Giao dịch tại bộ phận “một cửa” của BHXH thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN |
Điều này được Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Phạm Lương Sơn khẳng định tại Tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Quản lý quỹ bảo hiểm xã hội: Đã thực sự hiệu quả?” do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức sáng 11/3.
Ông Phạm Lương Sơn cho biết, vừa qua, một số cơ quan báo chí dẫn báo cáo của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam, thông tin chi phí quản lý của Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2015 tăng 75,8% so với năm 2014 với con số tuyệt đối là 3.193 tỷ đồng là không chính xác.
Tại Quyết định số 153/QĐ-TTg ngày 28/01/2015, Thủ tướng Chính phủ giao chi phí quản lý của Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2015 là 6.560 tỷ đồng, tăng 59% (2.445 tỷ đồng) so với năm 2014. Số chi phí quản lý bộ máy tăng thêm này là để thực hiện một số nhiệm vụ cần thiết, cấp bách của hệ thống Bảo hiểm xã hội mà năm 2014 trở về trước chưa được bố trí kinh phí hoặc bố trí ở mức thấp. Cụ thể là chi cho công tác tuyên truyền phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, cải cách hành chính và thực hiện giao dịch điện tử; chi phục vụ trực tiếp đối tượng tham gia, thụ hưởng, phát triển đối tượng.
Năm 2015, số đối tượng tham gia, số đối tượng thụ hưởng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đều tăng. Do đó, các khoản chi thù lao Đại lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế của một số đối tượng và chi UBND xã lập danh sách tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình, phục vụ công tác thu; chi phí chi trả lương hưu, giám định bảo hiểm y tế... cũng tăng theo. Một nhiệm vụ nữa là để chi cho quản lý. Tổng chi cho quản lý năm 2015 chỉ tăng 6% so với năm 2014, chủ yếu do nâng lương cơ bản cho hệ thống gần 22.000 cán bộ, công chức của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, còn chi quản lý hành chính không tăng.
Trước thông tin số thu và số chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp những năm qua có sự mất cân đối, chi vượt thu, ông Phạm Lương Sơn cho hay, năm 2015, các nguồn thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đều có kết dư, số chi thấp hơn số thu. Quỹ bảo hiểm y tế luôn phải đối chọi với nguồn chi lớn do phát triển công nghệ, do tăng cơ học nhưng năm 2015 vẫn dư 5.000 tỷ đồng. Chi từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp chỉ chiếm 50,3% số thu. Đây là cơ sở để Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề nghị với Quốc hội giảm tỷ lệ đóng của những người tham gia bảo hiểm thất nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động.
Khẳng định chi phí quản lý của Bảo hiểm xã hội Việt Nam được Quốc hội quyết giao chi phí đó không quá 2,3% so với tổng số thu và số chi và được lấy trong đầu tư tăng trưởng quỹ, không phải lấy trong quỹ bảo hiểm xã hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi lý giải: khi mở rộng đối tượng thì đương nhiên chi phí phải tăng lên, vấn đề đặt ra là có thất thoát hay không. Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước cho thấy chi phí quản lý của Bảo hiểm xã hội Việt Nam đảm bảo đúng theo nguyên tắc của nhà nước. Chi phí tăng thêm là có, nhưng cần được lý giải theo hướng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tăng lên thì chi phí phải tăng lên, do công tác tuyên truyền, đầu tư, vận động đối tượng. Năm 2016, Bảo hiểm xã hội Việt Nam thực hiện theo Nghị quyết của Quốc hội là tập trung vào công tác tuyên truyền vận động mở rộng đối tượng; đồng thời cơ quan này phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin – phần chiếm tỷ trọng lớn.
Con đường phát triển bền vững, công khai, minh bạch của Bảo hiểm xã hội Việt Nam là phải công nghệ hóa thông tin và phải kết nối giữa người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế với những cơ sở khám chữa bệnh và với hệ thống bảo hiểm xã hội của cả nước. Tăng chi phí nhưng đáp ứng yêu cầu của quản lý – ông Lợi nói.
Cũng theo ông Lợi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội luôn giám sát chắc, kỹ và minh bạch vấn đề chi phí quản lý của Bảo hiểm xã hội Việt Nam; yêu cầu không được tăng biên chế, nhưng tăng điều kiện làm việc và tăng chất lượng để công tác bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế công khai minh bạch, người dân tin tưởng.
Ông Lợi khẳng định đến giờ phút này hoàn toàn có thể tin tưởng vào kết dư của quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ bảo hiểm thất nghiệp, quỹ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp nhưng khi tính đúng, tính đủ thì phần kết dư của những năm trước phải bù cho những năm sau phải thực hiện đổi mới cách thu chi và bảo hiểm xã hội đang đi đến mục tiêu “đóng – hưởng”, đóng cao hưởng cao, đóng thấp hưởng thấp. Thực hiện nguyên tắc bảo hiểm xã hội chỉ chia sẻ giữa các thế hệ, lương của ai người đó phải được hưởng. Bảo hiểm xã hội mang bản chất của chủ nghĩa xã hội là được nhà nước bảo hộ, nhà nước luôn bảo trợ cho quỹ này.
Trong chi phí quản lý phải hết sức tiết kiệm vì đây là tiền của người lao động, không thể chi một cách tùy tiện mà phải chi có mục tiêu, mục đích và phải chi cho sự phát triển của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, ông Lợi lưu ý cơ quan Bảo hiểm xã hội.
Ông Phạm Lương Sơn cũng khẳng định cơ quan này thực hiện nghiêm chỉ đạo của Quốc hội, nhất là trong thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Hệ thống giao dịch điện tử là công cụ tích cực góp phần kiểm soát chi phí, chống tình trạng lạm dụng quỹ bảo hiểm y tế. Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã xây dựng được cơ sở dữ liệu tham gia bảo hiểm y tế của người dân và hệ thống thông tin giám định bảo hiểm y tế, góp phần kiểm soát tốt chi phí khám chữa bệnh, là giải pháp ưu tiên để ngành này phát triển hơn nữa trong năm 2017.
Tại buổi tọa đàm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cho rằng việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu không phải là giải pháp tối ưu để bảo đảm tính bền vững của quỹ bảo hiểm xã hội nhưng là vấn đề cần được đặt ra, đã đến lúc phải nghĩ đến việc nâng tuổi nghỉ hưu, để người lao động chuẩn bị tâm thế trong tương lai. Tuy nhiên, ông Lợi cho rằng cần chú ý lộ trình, bước đi, nhóm nào nâng tuổi nghỉ hưu trước, nhóm nào nâng sau và phải xin ý kiến nhân dân.
Ông Phạm Lương Sơn thì cho rằng chi phí quản lý của Bảo hiểm xã hội Việt Nam không lấy từ nguồn thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu vừa đảm bảo tương quan giữa đóng và hưởng, vừa giải quyết việc thiếu hụt lao động khi tỷ lệ người trong độ tuổi lao động so với người nghỉ hưu ngày càng giảm đi do mức sinh giảm. Đây là một trong các giải pháp để bảo đảm an toàn lâu dài cho quỹ hưu trí và tử tuất. Giải pháp tăng tuổi nghỉ hưu không liên quan đến vấn đề chi phí bộ máy của cơ quan Bảo hiểm xã hội.