Theo Báo cáo đề dẫn do Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Tài Đông, Viện trưởng Viện Triết học, huyện Lục Nam là vùng đất cổ của tỉnh Bắc Giang nay (xứ Kinh Bắc xưa), một khu vực địa - sinh thái. Mảnh đất này nằm ở phía Tây Bắc của dãy Yên Tử, với hàng loạt các di tích Phật giáo thời Trần - thời Lê sơ như, chùa Am Vãi, chùa Bát Nhã, chùa Khám Lạng…
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Tài Đông mong muốn, thông qua tọa đàm để tìm ra được những định hướng nghiên cứu, phương án triển khai, góc nhìn đa chiều về địa lý, lịch sử, văn hóa vùng đất Lục Nam, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu về Lục Nam (gồm tư liệu Hán Nôm, tư liệu bản đồ cổ, tư liệu khảo cổ học, tư liệu điều tra điền dã về phong tục tập quán, thực hành tín ngưỡng).
Tại hội thảo, các đại biểu thảo luận, đưa ra định hướng nghiên cứu, phương án triển khai, góc nhìn đa chiều về địa lý, lịch sử, văn hóa vùng đất Lục Nam.
Tiến sỹ Trần Anh Dũng, Hội Khảo cổ học Việt Nam cho biết, Di tích Phật giáo ở Bắc Giang thuộc Tây Yên Tử có 187 di tích, trong đó, huyện Lục Nam có 74 di tích.
Tiến sỹ Trần Anh Dũng cho rằng, cần hệ thống hóa tư liệu hệ thống chùa Trúc Lâm Tây Yên Tử ở tỉnh Bắc Giang nhằm đánh giá giá trị lịch sử và văn hóa của hệ thống này. Nghiên cứu sự giống và khác nhau của hệ thống Trúc Lâm Tây Yên Tử với hệ thống Trúc Lâm ở Tây Thiên (Vĩnh Phúc), hệ thống Trúc Lâm ở tỉnh Tuyên Quang, tỉnh Yên Bái. Từ đó phát huy giá trị của hệ thống Tây Yên Tử ở tỉnh Bắc Giang trong phát triển văn hóa, xã hội, kinh tế, du lịch.
Tiến sỹ Nguyễn Anh Thư, Khoa Di sản Văn hóa, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội cho biết, dãy núi Yên Tử là một trong những trung tâm chính trị, kinh tế - xã hội, văn hóa tâm linh quan trọng nhất của Đại Việt. Thời Trần, chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang) là nơi trụ trì của cả ba vị Trúc Lâm Tam Tổ, trụ sở Giáo hội Phật giáo Trúc Lâm, đồng thời là trường đào tạo tăng, ni đầu tiên ở Việt Nam. Từ trung tâm này, Phật giáo Trúc Lâm được hoằng dương ở phía Tây Dãy núi Yên Tử.
Tiến sỹ Nguyễn Anh Thư khẳng định, cần đẩy mạnh thực hiện quy hoạch khảo cổ vùng Tây Yên Tử nói chung, lập bản đồ phân bố di tích khảo cổ học thời Lý - Trần ở Bắc Giang nói riêng để bảo tồn, phát huy giá trị các di tích. Bên cạnh đó, xây dựng chương trình nghiên cứu tổng thể các di tích chùa tháp thuộc không gian văn hóa Tây Yên Tử ở Bắc Giang để làm rõ vị trí, vai trò của vùng đất này trong lịch sử phát triển Phật giáo Trúc Lâm.
Phát biểu kết thúc tọa đàm, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang khẳng định, các ý kiến của các nhà nghiên cứu, chuyên gia, nhà quản lý tại tọa đàm là những đóng góp quý báu, góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lịch sử, vị trí, vai trò của vùng đất Lục Nam nói riêng, vùng đất Tây Yên Tử nói chung trên con đường hoằng pháp của Phật hoàng Trần Nhân Tông. Qua buổi tọa đàm khẳng định giá trị di sản nổi bật của vùng đất Lục Nam trong không gian văn hóa Tây Yên Tử - Bắc Giang, tôn vinh giá trị di sản Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử và di tích, danh thắng Tây Yên Tử, góp phần bảo tồn các giá trị di sản văn hóa của dân tộc, phát huy hiệu quả đầu tư, khai thác tiềm năng, lợi thế về di sản để phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Đồng thời mở ra cơ hội thu hút đầu tư du lịch, nhất là du lịch tâm linh - sinh thái, tạo động lực để du lịch Bắc Giang nói chung, du lịch huyện Lục Nam nói riêng phát triển đột phá trong tương lai.