từ khi mới 11 tháng tuổi, bé A. (hiện đã 18 tháng tuổi, ở Hà Nội) đã trải qua 6 đợt điều trị hóa chất và nút mạch, nhưng khối u vẫn phát triển nhanh, không có khả năng cắt bỏ và có nguy cơ di căn đến các cơ quan khác. Cuộc sống của em bé tưởng như đã đi vào ngõ cụt khi khó có thể cứu chữa.
Ngay từ khi phát hiện, bệnh của cháu A. đã ở giai đoạn muộn, khối u lớn lan tỏa, chiếm phần lớn thể tích gan, không có khả năng cắt bỏ vì còn quá ít thể tích gan lành.
Theo TS.BS Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Phương pháp điều trị hóa chất và nút mạch hóa chất được các bác sĩ tiến hành với hi vọng khống chế sự phát triển khối u và tăng thể tích phần gan còn lại để có thể phẫu thuật loại bỏ khối u. Tuy nhiên, cả hai phương án này không đạt hiệu quả tối ưu khi thể tích khối u gan vẫn không thuyên giảm sau điều trị và xét nghiệm alphafetoprotein – chất chỉ thị đánh giá tình trạng ác tính của khối u lại tăng lên theo từng ngày, đe dọa các biến chứng bất lợi cho tính mạng của bệnh nhi.
Trước nguy cơ khó cứu chữa, ngày 24/5, PGS.TS Trần Minh Điển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương đã trực tiếp điều hành, huy động các y bác sĩ của Bệnh viện và sự phối hợp tham gia của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hội chẩn, và quyết định lựa chọn phương án ghép gan để cứu sống bệnh nhân. Người hiến tặng gan cứu sống bệnh nhi chính là mẹ của bé (năm nay 41 tuổi).
Em bé bước vào ca ghép gan đầy căng thẳng, nhưng đó là cơ hội duy nhất. Ngày 29/5, ca phẫu thuật ghép gan cho bệnh nhi đã được tiến hành với sự phối hợp của các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Theo PGS.TS Phạm Duy Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện, Trưởng khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Nhi Trung ương, trở ngại lớn nhất mà các bác sĩ phải vượt qua trong ca ghép này là trường hợp đầu tiên ghép gan cho trẻ em trên nền một bệnh lý ác tính, nhiều nguy cơ biến chứng và rủi ro rất cao. Chính vì điều này, việc tầm soát các tổn thương xâm lấn sang các cơ quan khác là vô cùng quan trọng trước khi tiến hành thay thế gan bằng mảnh ghép gan mới. Các xét nghiệm tầm soát di căn trước phẫu thuật đã được tiến hành một cách thận trọng và tỉ mỉ nhằm đưa ra các phương án phẫu thuật tối ưu.
Đặc bệt, tình trạng khối u của bệnh nhi quá lớn, chiếm toàn bộ thể tích gan, đặc biệt có một phần u xâm lấn và chèn ép tĩnh mạch chủ. Thêm vào đó, tình trạng bất đồng nhóm máu hệ ABO giữa người cho và người nhận (cháu bé có nhóm máu O trong khi người mẹ có nhóm máu B) cũng là một khó khăn rất lớn về chuyên môn trong ca ghép.
“Trước phẫu thuật, chúng tôi đánh giá bệnh nhi có khối u lớn, có khả năng xâm lấn vào tĩnh mạch chủ, vì vậy việc phẫu thuật sẽ gặp khó khăn, chúng tôi đưa ra phương án có thể phải thay cả đoạn tĩnh mạch chủ dưới cho bệnh nhi. Trong ca mổ, nhờ việc phẫu tích chính xác và xử lý tốt các mạch máu, chúng tôi không phải sử dụng phương án thay thế đoạn tĩnh mạch chủ dưới. Với sự quan tâm, chỉ đạo và sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa hai bệnh viện, tận dụng những kinh nghiệm trong ghép gan, gây mê hồi sức, tổ chức điều phối… ca phẫu thuật được thực hiện thành công”, Đại tá, TS. Lê Văn Thành, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan-Mật-Tụy (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) chia sẻ.
Để hạn chế tối đa các phản ứng bất lợi về miễn dịch do bất đồng nhóm máu, các bác sĩ chuyên khoa gan mật đã phải sử dụng các liệu pháp điều trị nội khoa trước ghép để bé có thể sẵn sàng nhận mảnh ghép từ người mẹ. Các phương án dự phòng phản ứng thải loại sau ghép thường gặp ở những trường hợp ghép gan do bất đồng nhóm máu cũng được ekip chuẩn bị sẵn sàng.
Vượt qua những khó khăn không chỉ về mặt kĩ thuật mà cả những thiếu thốn về nhân lực, máu và chế phẩm máu trong đại dịch COVID-19, bằng sự chung tay của các đồng nghiệp và dòng máu hồng từ những tấm lòng nhân ái, ngày 29/5, ca phẫu thuật ghép gan cho bệnh nhi đã được tiến hành thành công với sự phối hợp của các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
1 tuần sau ca phẫu thuật, người hiến tặng gan tự nguyện là mẹ bé A. đã được ra viện. 2 tuần sau đó, bé A. cũng khỏe mạnh trở về trong vòng tay yêu thương của gia đình và sự vui mừng của các y bác sĩ.
Trước đó, ngày 21/1/2021, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã ký hợp tác đào tạo, chuyển giao kỹ thuật ghép gan cho Bệnh viện Nhi Trung ương. Sau một thời gian hợp tác, đào tạo, chuyển giao, hai Bệnh viện đã tổ chức thực hiện thành công ca ghép này.
Theo các bác sĩ, đây cũng là ca ghép gan đầu tiên cho trẻ bị ung thư gan được tiến hành tại Việt Nam, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho các trẻ em không may mắc bệnh hiểm nghèo.