Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, mỗi ngày cả nước có gần 30 người thiệt mạng vì TNGT cùng hàng trăm người phải chịu cảnh thương thật suốt đời. Điều này đồng nghĩa, mỗi ngày có hàng trăm gia đình Việt Nam phải gánh chịu nỗi đau khủng khiếp vì TNGT.

Không thể liệt kê hết nguyên nhân dẫn đến TNGT, nhưng có một số nguyên nhân thường gặp là: người điều khiển phương tiện sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông; văn hóa tham gia giao thông quá kém; thiếu hiểu biết về luật giao thông đường bộ; phương tiện giao thông cá nhân phát triển nhanh không tương xứng với hạ tầng giao thông đường bộ...

Một vấn đề lâu nay dư luận lên án mạnh mẽ, đó là ý thức tham gia giao thông của một bộ phận người dân. Hình ảnh tại những ngã ba, ngã tư luôn chật cứng ô tô, xe máy di chuyển không hàng, không lối, vượt đèn đỏ, chạy ngược chiều, lấn làn, lấn tuyến; những khuôn mặt cau có, mệt mỏi, tiếng còi xe inh tai lẫn khói bụi mù mịt là chuyện hàng ngày ở các thành phố lớn. Văn hóa chen lấn, không ai nhường ai không chỉ là nguyên nhân gây ra ách tắc giao thông, mà còn gây TNGT.

Người tham gia giao thông sau khi uống rượu bia là nguyên nhân gây ra TNGT nghiêm trọng nhiều nhất. Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, phần lớn các vụ tử vong do TNGT có nguyên nhân từ rượu bia. Kết quả khảo sát của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) trên18.000 nạn nhân nhập viện do TNGT tại Việt Nam cho thấy, 36% số người lái xe máy có nồng độ cồn trong máu vượt ngưỡng cho phép, 66,8% số lái xe ô tô vi phạm quy định về nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện, 15% số tử vong này do TNGT có nguyên nhân từ sử dụng rượu bia.

Hầu hết tài xế mặc dù biết được tác hại của sử dụng rượu, bia khi điều khiển phương tiện, biết được chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm quá nồng độ cồn khi lái xe, nhưng vẫn cố tình vi phạm và biện minh rằng, họ vẫn làm chủ được hành vi, làm chủ được tay lái. Những ngày nghỉ, ngày lễ, tỷ lệ tử vong vì TNGT thường cao hơn những ngày bình thường. Thói quen uống rượu bia bất kỳ lúc nào và bất kỳ ở đâu có ảnh hưởng lớn đến trật tự an toàn xã hội, trật tự an toàn giao thông. Hầu hết những người sau khi uống rượu bia thường điều khiển phương tiện trong tình trạng thiếu tỉnh táo, mặc dù ai cũng nhận thức được rằng, điều này rất nguy hiểm không chỉ cho bản thân, mà còn đe dọa đến sự an toàn của nhiều người khác. Có rất nhiều bài học đau lòng từ vụ tai nạn thảm khốc xảy ra do lái xe sử dụng rượu bia quá đà; nhưng thật tiếc, tình trạng người sử dụng rượu bia khi điều khiển phương tiện vẫn không có chiều hướng giảm.

Rõ ràng, TNGT khó có thể giảm, khi mà những nguyên nhân vừa nêu vẫn tồn tại như một thách thức với những cố gắng giảm thiểu TNGT của cả hệ thống chính trị và của cả cộng đồng. Những thiệt hại về người, tài sản cùng những hệ lụy từ TNGT đang làm suy giảm chất lượng cuộc sống, kìm hãm sự phát triển và đe dọa sự ổn định của xã hội.