Sau 168 năm hoạt động với 8.674 số báo, tờ tuần báo “lá cải” lớn nhất nước Anh News of the World (Tin tức thế giới)đã bị chủ sở hữu là ông trùm truyền thông Rupert Murdoch quyết định đóng cửa sau số báo cuối cùng ra ngày 10/7/2011. News of the World buộc phải “cám ơn và vĩnh biệt” độc giả, ra đi trong sự giận dữ của dư luận với hàng loạt cáo buộc phóng viên báo này đột nhập điện thoại của hàng ngàn người để săn tin.

Dù dính bê bối lớn nhưng News of the World vẫn là tờ tuần báo lá cải số 1 ở Anh và là tờ báo thành công nhất của Rupert Murdoch. Thế nên, khi Murdoch thẳng tay hi sinh “đứa con cưng” của mình, dư luận không khỏi bất ngờ và tự hỏi tại sao.

Khi điều có thể chấp nhận trở thành không thể

Bê bối đột nhập điện thoại của News of the World liên quan đến việc tờ báo thuê thám tử tư để đột nhập vào điện thoại của nhiều nhân vật nổi tiếng và nghe lén tin nhắn thoại của họ.

Mánh đột nhập điện thoại của News of the World bị lộ ra từ năm 2005 sau khi Hoàng gia Anh cáo buộc phóng viên tờ báo này nghe trộm tin nhắn thoại trong điện thoại của các trợ lý Hoàng tử Anh William. Sau vụ việc, phóng viên phụ trách mảng tin về Hoàng gia Anh, Clive Goodman, và thám tử tư Glenn Mulcaire đã bị bắt ngày 8/8/2006 và đều vào nhà đá. Tổng Biên tập tờ tuần báo lúc bấy giờ là Andy Coulson cũng phải từ chức hai tuần sau đó.

Những tưởng mọi việc chỉ dừng tại đó và chỉ giới hạn ở Goodman, nhưng đến năm 2009 và 2010, người ta phát hiện ra rằng News of the World đột nhập điện thoại với quy mô lớn và tràn lan. Hơn nữa, một số lãnh đạo tờ báo còn bị cáo buộc làm ngơ, thậm chí khuyến khích phóng viên dùng chiêu phi pháp này để moi tin giật gân.

Tháng 2/2011, cảnh sát Anh bắt đầu mở cuộc điều tra mới về các cáo buộc đột nhập điện thoại sau khi có hơn 20 người kiện News of the World. Luật sư của các nạn nhân cho rằng có tới 7.000 người là nạn nhân của News of the World.

Tháng 7/2011, dư luận Anh bùng nổ trong cơn giận dữ sau khi có thông tin phóng viên News of the World nghe lén tin nhắn thoại của cô bé Milly Dowler, nạn nhân của một vụ giết người. Điện thoại của các nạn nhân vụ đánh bom khủng bố ngày 7/7/2005 ở Luân Đôn và thân nhân của binh lính Anh đã tử trận cũng không thoát khỏi “bàn tay” của News of the World. Cáo buộc mới này như giọt nước tràn ly. Hậu quả là News of the World đã phải tự “khai tử”.

Chiến lược gia về thương hiệu Simon Middeleton nhận định, việc điện thoại của cô bé Dowler bị đột nhập là giới hạn của sự chấp nhận trong dư luận. Khi phóng viên vượt quá giới hạn, điều có thể chấp nhận đã trở thành không thể chấp nhận.

Chặt cánh tay để cứu cả cơ thể?

Sau khi báo chí Anh phát hiện điện thoại di động của cô bé Dowler bị nghe lén, nhiều công ty ngay lập tức không quảng cáo trên tờ News of the World cũng như các tờ báo khác thuộc tập đoàn truyền thông News Corporation của Rupert Murdoch. Thương vụ mua nốt 61% cổ phần của kênh truyền hình Anh BSkyB của Murdoch cũng có nguy cơ đổ bể.

Nhận định về quyết định loại bỏ News of the World của Murdoch, các nhà phân tích cho rằng đây là một quân bài PR (tuyên truyền) mà ông trùm truyền thông sử dụng không chỉ để giải quyết vụ bê bối đột nhập điện thoại mà còn phục vụ mục đích sở hữu hoàn toàn BSkyB.

Nhìn vào những con số doanh thu đáng nể của BSkyB, người ta không khó hình dung tại sao Murdoch lại thèm khát kênh truyền hình này đến thế và có thể suy ra rằng, Murdoch hi sinh “con cưng” News of the World để nó khỏi làm đổ bể thương vụ BSkyB.

Tuy nhiên, hãng tin Reuters cho rằng, hành động chặt cánh tay News of the World để cứu cả cơ thể News Corporation có thể không đủ mạnh để giúp thương hiệu truyền thông lớn thứ hai thế giới này không bị hoen ố.

Ông Simon Middleton nhận định: “News Corporation đã mắc một sai lầm chiến lược khi nghĩ rằng đóng cửa tờ News of the World là sẽ chặn đứng được độc tố làm hại tờ báo. Tuy nhiên, độc tố đó giờ đã lan rộng”. Theo ông Middleton, News Corporation khó có thể lấy lại lòng tin của mọi người chỉ bằng cách đóng cửa tờ báo, vì dư luận giờ tập trung sự giận dữ vào tập đoàn quản lý tờ báo.

Nhận định của ông Middleton là có cơ sở khi ngày 11/7, chính phủ Anh đã có dấu hiệu sẽ trì hoãn hoặc có thể ngừng hẳn thỏa thuận mua bán BSkyB với ông Rupert Murdoch.

Điều tra về độc giả của News of the World - 52% là nam giới. - 21% trong độ tuổi 35-44 – nhóm tuổi có tỉ lệ người độc thân cao nhất. - 61% thuộc các tầng lớp xã hội thấp nhất. - 33% sống ở Luân Đôn và khu vực đông nam.

Ed Miliband, lãnh đạo đảng Lao động đối lập ở Anh, cũng cho rằng thỏa thuận mua bán BSkyB không nên tiến hành trong khi cảnh sát đang điều tra vụ việc.

Các nhà phân tích còn dự đoán, giả sử không có vụ bê bối đột nhập điện thoại thì ông Murdoch cũng sẽ đóng cửa News of the World. Dù cha con ông trùm truyền thông đã hỗ trợ tờ báo trong nhiều thập kỷ qua nhưng xét cho cùng, họ cũng chỉ là những người kinh doanh đặt lợi nhuận lên hàng đầu.

Rupert Murdoch mua lại tờ News of the World năm 1969, khi đó tờ báo này đã là tờ báo tiếng Anh được đọc nhiều nhất với 9 triệu bản được bán ra mỗi tuần. Dưới sự quản lý của Murdoch, News of the World còn trở nên quyền lực hơn và mang tính chính trị nhiều hơn. Dù vậy, lượng độc giả ngày càng bị ăn mòn do sự cạnh tranh khốc liệt từ nhiều tờ báo khác.

Hơn nữa, thị phần quảng cáo của báo in trong thời gian đó cũng suy giảm mạnh. Ngay cả gã khổng lồ News of the World với 2,6 triệu độc giả cũng chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong doanh thu quảng cáo. Ở Anh, ngành quảng cáo ước tính trị giá khoảng 13 tỷ bảng/năm, trong khi News of the World chỉ chiếm khoảng 40 triệu bảng/năm.

Trong đế chế News Corporation, tầm ảnh hưởng mờ nhạt của báo in được thể hiện rõ ràng. Năm 2010, báo in chỉ đóng góp 3,8 tỷ bảng trong tổng số 20,5 tỷ bảng doanh thu của News Corporation. Trong bối cảnh đó, Murdoch đã mở rộng sang các loại hình truyền thông khác, đặc biệt là truyền hình và Internet.

Tuy nhiên, quá trình mở rộng kinh doanh của ông Murdoch có thể không gặp thuận lợi sau vụ News of the World, điển hình nhất là thương vụ mua kênh truyền hình BSkyB nói trên.

Thùy Dương