Quýt lộc bình khổng lồ
Sau Tết Nguyên đán 2018, ông Nguyễn Trung Thành, thôn Phi Liệt, xã Liên Nghĩa, huyện Văn Giang đã bắt tay ngay vào việc tạo dáng, thay đổi “khuôn mẫu” cây quýt cảnh từ dáng thông sang dáng lộc bình.
Để cây quýt có bộ rễ khỏe, cành lá, quả đảm bảo cho việc gò dáng lộc bình cần ít nhất 4 năm trồng và chăm sóc.
Hiện nay, gia đình ông Thành sở hữu 43 gốc quýt lộc bình có giá từ 30 - 35 triệu đồng/1cặp. Để gò được cây quýt có dáng lộc bình ưng ý thì cây phải có gốc to, cành trụ không xòe quá rộng, cây khỏe, cành non ra đều từ trên xuống dưới.
Theo ông Thành, những cây quýt có tuổi đời từ 3 năm trở lên được ông mua và chuyển về từ nhiều vùng. Khi cây còn nhỏ đã được cắt tỉa và định hình cành tỏa đều, phù hợp để gò dáng lộc bình. “Khách mua quýt lộc bình ở đến từ nhiều nơi, đa phần là dân sành chơi cây cảnh, thích sự mới lạ. Phần lớn nhiều người mua để trang trí ở cơ quan, còn lại chơi tại nhà”, ông Thành cho biết.
Theo kinh nghiệm những người trồng quýt ở đây, loại cây này chỉ ra hoa một lần trong năm vào khoảng cuối tháng Giêng, do đó, việc giữ độ ẩm cho cây được người trồng đặc biệt quan tâm để tránh bị trượt vụ quả.
Tại Văn Giang, người dân không dùng phân bón hóa học, đa phần chất dinh dưỡng cung cấp cho cây cảnh đều làm từ đỗ tương xay để hả. Từ khi cây quýt đậu quả cho đến lúc gò lên dáng lộc bình kéo dài khoảng 8 tháng.
Ông Nguyễn Trung Thành, thôn Phi Liệt, xã Liên Nghĩa, huyện Văn Giang chăm sóc quýt lộc bình trong vườn.
Việc giữ cho cây quýt ra quả đều, không bị rụng đòi hỏi kinh nghiệm và kĩ thuật cao của người trồng, điển hình là thao tác tiện gốc khi quả đậu trên cây bắt đầu lớn bằng hạt ngô. Mỗi cây có chiều cao khoảng 3m, đường kính khoảng 1,2m, hình dáng giống chiếc lục bình và có phần lộc trên cành nên cây quýt ở đây còn có tên gọi là quýt lộc bình.
“Không được tiện quá đau (quá sâu) để tránh cây bị chột, nhưng nếu tiện quá nông thì cũng không đảm bảo cho cây giữ quả tốt”, ông Thành cho hay.
Theo những người có kinh nghiệm làm cây cảnh thì thợ gò quýt lộc bình sẽ dùng dây thép để tạo dáng cho cây, công đoạn này thực hiện rất công phu và phải mất 3 - 4 ngày mới gò xong được một cây. Một cặp quýt lộc bình cân đối về hình dáng, có quả vàng, quả xanh, mọng, lá xanh mượt và nhiều lộc non có ý nghĩa thể hiện sự sinh sôi nảy nở, tài lộc trong năm mới.
Quất hồ lô lạ mắt
Ngoài quýt lộc bình, nhiều hộ dân ở thôn Phú Trạch, xã Mễ Sở (huyện Văn Giang) còn kì công tạo thế cho những quả quất có hình hồ lô khá lạ mắt.
Cây quất được đánh gốc từ vườn trồng vào bình hình con lợn (chủ đề năm Kỷ Hợi 2019) hoặc chậu cảnh từ khoảng tháng 2 âm lịch. Quá trình chăm sóc cây và tạo hình quả quất hồ lô không đại trà như những cây đang được trồng trên luống đất.
Để giữ quả, tạo dáng quýt hồ lô, nhà vườn luôn sát sao chăm sóc cây rất cẩn thận.
Tùy vào độ lớn, nhỏ của cây cũng như đường kính miệng bình, chậu chứa gốc cây mà chủ vườn bón lượng đỗ tương xay cho phù hợp. Quất ra hoa một năm 2 - 3 đợt, quá trình tạo hình cho quả cũng diễn ra trong khoảng thời gian dài.
Theo bà Nguyễn Thị Kim, chủ một vườn quất hồ lô xã Mễ Sở chia sẻ: “Từ tháng 6 âm lịch, cứ 5 ngày tôi lại đi rà soát một lượt, thấy những quả non có đường kính khoảng 1,5 cm thì đưa dây buộc vào 2/3 quả quýt sát phía đài của quả để khi quả lớn dần sẽ có hình hồ lô”.
“Công đoạn này chỉ làm khi quả quất khô ráo để vòng dây giữ được cố định trên quả, không bị tuột. Buộc dây cần nhẹ nhàng nhưng phải vừa khít quả, tránh làm xước lớp vỏ có thể gây hỏng quả”, ông Trần Văn Tư, chồng bà Kim bật mí.
Theo các chủ vườn quất cho biết, những gốc quất hồ lô từ nhỏ đến lớn đều đã được thương lái đặt cọc mua cả vườn để bán lại cho người chơi dịp Tết Kỷ Hợi. "Chúng tôi bán tại vườn giá từ 100.000 - 500.000 đồng/cây quất hồ lô tùy từng cây. Đây là giá bán cho thương lái", bà Kim cho biết.