Theo Thượng tọa Thích Đức Thiện, Trụ trì chùa Phật Tích, Phó Trưởng ban tổ chức lễ hội chùa Phật Tích tỉnh Bắc Ninh cho biết: Đi chùa lễ phật đầu năm là nét văn hóa của người Việt Nam, mọi người đến chùa cầu nguyện năm mới an lành sức khỏe, công việc hanh thông, cầu gia đình an khang thịnh vượng.
Hàng vạn du khách thập phương tấp nập về chùa Phật Tích. |
Năm nay, do thời tiết thuận lợi nên lượng du khách đến chùa thắp hương, lễ phật đông hơn mọi năm. Bởi vậy, huyện Tiên Du đã tăng cường hàng trăm cán bộ, chiến sĩ công an, lực lượng quân sự, dân quân tự vệ đến phân luồng giao thông, gìn giữ an ninh trật tự. Bên cạnh đó, nhà chùa thuê hàng chục bảo vệ, hàng trăm tăng ni phật tử tham gia bảo vệ, hướng dẫn du khách trong khu vực diễn ra lễ hội. Nhờ công tác tổ chức tốt, du khách đến chùa đều thể hiện sự trang nghiêm, thành kính, thắp hương đúng nơi quy định, việc đặt tiền lên tay tượng hầu như không xảy ra.
Trong những ngày diễn ra lễ hội, lực lượng quản lý thị trường, vệ sinh an toàn thực phẩm thường xuyên mở các đợt thanh, kiểm tra đột xuất nhằm kiểm soát giá cả, an toàn thực phẩm tại lễ hội. Đặc biệt, trong không gian lễ hội, ban tổ chức nghiêm cấm các hình thức hát quan họ ngửa nón nhận tiền, hát nhạc mới dưới mọi hình thức, hát văn, nhảy đồng; các trò chơi điện tử xiếc, mô tô bay, các trò chơi dùng loa nén, loa máy công suất lớn gây ảnh hưởng không gian lễ hội; nghiêm cấm việc bán hàng, kinh doanh trên sân chùa, sau khu vực Cổng Tam quan, dọc đường bậc thang từ sau chùa lên núi Phật Tích.
Theo thường lệ, hội chùa Phật Tích được tổ chức từ ngày 3 đến ngày 5 Tết hàng năm, trong đó ngày 4 là chính hội. Tuy nhiên, lễ hội Phật Tích năm nay, ngay từ những ngày đầu năm mới, hàng vạn du khách thập phương đã tấp nập đổ về chùa Phật Tích lễ phật cầu an khiến giao thông vào chùa, các lối lên chùa, tháp chuông, đại phật tượng A di đà đều trật kín người. Lễ hội năm nay gồm có phần lễ và phần hội. Trong đó, phần lễ gồm hoạt động dâng hương tại những nơi thờ tự, tín ngưỡng, tổ chức Pháp hội đại bi cầu Quốc thái dân an, cầu bình an cho nhân dân, phật tử vào tối ngày mùng 5. Trong những ngày diễn ra lễ hội thường xuyên diễn ra các chương trình biểu diễn quan họ trên thuyền, giao lưu nghệ thuật trên quảng trường Đại phật tượng, các trò chơi dân gian truyền thống.
Lễ hội Khán hoa mẫu đơn là một trong những lễ hội diễn ra với quy mô lớn, sớm nhất tỉnh Bắc Ninh. Việc tổ chức lễ hội nhằm tạo không khí thi đua sôi nổi trong nhân dân, khơi dậy lòng tự hào của nhân dân địa phương về di sản văn hóa; đồng thời cổ vũ động viên nhân dân thi đua yêu nước, hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội. Hội Phật Tích đã tồn tại và phát triển hàng nghìn năm, gắn liền với ngôi chùa Phật Tích có bề dày lịch sử và chiều sâu tâm linh, nơi khởi nguồn của Phật giáo Việt Nam với câu chuyện tình cảm động Từ Thức gặp tiên.
Theo huyền thoại: Xưa kia, vùng núi Phật Tích và vườn chùa Phật Tích trồng nhiều hoa mẫu đơn. Hàng năm, mỗi khi xuân về hoa mẫu đơn nở đỏ rực cả một góc trời. Khắp nơi, người người đổ về đây trảy hội ngắm hoa vãn cảnh chùa. Trên trời, nàng tiên Giáng Hương thấy cảnh trần gian tuyệt đẹp, đã xin giáng trần dự hội chùa. Nhưng vô tình nàng đánh gãy một cành hoa mẫu đơn giữa cửa chùa, nên bị chú tiểu giữ lại. Chàng Từ Thức bèn cởi áo khoác xin chuộc tội cho nàng. Cảm động với nghĩa cử cao đẹp của chàng trai hào hoa phong nhã, nàng Giáng Hương đã ngỏ lời hò hẹn với chàng và đã mời chàng về chốn “bồng lai” xin kết duyên vợ chồng. Từ đó câu chuyện tình thơ mộng “Từ Thức gặp tiên” đã sống mãi với lễ hội Khán hoa mẫu đơn của chùa Phật Tích.
Chùa Phật Tích có tên chữ là Vạn Phúc Tự, là nơi các nhà sư từ Ấn Độ đặt bước chân đầu tiên đến truyền dạy đạo phật vào nước ta rồi xuôi theo dòng sông Dâu về vùng Luy Lâu lập nên trung tâm phật giáo đầu tiên ở nước ta. Đến thời Lý, chùa Phật Tích được xây dựng thành đại danh lam thắng cảnh và tiếp tục được trùng tu tôn tạo phục vụ các vua đến tham quan, ngắm cảnh. Tuy nhiên đến thời kỳ kháng chiến chống Pháp, giặc pháp chiếm đóng và phá hủy hoàn toàn, chỉ còn lại một số di vật, cổ vật có giá trị như bia đá, vườn tháp, hàng linh thú đá, tượng Phật A di đà bằng đá từ thời Lý, được Nhà nước công nhận là bảo vật quốc gia năm 2012. Năm 1962, chùa Phật Tích được Nhà nước xếp hạng là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Đến ngày 31/12/2014, chùa được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.